Έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε νομίζει προφανώς ότι είναι ο ωραιότερος, ικανότερος και πιο «ροκ» Ευρωπαίος ηγέτης όλων των εποχών, ο εγκέφαλος του Ψυχρού Πολέμου τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, ο αρχιτέκτονας της επανένωσης της Γερμανίας και της Ευρώπης το 1989-90, ο σωτήρας της ευρωζώνης την τελευταία οκταετία και πάει λέγοντας.
Τώρα, στα γεράματα, ο 75χρονος πολιτικός αποφάσισε να κάνει οικονομία δυνάμεων και να σώσει μόνo το «σπίτι» του, το γερμανικό κοινοβούλιο, στο οποίο εξελέγη πρόεδρος την περασμένη Τρίτη. «Ξέρω την ηλικία μου» έλεγε τις παραμονές της εκλογής του. Αυτή, πρόσθεσε, δεν του επιτρέπει πλέον τα «στραπάτσα» που υφίστατο μέχρι τώρα ως υπουργός Οικονομικών, όταν παρά την καθήλωσή του σε αναπηρικό αμαξίδιο υποχρεωνόταν να ταξιδεύει αδιάκοπα σε όλα τα μεγάλα χρηματιστηριακά κέντρα του πλανήτη.
Ο αντίπαλός του αυτήν τη φορά είναι σχετικά μικρός αλλά υπολογίσιμος: η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), το κόμμα που στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου προκάλεσε πολιτικό σεισμό παίρνοντας το 12,6% των ψήφων.
Ηταν κέρβερος του δογματικού νεοφιλελευθερισμού και της μνημονιακής λιτότητας. Τώρα ο νέος ρόλος του κ. Σόιμπλε είναι εκείνος του Zuchtmeister, του παιδαγωγού που επιβάλλει σωματικές ποινές σε άτακτους μαθητές. Στη Βουλή βέβαια τέτοιες ποινές αποκλείονται, αλλά ο κ. Σόιμπλε θα μπορεί να βάζει στη θέση τους τους ακροδεξιούς εφόσον προβοκάρουν ή ασχημονούν και εν ανάγκη να τους κλείνει το μικρόφωνο ή να τους αποβάλλει από την αίθουσα. «Στο κοινοβούλιο δεν πέφτει ξύλο» προειδοποίησε τους «παλικαράδες» της AfD. Το δικαίωμα του ξυλοκοπήματος, του φραστικού φυσικά, το κρατά μόνο για τον εαυτό του.
Ο καβγάς πατήρ πάντων
Η «νέα εποχή», όπως τη χαρακτήρισε η «Süddeutsche Zeitung», θα είναι γεμάτη νέα «αγριότητα». Και προ παντός καβγάδες. Αυτό το θέλει και ο κ. Σόιμπλε, ο οποίος κάλεσε τους βουλευτές να συγκρούονται όσο μπορούν για τις απόψεις τους. Αυτό, τόνισε, είναι η προϋπόθεση για την επίτευξη της βέλτιστης δυνατής λύσης. «Ο καβγάς όχι απλώς επιτρέπεται» είπε, αντιθέτως, «μόνο με τον καβγά θα πάμε παραπέρα».
Αλλο αξίωμα, ίδιος ρόλος. Ο κ. Σόιμπλε ενεργούσε ανέκαθεν ως «καβγατζής» και «τσουχτμάιστερ», με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την «τιμωρία» της Ελλάδας μέσω της πολιτικής της λιτότητας. Αυτή ήταν η άλλη όψη της εκδίκησης που έπαιρνε εναντίον μιας χώρας που ονόμαζε «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης.
Τις τελευταίες μέρες βέβαια, ενόψει της ανάληψης της νέας θέσης του, ακόμη και πολλοί αντίπαλοί του του έδιναν άφεση αμαρτιών γι’ αυτήν την πολιτική.
Οχι όμως όλοι. «Με την πολιτική του ο Σόιμπλε μετέτρεψε την Ευρώπη σε συντρίμμια, που τώρα πρέπει να τα συναρμολογήσουν ξανά άλλοι, και κατόρθωσε να ξεσηκώσει σχεδόν όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ εναντίον της Γερμανίας» δήλωσε ο σοσιαλδημοκράτης αντικαγκελάριος και υπουργός Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ.
Σκάνδαλα και ηθική νομιμοποίηση
Ομως τα φαντάσματα του παρελθόντος θα τον κυνηγούν και στο νέο του αξίωμα, με πιο ενοχλητικό την ανάμειξή του στο διαβόητο οικονομικό σκάνδαλο των Χριστιανοδημοκρατών στα τέλη της δεκαετίας του ‘90, το οποίο του στοίχισε τότε την προεδρία του κόμματος και παράλληλα την ελπίδα να γίνει κάποτε καγκελάριος. Ο κ. Σόιμπλε είχε κατηγορηθεί ότι υπεξαίρεσε 100.000 μάρκα που του έδωσε για το κόμμα ένας έμπορος όπλων, αν και ο ίδιος αρνείται την υπεξαίρεση. Η παραίτηση το 2000 ήταν αναπόφευκτη όταν διαπιστώθηκε ότι είχε πει επανειλημμένα ψέματα στη Βουλή για το θέμα. Τώρα, ως πρόεδρος της Βουλής, θα είναι ο ανώτατος ελεγκτής των οικονομικών υποθέσεων των κομμάτων και των βουλευτών. Πολλοί από αυτούς διερωτώνται λοιπόν από πού θα αντλεί την ηθική νομιμοποίηση για να κάνει τέτοιους ελέγχους.
Από την άλλη έχει μια νέα ευκαιρία: να ελέγχει σαν κέρβερος και να τιμωρεί κάθε παρεκτροπή της Εναλλακτικής για τη Γερμανία στη Βουλή, ενός κόμματος που ο Πράσινος πρώην υπουργός εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ χαρακτήρισε πρόσφατα «ναζιστικό». Αν τα καταφέρει, αυτό θα του δώσει σίγουρα ένα ελαφρυντικό για τη συνολική αποτίμηση της καριέρας του – όχι όμως αρκετό για να τον απαλλάξει από τις πολλές βαριές αμαρτίες του.
Γκούσταβ Χορν: «Η πολιτική του ήταν καταστρεπτική για την Ελλάδα»
Ο Γκούσταβ Χορν είναι Διευθυντής του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών ΙΜΚ στο Ντίσελντορφ
Την άκαμπτη και δογματική εμμονή στην εφαρμογή «ισορροπημένων προϋπολογισμών» προσδιορίζει, μιλώντας στο Documento, ως το μεγαλύτερο σφάλμα του Σόιμπλε ο Γκούσταβ Χορν, ένας από τους αυστηρούς κριτές του στην κοινότητα των οικονομολόγων της Γερμανίας.
Θα τα βγάλει πέρα ο Σόιμπλε με την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία ως νέος πρόεδρος της γερμανικής Βουλής;
Σίγουρα. Ο Σόιμπλε είναι έμπειρος πολιτικός, ενώ οι ακροδεξιοί είναι αρχάριοι, μπαίνουν για πρώτη φορά στη γερμανική Βουλή. Επιπλέον διαθέτει την πυγμή για να διακόψει τις προβοκάτσιές τους εν τη γενέσει τους.
Πιστεύετε τον Σόιμπλε όταν λέει ότι έφυγε οικειοθελώς από το υπουργείο Οικονομικών;
Οχι εντελώς. Πιστεύω ότι αν μπορούσε θα παρέμενε εκεί. Αλλά αντιλήφθηκε ότι δεν χωρούσε πλέον στον σχεδιαζόμενο κυβερνητικό συνασπισμό Χριστιανοδημοκρατών-Ελεύθερων Δημοκρατών-Πράσινων. Η φυγή του είχε προληπτικό χαρακτήρα.
Εφυγε από μόνος του ή… τον έστειλε η Μέρκελ;
Εφυγε για να… μην τον στείλει. Η Μέρκελ έδειχνε ότι θα τον θυσιάσει στον βωμό του νέου συνασπισμού. Σίγουρα θα του πρόσφερε άλλο υπουργείο, αλλά αυτό θα ήταν υποβιβασμός γι’ αυτόν.
Ποιος είναι κατά τη γνώμη σας ο απολογισμός του Σόιμπλε στο υπουργείο Οικονομικών;
Αρνητικός. Το κύριο σφάλμα του ήταν η δογματική επιμονή του σε ισορροπημένους προϋπολογισμούς, που συνοψίστηκε στην έκφραση «μαύρο μηδενικό» για τα ελλείμματα. Αυτό μηδένισε και τις αναγκαίες επενδύσεις για τις υποδομές – και στη Γερμανία και στην Ελλάδα και αλλού.
Και ο απολογισμός για την πολιτική του έναντι της Ελλάδας;
Η πολιτική του ήταν καταστρεπτική. Η Ελλάδα πρέπει να κάνει δομικές αλλαγές, αλλά χωρίς να οδηγηθεί στη σημερινή ανάγκη και εξαθλίωση. Αυτό το πλήρωσαν κυρίως όσοι δεν έφταιγαν καθόλου για την κρίση, οι πλατιές μάζες του πληθυσμού.
Θα αλλάξει κάτι για την Ελλάδα με τη νέα κυβέρνηση;
Αδηλο. Οι Ελεύθεροι Δημοκράτες θέλουν σκληρότερα μέτρα από εκείνα του Σόιμπλε, οι Πράσινοι το αντίθετο. Ο τελευταίος λόγος θα ανήκει στη Μέρκελ. Αλλά είναι πολύ νωρίς ακόμη για να ξέρουμε ποιος θα είναι αυτός.
