Μπορεί η υπουργός να επέστρεψε από δουλειές, εξήγηση όμως δεν έχει δώσει ακόμη για τους λόγους που την οδήγησαν να απομακρύνει την καλλιτεχνική διεύθυνση και να παύσει το ΔΣ του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Σε προσωπικό επίπεδο η υπομονή μας εκτείνεται έως την αιωνιότητα. Περιμένουμε λοιπόν.
Θύελλα αντιδράσεων από όλο τον πνευματικό κόσμο ξέσπασε αμέσως μετά την αιφνιδιαστική αποπομπή της διοίκησης και της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος στις 31 Οκτωβρίου.
«Καρατόμηση» εν αιθρία από την Υπουργό
Να θυμίσουμε ότι το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης και ενώ η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη –σε περίπτωση μάλιστα που κάποιος θα ήθελε να την αναζητήσει για εξηγήσεις– λείπει σε ταξίδι για δουλειές, χωρίς να ζητηθεί καμία παραίτηση από τους Γιάννη Αναστασάκη, Μαρία Τσιμά και Άρη Στυλιανού και κυρίως χωρίς να προηγηθεί καμία ενημέρωση προς τους απερχόμενους, ανακοίνωσε μέσω δελτίου Τύπου που εστάλη στα δημοσιογραφικά γραφεία την απόφασή της για την απομάκρυνση της καλλιτεχνικής διεύθυνσης, δυο χρόνια πριν από τη λήξη της θητείας της (η δεύτερη 3ετής θητεία των Γιάννη Αναστασάκη και Μαρίας Τσιμά ανανεώθηκε στις 17/11/2018 και σύμφωνα με τον νόμο λήγει τον Νοέμβριο του 2021), καθώς και του διοικητικού συμβουλίου του ΚΘΒΕ του οποίου η θητεία του λήγει στα τέλη του έτους.
Χθες, Τρίτη, πέντε μέρες μετά την αποστολή του δελτίου Τύπου με το οποίο ανακοινώθηκε η καρατόμηση, δημοσιεύτηκαν τα σχετικά ΦΕΚ της απόλυσης της απελθούσας -πλέον- διοίκησης καθώς και του διορισμού της νέας καλλιτεχνικής διεύθυνσης και της νέας διοίκησης.
Ωστόσο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καλλιτέχνες, διανοούμενοι και πολιτικοί διαμαρτύρονται με έντονο τρόπο.
Σε ανακοίνωσή της με τίτλο «Αποπομπή αντί για χειροκρότημα!», η πρώην υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά αναφέρεται στην πορεία του ΚΘΒΕ, που «είχε περάσει από σαράντα κύματα, ωσότου τα τελευταία χρόνια ο πολιτιστικός οργανισμός βρει τον τρόπο να ισορροπήσει καλλιτεχνικά και οικονομικά. Αυτό το επίτευγμα οφείλεται στη διεύθυνση και το ΔΣ του θεάτρου, στους άξιους Γιάννη Αναστασάκη, Μαρία Τσιμά και Άρη Στυλιανού και τα μέλη του ΔΣ, που μαζί με τους εργαζόμενους δούλεψαν συστηματικά, με όραμα, σύμπνοια, σχέδιο και, βεβαίως, αγάπη στο θέατρο, στην κοινωνική του αποστολή και στο κοινό της πόλης. Ολόκληρη η Θεσσαλονίκη το γνωρίζει και αναγνωρίζει τα βήματα και το θετικό αποτέλεσμα, που αποτυπώθηκε στις παραστάσεις, στο ρεπερτόριο, στις γεμάτες αίθουσες και στην αποπληρωμή των χρεών του θεάτρου. Αυτά ήταν τα διαφανή και δημόσια διατυπωμένα κριτήρια της ανανέωσης της θητείας τους πέρσι τον Νοέμβριο».
Παράλληλα σχολιάζει ότι «η σημερινή υπουργός Πολιτισμού που αποφάσισε να διακόψει τη συνέχιση του έργου τους, ιδιαίτερα των καλλιτεχνικών διευθυντών που είχαν μπροστά τους δύο ακόμη χρόνια, είναι μοιραίο να αναμετρηθεί με τα ερωτηματικά που προκύπτουν: την αποφυγή κάθε διαλόγου μαζί τους, τον αιφνιδιασμό τους ώστε να πληροφορηθούν από δελτίο Τύπου την αντικατάστασή τους, την παντελή έλλειψη δημόσιας αιτιολόγησης εκ μέρους του υπουργείου. Αλλά, κυρίως, είναι οι συνέπειες και οι συγκρίσεις που προκύπτουν, μετά τη σύντομη άνοιξη του θεάτρου που το έβγαλε με μεγάλη προσπάθεια και κόπο από γκρίζες εποχές. Ύστερα από δεκαετίες πελατειακής διαχείρισης, οι δημόσιοι πολιτιστικοί οργανισμοί απαιτούν πλέον διαφάνεια, αξιοκρατία και σεβασμό της αυτονομίας τους.
Γι’ αυτό το λόγο, ο τρόπος και η στόχευση των αλλαγών σ’ αυτούς βρίσκονται κάθε φορά κάτω από το προσεκτικό βλέμμα του κοινού τους και των πολιτών. Οι διορισμοί, οι προκηρύξεις θέσεων, οι παύσεις, οι ανανεώσεις θητείας, μαζί με τις δημόσιες αιτιολογήσεις, τη διαφάνεια και την αξιοκρατία δείχνουν τους άξονες και τη συνολικότερη πολιτική του πολιτισμού που εφαρμόζεται».
Με την επισύναψη μιας φωτογραφίας από την παράσταση του ΚΘΒΕ «Εύρημα άνθρωπος» εμπνευσμένη από τα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, η προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Πολυξένη Αδάμ-Βελένη σε ανάρτηση στην προσωπική της σελίδα στο Facebook με τίτλο «Ως χαρίεν ο άνθρωπος, όταν ανθρωπος ει…» γράφει: «Γιάννη Αναστασάκη, Μαρία Τσιμά, Άρη Στυλιανού, σας ευχαριστώ από καρδιάς για τις υπέροχες συνεργασίες που είχε το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος!».
Η ηθοποιός και καθηγήτρια υποκριτικής στο Τμήμα Θεάτρου του ΑΠΘ Έφη Σταμούλη σημείωσε: «Θυμός και θλίψη για τον τρόπο που ανακοινώθηκαν οι αλλαγές στο ΚΘΒΕ. Άνθρωποι που τόσα χρόνια πάσχισαν και κατάφεραν να δώσουν νέα ζωή στο Κρατικό Θέατρο μαθαίνουν την αποπομπή τους από τα ΜΜΕ. Χωρίς καμία επικοινωνία, χωρίς να τους ζητηθεί η παραίτησή τους, χωρίς ευχαριστίες για τον μόχθο τους. Όσο για τα λιβελογραφήματα που πανηγυρίζουν, αιδώς Αργείοι! Γιάννη Αναστασάκη, Μαρία Τσιμά, Άρη Στυλιανού, να είστε σίγουροι πως το θεατρικό κοινό της πόλης απόψε δεν χειροκροτεί!».
Ο σκηνοθέτης και καθηγητής στο Τμήμα Θεάτρου του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Γιάννης Λεοντάρης σε ανάρτηση του στην προσωπική του σελίδα στο facebook ανέφερε: «Τα αιφνιδιαστικά νυχτερινά δελτία Τύπου της εξουσίας στην Ελλάδα αποκαλύπτουν πάντα τη δειλία και τη χουντική αντίληψη των διαχειριστών της. Το μίσος για τον πολιτισμό, την απέχθεια για τους άξιους. Ο Γιάννης Αναστασάκης και η Μαρία Τσιμά έδωσαν πνοή, στίγμα, κοινωνική διάσταση και πολιτιστικό ρόλο στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος χαρίζοντάς του μια πρωτόγνωρη για την ιστορία του καλλιτεχνική αίγλη. Ακριβώς γι’ αυτό έπρεπε να τιμωρηθούν παραδειγματικά από το ανεπαρκές και ακατάλληλο πολιτικό προσωπικό της χώρας. Να εκδιωχθούν νύχτα με συνοπτικές διαδικασίες και τρόπο χυδαίο που ταιριάζει απόλυτα στην ιστορία της ελληνικής κατ’ επίφασιν αστικής τάξης, η οποία συγκροτήθηκε μετά την περίοδο της Κατοχής και έβαλε στόχο από τότε μέχρι σήμερα να εξοντώσει η να διώξει από τη χώρα τις πιο δημιουργικές δυνάμεις του πληθυσμού. Αν δεν αντιληφθούμε την αποπομπή Αναστασάκη – Τσιμά ως κατεξοχήν πολιτική πράξη δεν θα μπορέσουμε ποτέ να πολεμήσουμε και να νικήσουμε το τέρας. Ήταν τιμή μου που συνεργάστηκα μαζί τους».
Ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Θανάσης Παπαγεωργίου: «Απελπισία, απελπισία, απελπισία! Πόση απελπισία πια από ένα υπουργείο που πεισματικά επιμένει να ισχυρίζεται ότι υπηρετεί τον πολιτισμό; Μα ο πολιτισμός, κυρία, προσφέρει ομορφιά, αρμονία, ευγένεια και χάρη. Πώς μπορεί να υπηρετείται από άτομα που έχουν πλήρη άγνοια αυτών των απλών εννοιών; Πώς μπορεί το υπουργείο του (πολιτισμού) να απέχει τόσο πολύ από όλα αυτά; Μαθαίνω από το δελτίο τύπου(!!!) του πολιτισμένου υπουργείου ότι καθαιρέθηκε ο μέχρι τώρα καλλιτεχνικός του διευθυντής και αντικαταστάθηκε από άλλον. Τηλεφωνιέμαι με τον Γιάννη Αναστασάκη να μάθω λεπτομέρειες και μου λέει ότι δεν γνώριζε τίποτα. Κανείς, ποτέ, δεν τον είχε προϊδεάσει για το μέλλον του. Είχε κάποιες ψευδαισθήσεις ότι κάπως θα τον ενημέρωναν. Ένα τηλεφώνημα, βρε αδερφέ. Ολίγη κομψότης. Άγνωστα πράγματα για το υπουργείο αυτό. Η θητεία του έληγε σε δύο χρόνια. Μέχρι σήμερα το πρωί φαντάζομαι θα έκανε σχεδιασμούς, σχέσεις, επαφές με καλλιτέχνες, με συγκροτήματα. Κι όμως, επικράτησε ο αιφνίδιος θάνατος! Εκεί που στεγάζεται το υπουργείο του πολιτισμού φαίνεται πως έχουν ποτίσει και οι τοίχοι του απ’ αυτό το στοιχειό. Κι έτσι το μόνο που μας μένει να σκεφτούμε είναι το αιώνια βρώμικο σκεπτικό του μονίμως απολίτιστου υπουργείου: Δεν είσαι δικός μας. Μπορεί να πέτυχες, μπορεί να έχυσες ιδρώτα και αίμα. Μπορεί να ξενύχτησες και να αρρώστησες. Δεν είσαι όμως γαλάζιος. Έτσι απλά. Αυτή είναι η ευγένεια και η χάρη των ανθρώπων που ασχολούνται με τον Πολιτισμό. Η μπόχα των υπονόμων του…»
Ο θεατρικός συγγραφέας Μάριος Ποντίκας γράφει: «Απόδοση δικαιοσύνης: Να απομακρυνθεί (εκδιωχθεί) η υπουργός Πολιτισμού με τον τρόπο που απομάκρυνε (εξεδίωξε) τον, κατά γενική ομολογία επιτυχημένο, καλλιτεχνικό διευθυντή του ΚΘΒΕ Γιάννη Αναστασάκη και το Δ.Σ».
Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης: «Τον Γιάννη Αναστασάκη και τη Μαρία Τσιμά τούς γνώρισα όταν έκανα το λογοτεχνικό εργαστήριο στη Θεσσαλονίκη πριν από δύο χρόνια και με προσέγγισαν με διάθεση καλλιτεχνικής συνεργασίας ως διευθυντές του ΚΘΒΕ αποδεικνύοντας έτσι την ζωντανή σχέση τους με την πόλη.
Την Μαρία τη γνώρισα καλύτερα μέσα από το βιβλίο της το “Λιθόστρατο”, ένα απολαυστικό ανάγνωσμα, το οποίο είχαμε παρουσιάσει, με παρουσία δική της, στη λογοτεχνική ομάδα της Χίου.
Έχω τις καλύτερες εντυπώσεις από αυτούς δύο ανθρώπους του πολιτισμού.
Την κυρία Λίνα Μενδώνη τη γνώρισα, όχι προσωπικά αλλά στο πετσί μου κυριολεκτικά, πριν από 15 χρόνια ως την χιώτικης καταγωγής ΓΓ του ΥΠΠΟ η οποία συμφώνησε στην καταστροφή και αλλοίωση του ενάλιου τείχους του Φρουρίου Χίου, αβαντάρισε τον τότε δήμαρχο με τον οποίο ανήκαν στον ίδιον πολιτικό χώρο, αν και η πορεία της μέχρι σήμερα δείχνει ότι η ίδια είναι παντός πολιτικού καιρού, και μας ανάγκασε να αντισταθούμε 50 άνθρωποι με τα κορμιά μας μπροστά στις μπουλντόζες που πήγαν να μπαζώσουν το Φρούριο και τη θάλασσα δίχως άδειες, παράνομα εντελώς ένα ξημέρωμα Σαββάτου.
Χθες η κυρία Λίνα Μενδώνη ως υπουργός Πολιτισμού ξήλωσε με ένα δελτίο Τύπου τον Αναστασάκη και την Τσιμά από τη διοίκηση του ΚΘΒΕ, προφανώς για λόγους πολιτικής εμπάθειας, εξυπηρέτησης ημετέρων και κολάκων.
Συνήθης η μικρότητα στον πολιτικό βίο μας. Όταν όμως αυτή μπλέκεται με την Τέχνη, είτε μέσα από διορισμούς είτε από κρατικά βραβεία είτε από επιχορηγήσεις, η μικρότητα γίνεται συνειδητή πολιτική στάση διαμόρφωσης του επιπέδου της κοινωνίας στα μεγέθη των νάνων σε καλλιέργεια, ήθος και αξιοπρέπεια.
Έχω τις χειρότερες εντυπώσεις από την υπουργό του πολιτισμού».
Ο σκηνοθέτης Γιάννης Καλαβριανός σημειώνει: «Το να συζητάμε για το ΚΘΒΕ, τις παραστάσεις και τη διεύθυνσή του, ενώ υπήρξαν και περίοδοι που είχε μετατραπεί σε σχεδόν ξεχασμένο και αδιάφορο περιφερειακό θέατρο, είναι προσωπικό επίτευγμα του Γιάννη Αναστασάκη και της Μαρίας Τσιμά με τη συνεχή στήριξη του Άρη Στυλιανού. Και κάτι τέτοιο δεν ήταν καθόλου αυτονόητο και εύκολο να συμβεί. Αλλά ευτυχώς υπήρξαν ξεροκέφαλοι και πίστεψαν πως τα πράγματα μπορούσαν να γίνουν και αλλιώς. Μόνο εκτίμηση από όλους και προσωπικά και ευχαριστώ».
Η σκηνοθέτιδα Ιώ Βουλγαράκη: «Δεν μπαίνω σχεδόν ποτέ σε δημόσιο διάλογο στο fb, μάλλον γιατί παρατηρώ πως σπανίως είναι όντως διάλογος. Τώρα όμως θέλω να ακουμπήσω εδώ δυο λόγια για αυτόν τον χειρισμό αλλαγής διεύθυνσης του ΚΘΒΕ, όχι βέβαια γιατί είναι ανάγκη να σκεφτόμαστε όλοι με τον ίδιο τρόπο αλλά γιατί είναι ανάγκη κάποιες φορές, νομίζω, να αναγνωρίζουμε πως ένα θέμα δεν είναι καλλιτεχνικό ούτε κομματικό αλλά πολιτικό.
Στα χρόνια που η δική μου η γενιά δραστηριοποιείται στο θέατρο -δεν μπορώ να μιλήσω για εποχές που δεν γνώρισα- η Θεσσαλονίκη της τελευταίας 4ετίας για πρώτη φορά δεν ήταν αυτή η ενδιαφέρουσα αλλά μακρινή συμπρωτεύουσα που θα επισκεφθούμε με κάποια περιοδεία. Για πρώτη φορά ξέραμε τι παίζεται στο Κρατικό και θέλαμε να ανέβουμε να το δούμε. Αρχίσαμε να παρακολουθούμε τις δράσεις αυτού του θεάτρου, να μαθαίνουμε τους ηθοποιούς που δουλεύουν εκεί, άρχισε το ΚΘΒΕ να μας αφορά. Αυτή είναι μια σφυγμομέτρηση που δεν καταγράφεται σε λογιστικά βιβλία αλλά στο πνεύμα μιας εποχής. Γιατί η εποχή, όπως και ο νόμος, είτε μας αρέσει είτε όχι, δεν έχει μόνο γράμμα αλλά και πνεύμα. Ο Γιάννης Αναστασάκης και η Μαρία Τσιμά είναι οι άνθρωποι που έβρισκες πάντα, διαρκώς προσβάσιμοι, διαρκώς παρόντες όποτε αντιμετώπιζες ένα οποιοδήποτε πρόβλημα εντός θεάτρου. Είναι εκείνοι που μοίραζαν στο φουαγιέ τα προγράμματα παραγωγής του εξωτερικού που φιλοξενούσε το θέατρο προκειμένου να υποδεχθούν οι ίδιοι τον κόσμο.
Εκείνοι που μπορούσαν να κλείσουν κυριολεκτικά 24ωρο στο γραφείο γιατί η δουλειά δεν είχε τέλος, που επιχειρούσαν συνεργασίες με καλλιτέχνες που δεν γνώριζαν προσωπικά γιατί τους ενδιέφερε η δουλειά τους -εγώ ήμουν μία εξ αυτών, γι’ αυτό και το αναφέρω-, εκείνοι που συναντούσαν προσωπικά στο γραφείο τους όλους τους συντελεστές μιας παράστασης, από τον σκηνοθέτη μέχρι τον β’ βοηθό, για να τους γνωρίσουν, εκείνοι που έκαναν μεγάλες, ανοιχτές ακροάσεις, που συνεργάστηκαν με όλους τους σημαντικούς φορείς της πόλης, που ανέβασαν τις εισπράξεις και που πρότειναν λιγότερο γνωστά έργα στις μεγάλες σκηνές. Τα παραπάνω δεν είναι υποκειμενικές εκτιμήσεις, είναι γεγονότα.
Υποκειμενικές είναι οι εκτιμήσεις που αφορούν στο αν μας αρέσει κάτι ή όχι και είναι φανερό, ελπίζω, πως δεν μιλάω γι’ αυτό. Και βέβαια οποιοσδήποτε υπουργός έχει δικαίωμα να λήξει τη θητεία τους πρόωρα, εφόσον το γράμμα του Νόμου τον καλύπτει. Αλλά δικαίωμα έχουμε κι εμείς, οι πολίτες, καλλιτέχνες ή μη, να ζητάμε από έναν / μία υπουργό πολιτισμού να αντιλαμβάνεται και να δημιουργεί όχι μόνο “γράμμα” αλλά και “πνεύμα”.
Έχουμε δικαίωμα να ζητάμε πολιτικό ήθος, το οποίο ουδεμία σχέση μπορεί να έχει με τη λογική της καρατόμησης και των δελτίων τύπου χωρίς προσωπική συνάντηση. (Εκτός αν αυτό περισσεύει μόνο στην πρωτεύουσα για τελετές παράδοσης-παραλαβής.) Ήθος – τίποτε παραπάνω. Ψιλά γράμματα η συνέχεια του έργου και οι σφυγμομετρήσεις. Γιατί αυτή η ανυπαρξία ήθους δεν απαξιώνει απλώς τους Γιάννη Αναστασάκη, Μαρία Τσιμά, Άρη Στυλιανού. Απαξιώνει το ΚΘΒΕ, τον θεσμό της διεύθυνσης, και τελικά απαξιώνει εμένα, τον συνάδελφό μου, τον διπλανό μου, τον πολίτη.
Μέσα σε αυτή την ανομβρία κυνικών καιρών έχουμε ανάγκη, κυρία υπουργέ, ζωτική, τρομακτική, τεράστια και απελπισμένη ανάγκη, να πιστέψουμε πως η εξουσία μπορεί να ασκείται με ήθος. Ανεξαρτήτως παράταξης».
Η σκηνοθέτιδα και καλλιτεχνική διευθύντρια του ΔΗΠΕΘΕ Κέρκυρας Βαρβάρα Δούκα σχολίασε: «Το θέμα είναι ότι όλοι πιστεύουν απαξιωτικά ότι τα πρόσωπα δε συνδέονται με τα έργα ή θέλουν να το αγνοούν… Ο θεσμός του καλλιτεχνικού διευθυντή έχει υποβιβαστεί και είναι ευθύνη πολλαπλών εξουσιών… Έτσι απομακρύνονται άνθρωποι πετυχημένοι σε πολλές θέσεις και θεσμούς που έχουν αποδείξει ότι είναι ομάδα win-win και ρουθούνι δεν ανοίγει.. π.χ. Λύκειο Επιδαύρου, ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης κ.ά. Επίσης υπάρχει η αλαζονεία ότι αυτοί που έρχονται θα τα κάνουν όλα καλύτερα’ (ελληνικό αυτό…) και έτσι η ασυνέχεια και η διαφθορά θριαμβεύει…Ο Γιάννης και η Μαρία δεν είναι μόνο δύο πρόσωπα… είναι και οι καλλιτέχνες που δέσμευσαν, και το ρεπερτόριο που σχεδίασαν και οι εργαζόμενοι που απασχολήθηκαν ή ήταν να απασχοληθούν, ακριβώς επειδή ανανέωσαν τη θητεία τους και είχαν μπροστά τους δύο χρόνια… Για την απαξίωση του θεσμού του Καλλιτεχνικού Διευθυντή λοιπόν ας μιλήσουμε και ποια φαντάσματα κρύβονται πίσω από αυτά γιατί εκεί είναι το ζήτημα»
Ο Νικόλας Σεβαστάκης, καθηγητής στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, σημειώνει: «Η αντίληψη ότι η εκάστοτε κυβέρνηση (κυβερνητική πλειοψηφία) πρέπει να ορίζει πρόσωπα και πράγματα στον ευρύτερο δημόσιο χώρο ή στους “κρατικούς οργανισμούς”’ είναι μια κακή κληρονομιά, μια μόνιμη πηγή πολιτικών και θεσμικών παρατυπιών και χοντροκοπιάς (για να μην πω κάτι πιο βαρύ). Τώρα, η άνευ συζήτησης και προειδοποίησης αποπομπή της διοίκησης του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας (ΚΘΒΕ) από τη νυν υπουργό Πολιτισμού φαίνεται να αναπαράγει την παραπάνω νοοτροπία και πρακτική. Πόσο μάλλον που, κατά κοινή ομολογία, η διοίκηση του ΚΘΒΕ διόρθωσε παθογένειες και λειτούργησε με υπευθυνότητα στην οικονομική διαχείριση και δημιουργικότητα ως προς το θεατρικό και πολιτιστικό αποτύπωμα του θεάτρου.
Το δε επιχείρημα του “έτσι κάνουν όλοι” –που το ακούω ένθεν και ένθεν– δεν πείθει πια καθόλου. Γιατί με αυτή την κουβέντα αρχίζει το ξέπλυμα αθέμιτων πρακτικών, καθεστωτικών πειρασμών και κυρίως διαιωνίζεται η ιδέα πως μπορεί να υπάρχει “κυβερνητικός” πολιτισμός, κυβερνητικός συνδικαλισμός κλπ. Αυτό δηλαδή που γέννησε τόσα τέρατα στον μακρύ χρόνο της μεταπολίτευσης και υποτίθεται πως πρέπει να εγκαταλειφθεί».
Το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας του ΑΠΘ ανακοίνωσε: «Το προσωπικό και τα μέλη του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας Θεσσαλονίκης ευχαριστούν θερμά τον κ. Γιάννη Αναστασάκη, την κα Μαρία Τσιμά και τον κ. Άρη Στυλιανού για την πολύτιμη συνεργασία τους και υποστήριξή τους στις δράσεις πολιτισμού του προγράμματος. Κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής τους διεύθυνσης και διοίκησης συνέβαλαν έμπρακτα στην εκπαίδευση και κινητοποίηση των ανθρώπων που υποστηρίζουμε καθώς και στην ανάπτυξη και τον εμπλουτισμό των πολιτιστικών δράσεων του προγράμματος. Τους ευχαριστούμε πολύ για όσα μας έδωσαν!».
Η καλλιτεχνική διευθύντρια του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων, Ελένη Δημοπούλου, γράφει: «Από χθες λυπάμαι και ανησυχώ πολύ! Ο πολιτισμός εκτός από τέχνη είναι και ένα σύνολο αξιών που πρέπει να περιέχει την ευγένεια, την παραδοχή και το ήθος. Από μικρή πίστευα πως η σκληρή δουλειά, η προσφορά, η εντιμότητα, ο ενθουσιασμός, η γνώση, η επιτυχία, η αγάπη για τη δουλειά μας ήταν αδιάσειστα και αντικειμενικά στοιχεία. Εδώ και λίγα χρόνια -δυστυχώς- κατάλαβα πως δεν είναι έτσι. Χρειάστηκε να γεράσω για να το μάθω. Αλλά δεν το δέχομαι ! Αν το δεχτώ θα γίνω μιά “άλλη” που δεν θα με “ξέρω”. Αγαπημένοι φίλοι και συνεργάτες Γιάννη και Μαρία, σας ευχαριστώ πολύ που δουλέψατε τόσο πολύ για να προτείνετε ένα νέο ήθος στην Τέχνη μας».
Ο συγγραφέας Δημοσθένης Παπαμάρκος: «Αυτά τα πολύ ωραία συνέβησαν εν μία νυκτί -κυριολεκτικά- και θα ήταν μεγάλο λάθος να πιστέψουμε ότι δεν μας αφορούν όλους -ακόμα και όσους δεν “μπερδευόμαστε” επαγγελματικά με το θέατρο. Γιάννη Αναστασάκη και Μαρία Τσιμά, ένα μεγάλο ευχαριστώ. Τα ωραία, ευτυχώς, δεν θα τελειώσουν εδώ».