«Ηρθε με μπράβους και απειλούσε». Σε ποια δημοκρατική χώρα μια τέτοια καταγγελία από πρώην υπουργό και νυν κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο κυβερνώντος κόμματος δεν θα ήταν πρώτη είδηση; Σε ποια άλλη χώρα δεν θα είχε υπάρξει άμεση εισαγγελική παρέμβαση, με τις έρευνες να έχουν κεντρική θέση στα πρωτοσέλιδα των ΜΜΕ; Σε ποια άλλη χώρα δεν θα υπήρχαν ήδη ερευνητικά ρεπορτάζ φωτίζοντας τα σκοτεινά σημεία της υπόθεσης Φουρθιώτη;
Στην Ελλάδα, βέβαια, η συντριπτική πλειονότητα των ΜΜΕ περί άλλα τινά τυρβάζει. Πέπλο σιωπής. Αντί για έλεγχο έχουμε συγκάλυψη, «ρεπορτάζ» κατά παραγγελία και αποσιώπηση των ειδήσεων που δεν υπηρετούν το κυβερνητικό αφήγημα. Αν και ο ρόλος της δημοσιογραφίας και η συμβολή της στη δημοκρατία είναι ο έλεγχος της εξουσίας, η στάση τους φανερώνει μακρά και κατηφορική πορεία.
Προσπάθειες αλλοίωσης της πραγματικότητας, δολοφονία χαρακτήρων, απόκρυψη ειδήσεων, υποβάθμιση σοβαρότατων καταγγελιών είναι μόνο κάποια από τα σοβαρά συμπτώματα της κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει η ενημέρωση στον τόπο μας.
Οι πολίτες δεν απολαμβάνουν τα ΜΜΕ που τους αξίζουν κι αυτό αποτυπώνεται σε σχετικές μετρήσεις της ποιότητας και της ελευθερίας του Τύπου στη χώρα μας. Πρόσφατο παράδειγμα η έκθεση του οργανισμού Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα, στην οποία για πρώτη φορά ύστερα από πέντε χρόνια συνεχούς ανόδου η Ελλάδα υποχώρησε σημαντικά, φτάνοντας στην 24η θέση από τους 27 της Ευρώπης στον δείκτη ελευθερίας του Τύπου.
Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση εκμεταλλεύεται, ενισχύει και συμβάλλει στη ζοφερή κατάσταση που δημιουργείται γύρω από τα ΜΜΕ.
Ψηφίζει ένα θεσμικό πλαίσιο που δημιουργεί επισφάλεια στους εργαζόμενους στους τηλεοπτικούς σταθμούς και οδηγεί σε απολύσεις. Καθοδηγεί και ελέγχει με ραβασάκια την ΕΡΤ και το ΑΠΕ, λογοκρίνει άρθρα και απολύει, καταστέλλει βίαια δημοσιογράφους, φωτορεπόρτερ και εικονολήπτες όταν εκείνοι προσπαθούν να επιτελέσουν το λειτούργημά τους.
Επιπλέον, μέσω αδιαφανών λιστών Πέτσα χρηματοδοτεί με εκατομμύρια Μέσα που καταπατούν συχνά κάθε κανόνα δεοντολογίας. Απολαμβάνει ανταποδοτικά τη στήριξη και την ασυλία, στήνοντας ένα σύστημα διαπλοκής και εξάρτησης το οποίο καταλήγει εντέλει να μπουκάρει σε υπουργεία και να εκβιάζει την κυβέρνηση.
Την ίδια στιγμή στελέχη, υπουργοί και βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας επιδίδονται ανενόχλητοι σε σκάνδαλα διασπείροντας παράλληλα fake news, ενώ προπαγανδιστικές ομάδες στο διαδίκτυο, εις το όνομα της κομματικής… αλήθειας, ρίχνουν με κάθε ευκαιρία λάσπη σε πολιτικούς αντιπάλους του κυβερνώντος κόμματος.
Τίποτε από όλα αυτά δεν τραβάει τους προβολείς των ΜΜΕ. Κι αν δεν υπήρχαν κάποια Μέσα με ισχυρές βάσεις ανεξαρτησίας αλλά και η δράση των πολιτών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να τα αναδείξουν όλα αυτά, θα παρέμεναν θαμμένα κάτω από τα εκατομμύρια των λιστών της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Είναι βέβαιο πως όσο δεν υπάρχει ένα ισχυρό, ανεξάρτητο και ουσιαστικό θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας, τα φαινόμενα δημοσιογραφικής ασυδοσίας θα ενισχύονται.
Είναι βέβαιο πως όσο δεν υπάρχει ισχυρή και αποφασιστική πολιτική βούληση για να δημιουργηθούν σαφείς κανόνες ισονομίας και διαφάνειας, τα ΜΜΕ στην Ελλάδα θα παραμένουν μια γκρίζα ζώνη μακριά από τον δημόσιο έλεγχο και την κοινωνική λογοδοσία.
Είναι βέβαιο πως όσο οι εργαζόμενοι παραμένουν απροστάτευτοι χωρίς δικαιώματα τόσο τα φαινόμενα χειραγώγησης και λογοκρισίας θα εντείνονται.
Η αναστροφή της νοσηρής αυτής κατάστασης επιτάσσει την οικοδόμηση ενός νέου πλαισίου δημοκρατικής λειτουργίας και ανάπτυξης των ΜΜΕ στη χώρα μας.
Γι’ αυτό απαιτείται ισχυρή πολιτική βούληση σε προοδευτική κατεύθυνση, για ένα κοινωνικό συμβόλαιο για την ενημέρωση, με τη συμβολή εργαζομένων και πολιτών, ώστε να θωρακιστεί η δημοκρατική, πολιτική και κοινωνική δραστηριότητα στη χώρα μας. Η δημοσιογραφία πρέπει να ελέγχει την εκάστοτε εξουσία και να υπηρετεί την κοινωνία, όχι το αντίθετο.
Η Νατάσα Γκαρά είναι βουλευτής Ν. Εβρου, αναπληρώτρια τομεάρχης ψηφιακής διακυβέρνησης, επικοινωνίας & ενημέρωσης ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ
