Κάτια Κουτσαφτή: Η σημασία ενός εξώφυλλου βιβλίου

Κάτια Κουτσαφτή

Η γραφίστρια και εκδότρια του οίκου Αίολος Κάτια Κουτσαφτή γράφει για τη σημαντικότητα της εικόνας στα βιβλία.

Μεγάλωσα µες στα βιβλία και από πολύ µικρή θυµάµαι τον εαυτό µου να τα παρατηρεί και να φαντάζεται πώς θα ήταν ένα εξώφυλλο καλύτερο. Oι σπουδές µου αργότερα στη γραφιστική µ’ έβαλαν για τα καλά στον χώρο του σχεδιασµού εξωφύλλων, µια και από πολύ νωρίς αποφάσισα να ασχοληθώ µε αυτό.

Το εξώφυλλο ενός βιβλίου έχει πολύ µεγάλη σηµασία, γιατί αποτελεί την πρώτη επαφή µαζί του, συµβάλλοντας και στην ποιότητα της έκδοσης. Τα τελευταία χρόνια τα εξώφυλλα στην Ελλάδα έχουν κάνει τεράστιο ποιοτικό άλµα σε σχέση µε το παρελθόν και πλέον οι περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι δίνουν µεγάλη σηµασία στη δηµιουργία τους. Στο εξωτερικό γίνεται χρόνια τώρα εξαιρετική δουλειά στον τοµέα αυτό, τόσο καλλιτεχνικά όσο και τεχνικά, µε φοβερά χαρτιά και περίτεχνες συσκευασίες. Παρ’ όλα αυτά το καθαρά σχεδιαστικό κοµµάτι των ελληνικών εξωφύλλων είναι πολύ υψηλού επιπέδου. Ενδεικτικά αναφέρω τα εξώφυλλα των εκδόσεων Ίκαρος, Άγρα και Ποταµός.

Για να σχεδιάσω ένα εξώφυλλο συνήθως πρώτα διαβάζω το βιβλίο και στη συνέχεια έρχοµαι σε επαφή µε τον συγγραφέα ή τον επιµελητή για διευκρινίσεις και τυχόν κατευθύνσεις. Μετά έρχεται η ερευνητική φάση που έχει µεγάλη σηµασία και κάποιες φορές µπορεί να καταλαµβάνει αρκετό χρόνο. Η κύρια πηγή έµπνευσης είναι το ίδιο το κείµενο: πρόσωπα και πράγµατα ή χρονικές περίοδοι που έχουν σηµαίνοντα ρόλο στο βιβλίο, κάποια σκηνή ή κάποια χαρακτηριστικά του ήρωα. Ολα αυτά επηρεάζουν το ύφος, πολλές φορές και την τεχνοτροπία, τη γραµµατοσειρά, τους χρωµατισµούς της δουλειάς µου πάνω στο εξώφυλλο.

H βιτρίνα του βιβλιοπωλείου είναι επίσης µια πολύ σηµαντική παράµετρος στον σχεδιασµό: πρέπει να προσέξω τις γραµµατοσειρές ώστε να είναι ευκρινής ο τίτλος του βιβλίου, τα χρώµατα και τα σχέδια να αποδίδουν το θέµα ή να αποπνέουν την ατµόσφαιρα του βιβλίου, το είδος και το λογοτεχνικό στιλ.

Αφού ολοκληρώσω τον σχεδιασµό του εξωφύλλου, πολλές φορές κάνοντας αρκετά προσχέδια, ανταλλάσσουµε απόψεις και ιδέες µε την οµάδα του Αιόλου κάνοντας την τελική επιλογή. Κάποιες φορές το εξώφυλλο ζητά να το δει και να το εγκρίνει και ο ξένος εκδοτικός οίκος. Σε γενικές γραµµές όµως δεν υπάρχουν περιορισµοί στη δουλειά µου, καθώς συζητούµε από πριν για το κάθε βιβλίο και την κατεύθυνση που θέλουµε να δώσουµε.

Το αναγνωστικό κοινό του Αιόλου είναι ευρύ: εκδίδουµε επιστηµονική φαντασία, ιστορική λογοτεχνία, fantasy, σύγχρονη πεζογραφία, ελληνική και ξένη, δοκίµια, λευκώµατα, παιδικά βιβλία κ.ά., συνεπώς και το ύφος των εξωφύλλων πρέπει να προσαρµοστεί αναλόγως.

Για το µέλλον έχουµε έναν πλούσιο σχεδιασµό. Εξάλλου τη φετινή χρονιά ο Αίολος ετοιµάζει τις περισσότερες εκδόσεις στη σαραντακονταετή πορεία του, οπότε έρχονται και πολλά νέα εξώφυλλα.

ΥΓ.: ∆εν θα µπορούσα να µην αναφέρω και τους γραφίστες µε τους οποίους έχουµε συνεργαστεί: τον William Τριανταφύλλου, τους Τhe Birthdays, τον Γιώργο Γούση και τον Voltnoi Brege.