Χρυσές δουλειές για σεκιούριτι στα πανεπιστήμια καθώς άνοιξε η όρεξη στην κυβέρνηση
Ούτε οι φοιτητές ούτε οι πανεπιστημιακοί πέφτουν από τα σύννεφα βλέποντας τη ΝΔ να εντείνει μέρα με τη μέρα της διακυβέρνησής της τα μέτρα καταστολής στα πανεπιστήμια. Με αφορμή τα καταδικαστέα γεγονότα στην ΑΣΟΕΕ και την αισχρή φωτογραφία διαπόμπευσης του πρύτανη του ιδρύματος, η κυβέρνηση Μητσοτάκη «κλειδώνει» νέες ρυθμίσεις για την πλήρη κατάλυση του πανεπιστημιακού ασύλου, τη σύσταση ειδικού σώματος με αστυνομικές αρμοδιότητες, τον έλεγχο εισόδου με κάρτες κ.ά. Η κυβέρνηση επιδιώκει να διαπεράσει οριζόντια με την πολιτική της αστυνομοκρατίας όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Ομως η αντιμετώπιση των φαινομένων βίας είναι σύνθετη υπόθεση. Ερευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας («Η ανομία στα ελληνικά ΑΕΙ») είχε καταδείξει ότι από τα 358 περιστατικά βίας και παραβατικότητας σε 19 πανεπιστήμια την περίοδο 2011-17 τα 255 καταγράφονται την περίοδο 2011-14, όταν είχε καταργηθεί το άσυλο με τον νόμο Διαμαντοπούλου.
Οι αναδιαρθρώσεις του χώρου της ανώτατης παιδείας για διείσδυση με ευνοϊκούς όρους ιδιωτικών συμφερόντων φέρνουν και κάρτες εισόδου αλλά και εταιρείες σεκιούριτι. Μάλιστα η ΝΔ φαίνεται να κλείνει το μάτι στην αγορά των εργολάβων φύλαξης, ενώ και ιδιωτικά ΙΕΚ ενισχύουν τμήματα για αποφοίτους ειδικότητας «στέλεχος ασφαλείας προσώπων και υποδομών».
«Δημιουργικό σοκ» καταστολής
Τον Δεκέμβριο του 2014 επί κυβέρνησης Σαμαρά πραγματοποιήθηκε εκδήλωση της ΝΔ για «ένα δημιουργικό σοκ στα πανεπιστήμια». Πολλοί την ανακάλεσαν στη μνήμη τους καθώς είχε προβληθεί συνέντευξη του Πολ Γιανγκ, τότε υπευθύνου ασφαλείας του Πανεπιστημίου του Μπράντφορντ. Σημείωνε ότι είχε 37 άτομα προσωπικό ασφαλείας, όλοι φορούν ειδικές στολές, ενσωματωμένες κάμερες σώματος που καταγράφουν ήχο και εικόνα. Πρόσθετε ότι «έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν σύλληψη, να προχωρήσουν σε κράτηση οποιουδήποτε ατόμου που προκάλεσε ή φέρεται ύποπτο να προκαλέσει ζημιές ή να ασκήσει βία. Ολα τα κτίρια έχουν ελεγχόμενη πρόσβαση». Αυτή την γραμμή ακολουθεί και η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Πάντως δεν είναι αυτό που εννοούν οι πανεπιστημιακοί όταν ζητούν πρόσληψη φυλάκων και ρυθμίσεις που να μην κάνουν τους εργαζόμενους ομήρους των εργολάβων. Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, καθηγητής Χημείας Τριαντάφυλλος Αλμπάνης επισημαίνει στο Documento ότι «τα πανεπιστήμια χρειάζονται επειγόντως αναβάθμιση των υπηρεσιών φύλαξης με καλύτερη στελέχωση και ικανή οικονομική υποστήριξη από το υπουργείο Παιδείας».
«Περισσότερα προβλήματα»
Ολόκληρη η δήλωση του κ. Αλμπάνη στο Documento είναι η εξής: «Η Πρυτανεία και η πανεπιστημιακή κοινότητα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων έχει εκφράσει τον αποτροπιασμό της και έχει καταδικάσει απερίφραστα την επίθεση και τον προπηλακισμό του πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η Σύνοδος των Πρυτάνεων, στη συνεδρίασή της στις 03.11.2020, αποδοκίμασε για άλλη μία φορά επίσης τις περιπτώσεις βίας που συνέβησαν πρόσφατα τόσο στο ΟΠΑ όσο και στο ΕΜΠ.
Είναι γεγονός ότι η φύλαξη των πανεπιστημίων που υποστηρίζεται κυρίως από εργολαβίες παρουσιάζει σήμερα σοβαρά κενά και προβλήματα. Η υφιστάμενη κατάσταση έχει καταδείξει επίσης τις ιδιαιτερότητες και την ένταση που αντιμετωπίζουν όσα ιδρύματα λειτουργούν εντός του κεντρικού αστικού ιστού των μεγάλων πόλεων.
Σε σχέση την κυβερνητική πρωτοβουλία όπως αυτή διατυπώθηκε και με την παρουσία του πρωθυπουργού, θεωρώ ότι τα πανεπιστήμια χρειάζονται επειγόντως αναβάθμιση των υπηρεσιών φύλαξης με καλύτερη στελέχωση και ικανή οικονομική υποστήριξη από το υπουργείο Παιδείας. Στο πλαίσιο του αυτοδιοίκητου, κάθε ίδρυμα θα πρέπει να υλοποιήσει ένα σχέδιο οργάνωσης των υπηρεσιών φύλαξης και προστασίας των υποδομών του από κλοπές και βανδαλισμούς. Η λειτουργία αστυνομικών δομών δεν είναι συμβατή με την ιστορία και τον χαρακτήρα του δημόσιου πανεπιστημίου ως χώρου ελεύθερης διακίνησης ιδεών και σεβασμού των διαφορετικών απόψεων. Η πρόταση της συνόδου των πρυτάνεων να παραμένουν τα πανεπιστήμια ανοιχτά στην κοινωνία, εφαρμόζοντας τα προτεινόμενα μέτρα ελεγχόμενης πρόσβασης μόνο σε υποδομές μεγάλης αξίας, στα εργαστήρια και στη διοίκηση, είναι απόλυτα ορθή και λειτουργική. Τέλος, κάθε προσπάθεια αυστηροποίησης του υφιστάμενου ποινικού νομοθετικού πλαισίου περισσότερα προβλήματα θα δημιουργήσει παρά θα επιλύσει». Για να καταλήξει ο πρύτανης: «Η πανεπιστημιακή κοινότητα οφείλει να είναι σε εγρήγορση και συνεπής στην προσπάθεια εξάλειψης των φαινομένων βίας που πλήττουν την ίδια τη δημοκρατία στους ακαδημαϊκούς χώρους».
«Με τους ένστολους προβάλλει στα ΑΕΙ εικόνα ανομίας»
Στο Documento μίλησε για το θέμα και η Αφροδίτη Κουκουτσάκη, εγκληματολόγος, πανεπιστημιακός (Πάντειο Πανεπιστήμιο):
Πώς θα χαρακτηρίζατε την πρωθυπουργική εξαγγελία για ίδρυση ενός σώματος προστασίας πανεπιστημιακών ιδρυμάτων;
Θα το έλεγα αδιανόητο, αλλά αυτό θα σήμαινε ότι είναι κεραυνός εν αιθρία. Ομως ήδη από την πρώτη μέρα που ανέλαβε η κυβέρνηση της ΝΔ έδειξε τη διάθεση τόσο υποβάθμισης όσο και υποτίμησης των πανεπιστημίων. Σε πρακτικό επίπεδο μείωσε τη χρηματοδότηση, έκλεισε πανεπιστημιακές σχολές και αναγνώρισε τα πτυχία των ιδιωτικών παραμάγαζων. Ταυτόχρονα επιδόθηκε σε μια επίθεση σε ιδεολογικό επίπεδο και με άξονα τον «φόβο του εγκλήματος» και την ανοχή της ανομίας από την πανεπιστημιακή κοινότητα. Η εξαγγελία αυτή, υπονομεύοντας πλήρως το κύρος της πανεπιστημιακής κοινότητας, δίνει στην καταστολή παρουσία, πρόσωπο και υλικότητα. Την κάνει εικόνα, ορατή όχι για τους παραβάτες αλλά για τους νομοταγείς που πρέπει να εμπεδώσουν την προωθούμενη εικόνα των πανεπιστημίων ως χώρου ανομίας και όχι έρευνας και γνώσης.
Πώς πρέπει να απαντά η πανεπιστημιακή κοινότητα σε παραβατικές συμπεριφορές;
Τριάντα χρόνια στο πανεπιστήμιο, το τελευταίο που με απασχόλησε ήταν η παραβατικότητα όταν μας έλειπαν οι στοιχειώδεις υποδομές για την ερευνητική και διδακτική δουλειά μας. Η υποχρηματοδότηση ήταν το μείζον πρόβλημά μας. Παραβατικότητα φυσικά και υπήρχε, αλλά δεν ξεπερνούσε τις δυνατότητες της πανεπιστημιακής κοινότητας να τη διαχειριστεί χωρίς ακρότητες και υπερβολές. Εξάλλου ήδη προτού καταργηθεί το άσυλο υπήρχε η δυνατότητα να κληθεί από τη διοίκηση η αστυνομία σε περιπτώσεις σοβαρών αδικημάτων. Με δυο λόγια, νομίζω ότι η παρουσία ενστόλων στα πανεπιστήμια δεν απαντά σε κάποια αναγκαιότητα, αλλά θα λειτουργεί μάλλον σε ένα συμβολικό επίπεδο. Μέσα από την υλικότητά της θα εξεικονίζει την ετοιμότητα του τιμωρητικού μηχανισμού να επιβάλει τον νόμο και την τάξη, τροφοδοτώντας την αντίληψη ότι όλα τα μέλη της κοινότητας είναι δυνάμει θύματα. Ποια μεγαλύτερη περιφρόνηση στο δημόσιο πανεπιστήμιο;
Η κυβέρνηση επιδιώκει να διαπεράσει οριζόντια με την πολιτική της αστυνομοκρατίας όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής;
Ηδη το πράττει με αποκορύφωμα τις απαγορεύσεις ή τους περιορισμούς των διαδηλώσεων. Και δεν είναι τυχαίο. Σε περιόδους οικονομικής και πολιτικής κρίσης καθώς υποχωρεί το κοινωνικό κράτος αναδύεται το λεγόμενο ποινικό κράτος που διαχειρίζεται όχι μόνο την καθαρή εγκληματικότητα αλλά κάθε μορφή απείθειας.
Ποιος είναι ο ρόλος της Αριστεράς και των κινημάτων στον αγώνα υπέρ των ατομικών δικαιωμάτων, των δημοκρατικών ελευθεριών αλλά και των εργασιακών δικαιωμάτων;
Οι καθαρά κατασταλτικές μορφές διαχείρισης της κοινωνίας κάποια στιγμή θα εμφανίσουν ρωγμές καθώς η κοινωνική συναίνεση, ακόμα κι αν υπάρχει και δεν είναι κατασκεύασμα των ΜΜΕ, δεν είναι κάτι σταθερό και αναλλοίωτο στον βαθμό που αγνοούνται οι πραγματικές ανάγκες μιας χειμαζόμενης κοινωνίας. Ελπίζω ότι σε αυτές τις ρωγμές θα ξαναβρούν το ρόλο τους η Αριστερά και τα κινήματα.