* Ανανεωμένο κείμενο 10/11/2024
Το επόμενο σχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης για να δείξει ότι η κυβέρνηση κάτι κάνει για την ακρίβεια. Επιμένουν οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα
Την περασμένη Τρίτη, βγήκε μια δικαστική απόφαση που μπορεί να γίνει αφετηρία για την αποξήλωση του νόμου του νόμου περί πλαφόν στο περιθώριο κέρδους των σούπερ μάρκετ – μέτρο που υποτίθεται αντιμετώπιζε την ακρίβεια.
Η απόφαση ενός διοικητικού δικαστηρίου ήταν υπέρ της ΑΒ Βασιλόπουλος που είχε προσφύγει κατά προστίμου ύψους 5.000 ευρώ το οποίο της είχε επιβληθεί το 2022 και αφορούσε παραβίαση του νόμου περί πλαφόν στο περιθώριο κέρδους σε συγκεκριμένο προϊόν σε κατάστημα στη Λ. Στρατού στη Θεσσαλονίκη. Το Φεβρουάριο 2023 στην ΑΒ Βασιλόπουλος επιβλήθηκε κι άλλο πρόστιμο, ύψους 319.900 ευρώ, ενώ άλλα μικρότερα πρόστιμα, όλα τους για παραβίαση του πλαφόν, επιβλήθηκαν και σε άλλες αλυσίδες. Η δικάσιμος για την προσφυγή που έχει ασκήσει η ΑΒ Βασιλόπουλος για το πρόστιμο των 319.000 ευρώ δεν έχει οριστεί ακόμη ενώ εκκρεμούν οι συζητήσεις και για τις προσφυγές που έχουν καταθέσει κι οι άλλες αλυσίδες (Lidl, Γαλαξίας, ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός).
Οι αλυσίδες είχαν καταγγείλει από τότε ως προβληματική και διάτρητη την μεθοδολογία βάσει της οποίας τους επέβαλαν τα πρόστιμα οι ελεγκτές της ΔΙΜΕΑ οι οποίοι μεταξύ των άλλων είχαν κάνει το εξής: για όποια προϊόντα δεν είχαν στοιχεία για το περιθώριο κέρδους του προηγούμενου έτους, λάμβαναν αυθαίρετα ως βάση το μέσο περιθώριο κέρδους του συνολικού τζίρου της εταιρείας το αμέσως προηγούμενο φορολογικό έτος. Γα το λόγο αυτό οι αλυσίδες όχι μόνο είχαν προσφύγει κατά του νόμου αλλά και δεν είχαν πληρώσει τα πρόστιμα. Τελικά το δικαστήριο ουσιαστικά δικαίωσε την επιχειρηματολογία τους απορρίπτοντας το νόμο ως ασαφή, επ΄ αυτού όμως τήρησαν σιγή ιχθύος ο Άδωνις που όντας τότε στο υπουργείο Ανάπτυξης απέρριπτε τις αιτιάσεις των σουπερμαρκετάδων κι έβγαινε στα κανάλια διακηρύσσοντας ψέματα του τύπου «όσα πρόστιμα έχουν επιβληθεί σε σούπερ μάρκετ, έχουν εισπραχθεί», όσο και ο νυν υπουργός Τ. Θεοδωρικάκος.
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η δικαστική απόφαση υπέρ της ΑΒ Βασιλόπουλος ουσιαστικά σηματοδοτεί την αρχή του τέλους ενός νόμου, που την κατάργηση του ζητούσαν οι αλυσίδες εδώ κι 1,5 χρόνο, λόγω του τεράστιου γραφειοκρατικού και διοικητικού κόστους που συνεπάγεται. Τους τελευταίους μήνες, οι αλυσίδες είχαν γίνει πολύ πιο πιεστικές, με τον επικεφαλής της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος Αρ. Παντελιάδης να υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει πια λόγο να υπάρχει αυτό το μέτρο, αφού ο πληθωρισμός στα σούπερ μάρκετ έχει γίνει αρνητικός, δηλαδή οι τιμές μειώνονται. «Τα μέτρα πρέπει κάποια στιγμή θα αρθούν. Μειώνεται η ακρίβεια, αφού υπάρχει αποπληθωρισμός στα τρόφιμα», ανέφερε και ο γενικός διευθυντής της ΑΒ Βασιλόπουλος Ν. Λαβίδας σχολιάζοντας τη δικαστική απόφαση.
Η κυβέρνηση, παρότι για καιρό αρνούνταν την άρση του νόμου περί αισχροκέρδειας, έσπευσε τους τελευταίους μήνες να υιοθετήσει τη διαπίστωση των σουπερμαρκετάδων, ότι τάχα οι τιμές μειώνονται και υπάρχει αποπληθωρισμός. Το ίδιο πράγμα είπε κι ο Κυρ. Μητσοτάκης στη ΔΕΘ. Δεν είναι όμως έτσι. Πράγματι, κάτι έχει αλλάξει αφού τα στοιχεία της εταιρείας μετρήσεων αγοράς, Circana, δείχνουν ότι στο 8μηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2024 καταγράφηκε αύξηση των πωλήσεων κατά 3% σε αξία ( που θα πει ότι οι άνθρωποι πλήρωσαν στο σούπερ μάρκετ 3% περισσότερα χρήματα, αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα όταν έχεις πληθωρισμό…) αλλά και αύξηση των πωλήσεων κατά 3,3% σε όγκο (που θα πει ότι οι άνθρωποι αγόρασαν περισσότερα τεμάχια), κι αυτό παρατηρείται πρώτη φορά φέτος μετά από δυο χρόνια υποχώρησης των πωλήσεων. Η μείωση τιμών που καταγράφει ωστόσο η Circana στα βασικά καταναλωτικά αγαθά που διαθέτουν τα σούπερ μάρκετ είναι μόλις – 0,1% και οι τιμές υποχωρούν μόνο στα προϊόντα ατομικής περιποίησης και υγιεινής (-3,5%) και φροντίδας σπιτιού (-2%), όχι στα τρόφιμα όπου συνεχίζουν να αυξάνονται (+0,7%).
Ό,τι μετρά όμως η Circana στα σούπερ μάρκετ δεν συμπίπτει με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον πληθωρισμό Αυγούστου. Κατά ΕΛΣΤΑΤ, ο δείκτης τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα κατέγραψε τον Αύγουστο αύξηση 3%, έναντι 1,8% της Ευρωζώνης, επειδή συνεχίζουν να αυξάνονται οι τιμές στα τρόφιμα (2,8%), το ηλεκτρικό ρεύμα(9,7%), τα φάρμακα (5,1%) και σε μια σειρά από υπηρεσίες, από τα ασφάλιστρα (5,6% για τα αυτοκίνητα, 14% για την υγεία) ως τα δίδακτρα (4%). Ιδιαίτερα ψηλές μάλιστα είναι οι ανατιμήσεις που καταγράφονται ακόμη στο ελαιόλαδο (49,1%), στα δημητριακά πρωινού (11,2%), στην κατηγορία μεταλλικό νερό – αναψυκτικά – χυμοί (6,9%), στα κρέατα (1,4%), στα φρέσκα ψάρια (11,3%), στα φρέσκα λαχανικά (3,1%) και στις σοκολάτες (4,8%).
Κι επειδή τα τρόφιμα είναι εκείνα που καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος από το καλάθι του κάθε νοικοκυριού, σε αντιδιαστολή π.χ. με τα απορρυπαντικά, η όποια υποχώρηση των τιμών σε ορισμένα προϊόντα δεν αλλάζει το γενικό κλίμα ακρίβειας στην ελληνική αγορά, ούτε γίνεται αντιληπτή από τα νοικοκυριά – που έχουν να πληρώνουν φέτος π.χ. και κατά 10% υψηλότερους λογαριασμούς ρεύματος ή αυξημένα δίδακτρα σε ξένες γλώσσες και φροντιστήρια.
Για αυτό το λόγο λοιπόν, και παρά την ρητορική Μητσοτάκη περί αποπληθωρισμού στα τρόφιμα, το υπουργείο Ανάπτυξης προσεγγίζει πάλι τους εκπροσώπους των σούπερ μάρκετ και των μεγαλύτερων προμηθευτών, επιδιώκοντας μια συμφωνία κυρίων για την επαναφορά του μέτρου της «μειωμένης τιμής 5% στο ράφι», με τις ανακοινώσεις να αναμένονται γύρω στις 15 Οκτωβρίου.
Το σχέδιο του υπουργείου είναι να πείσει σούπερ μάρκετ και προμηθευτές να συμμετάσχουν στο μέτρο με όσα το δυνατόν περισσότερα προϊόντα, προβάλλοντας ως δέλεαρ στους προμηθευτές είναι ότι τα πωλούμενα προϊόντα με έκπτωση 5% θα φέρουν ειδική σήμανση στα ράφια των σούπερ μάρκετ, ώστε να τα βλέπουν οι καταναλωτές και να αποκτούν έτσι ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων. Με την ένταξη όσο το δυνατόν περισσότερων προϊόντων στο μέτρο, σκέφτονται ο Τ. Θεοδωρικάκος και οι συν αυτώ, θα γίνει μπούγιο με καρτελάκια 5% στα ράφια για να πεισθούν καταναλωτές ότι η κυβέρνηση κάνει ότι μπορεί για την ακρίβεια και μπορεί να δοθεί στην ΕΛΣΤΑΤ η δυνατότητα να καταγράψει την διαφορά και να δημοσιεύσει ως τα τέλη του χρόνου στοιχεία που θα δείχνουν ότι η κυβέρνηση έθεσε υπό έλεγχο τον πληθωρισμό στα τρόφιμα.