Μια συζήτηση με την ηθοποιό που ξεκίνησε από τις «Άγριες μέλισσες» προτού ανοιχτεί στο θέατρο, στην πολιτική και στο #MeToo.
Με την Κατερίνα ∆ιδασκάλου συναντηθήκαµε σε ένα από τα αγαπηµένα της στέκια στη Ροβέρτου Γκάλλι. Με παρέα έναν φυσικό χυµό, ξεκίνησε η κουβέντα µας. Αφορµή για τη συνάντησή µας δεν ήταν µόνο το σίριαλ «Άγριες µέλισσες» αλλά και η καλοκαιρινή θεατρική σεζόν όπως και όλα όσα συµβαίνουν γύρω µας το τελευταίο διάστηµα.
Συµµετέχετε στη µεγαλύτερη τηλεοπτική επιτυχία των τελευταίων χρόνων. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται το πέταγµα των «Άγριων µελισσών»;
Η λογική και η πείρα µου λένε πως αν προσφέρεις κάτι καλό στον κόσµο το ακολουθεί. Ακόµη και τις µέρες της λεγόµενης κανονικότητας η υψηλή αισθητική γίνεται άµεσα αντιληπτή και δεν είναι τυχαίο ότι κάθε φορά που εµφανίζεται µια σειρά που κάνει γκελ στον κόσµο σχεδόν εξαφανίζονται τα reality shows. Την τηλεόραση την αγαπώ και είµαι πολύ περήφανη για τις δουλειές µου σε αυτή. Η τηλεόραση σε µεγάλο βαθµό καθορίζει την αισθητική µιας χώρας γιατί βρίσκεται σε όλα τα νοικοκυριά δωρεάν.
Μιλώντας καθαρά επαγγελµατικά λόγω των συνθηκών την τελευταία µεγάλη περίοδο, θεωρείτε τον εαυτό σας τυχερό που είχατε δουλειά;
Τη µακρά περίοδο της κρίσης µε έζησε το θέατρο. Από επιλογή δεν είχα κάνει τηλεόραση για σχεδόν δέκα χρόνια και έζησα µόνο µε το θέατρο. Με τη συγκεκριµένη συνθήκη όσοι δεν είχαν ενασχόληση µε την τηλεόραση σίγουρα αντιµετωπίζουν πρόβληµα. Προσωπικά νιώθω και τυχερή και ευγνώµων για τη συγκεκριµένη δουλειά, όχι µόνο επαγγελµατικά αλλά και καλλιτεχνικά.
Μιλήστε µου για την επερχόµενη χειµερινή θεατρική σεζόν.
Με τις παρούσες συνθήκες και οδηγίες η χωρητικότητα 50% που επιτρέπεται για την ώρα λειτουργεί σαν αποκεφαλισµός για τα µικρότερα θέατρα. Σίγουρα δεν είναι εύκολο και κανένας δεν ξέρει αν τελικά θα ανοίξουν τα θέατρα. Παραµένω πάντα αισιόδοξη και συνεχίζω να πιστεύω στα µικρά θαύµατα που συµβαίνουν καθηµερινά στη ζωή µας.
Οι συνθήκες αυτές οδηγούν σε καλλιτεχνικό περιορισµό;
Σίγουρα δεν υπάρχει η ίδια ευελιξία και ίσως υπάρξει και µια αύξηση των εισιτηρίων. Με την παρούσα κατάσταση ίσως γίνει στροφή σε ολιγοµελείς θιάσους, αλλά –καλλιτεχνικά µιλώντας– µια θεατρική υπερπαραγωγή δεν σηµαίνει ότι έχει πάντα υψηλό αισθητικό αποτέλεσµα. ∆εν είναι απαραίτητο να συµβαδίζει πάντα η ποιότητα µε το κόστος µιας παραγωγής. Ο κόσµος, ειδικά στις εποχές όπου η οικονοµική κρίση χτυπάει τον οποιοδήποτε, διαλέγει µε προσοχή το κάθε θέαµα που θα παρακολουθήσει. Το καλό θέατρο επιβιώνει. Σκεφτείτε ότι µε ένα µονόλογο πορεύοµαι σχεδόν τα τελευταία δέκα χρόνια.
Θέατρο και διαδίκτυο. Ποια είναι η άποψή σας γι’ αυτή την αναγκαστική τάση;
Αν γίνει προσεκτική προετοιµασία, µια διαδικτυακή παράσταση µπορεί να έχει πλεονεκτήµατα, όπως για παράδειγµα κάποιες εκφράσεις σε κοντινά πλάνα, τα οποία στο κανονικό θέατρο είναι ίσως δύσκολο να δουν όλοι οι θεατές. Με τη σωστή σκηνοθεσία οι θεατές έχουν τη δυνατότητα να βρεθούν κυριολεκτικά επί σκηνής… ακόµη πιο κοντά από την πρώτη θέση. Ο κόσµος όµως δεν θα πάψει να πηγαίνει στο θέατρο επειδή ανακαλύψαµε το live streaming. Η µαγική διαδικασία του να µαζεύονται οι άνθρωποι, να βρίσκονται όλοι µαζί σε µια αίθουσα και να εισπράττουν την ίδια παραµυθία µε τον διπλανό –είτε είναι φίλος είτε άγνωστος– είναι ζωτική ανάγκη. Το θέατρο είναι θεραπευτικό για όλους. Και για τους επί σκηνής πρωταγωνιστές και για τους θεατές.
Πώς βιώνετε τη θεατρική εµπειρία ως θεάτρια;
Οταν σβήνουν τα φώτα, όταν πέφτει το τρίτο κουδούνι νιώθω ανακούφιση περιµένοντας να ξεκινήσει η δράση· είναι µια διαδικασία που τη λατρεύω. Νιώθω υπέροχα όταν πηγαίνω ως θεάτρια και θα µε χαρακτήριζα παιδικό θεατή και στο θέατρο αλλά και στον κινηµατογράφο. Αφήνοµαι να εκπλαγώ από τα πιο µικρά πράγµατα και να παρασυρθώ από αυτό που παρακολουθώ και να βλέπω φρέσκα τα πράγµατα στη σκηνή. Γενικά πιστεύω πως ο κόσµος που πηγαίνει στο θέατρο ανήκει εξ ορισµού στην κατηγορία του καλού θεατή – δεν υπάρχει καλό και κακό κοινό. Οταν πηγαίνουµε στο θέατρο ξέρουµε ακριβώς πού πάµε και η διαδικασία ακόµη και της ετοιµασίας στο σπίτι είναι πάντα ξεχωριστή σε σχέση µε κάποια άλλη έξοδο. Αν στο κοινό βρεθεί κάποιος µε ιδιαίτερη συµπεριφορά ή µε κακή σχέση µε την τεχνολογία –αναφέροµαι στα ενεργοποιηµένα τηλέφωνα–, είναι σίγουρο ότι ο υπόλοιπος κόσµος θα προστατεύσει την παράσταση.
Τι πιστεύετε για τη στάση του κράτους απέναντι στους καλλιτέχνες την περίοδο της πανδηµίας και για το #SupportArtWorkers;
Το κράτος συνήθως κάνει τόσο όσο. Ανήκω στην κατηγορία των ηθοποιών που κάθε σεζόν θεωρούµαστε δυνάµει άνεργοι, καθώς δεν υπάρχει το «µήνας µπαίνει, µήνας βγαίνει» µιλώντας για σταθερές οικονοµικές απολαβές. ∆εν ξέρω κατά πόσο πρέπει να κρεµόµαστε από το κράτος, καθώς για παράδειγµα στις καλές εποχές πολλοί ήταν εξαρτηµένοι από αγορασµένες παραστάσεις. Η γιαγιά µου έλεγε ότι «το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη» και δεν αισθάνθηκα ποτέ επαναπαυµένη οικονοµικά. Πρέπει να βρίσκουµε τρόπους να είµαστε ενεργοί επαγγελµατικά και να κυνηγάµε το επάγγελµά µας. Ακόµη και η περίοδος της κρίσης µού έδωσε την ευκαιρία να τρέξω µόνη µου πράγµατα χωρίς να είµαι κάτω από την οµπρέλα κάποιου πολιτιστικού οργανισµού. Φανταστείτε ότι ενώ είµαι παιδί του Εθνικού Θεάτρου δεν έχω παίξει ποτέ σε κάποια παράστασή του. Ο κόσµος µού δίνει χαρά και κουράγιο για τη συνέχεια, µε έζησε και µε ζει επαγγελµατικά και τον ευγνωµονώ πραγµατικά.
Θα ήθελα να µου µιλήσετε για το #MeToo και όλα όσα βλέπουν το φως της δηµοσιότητας.
Είναι µια σκληρή πραγµατικότητα την οποία έχουν υποστεί και αγόρια και κορίτσια. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι έχουν την αρρώστια της εξουσίας και επειδή δεν µπορούν να επιβληθούν µε την προσωπικότητα, τα ψυχικά χαρίσµατα, το ταλέντο ή έστω µε την οµορφιά τους καταφεύγουν σε αυτά τα ποταπά µέσα. ∆εν χρειάζεται καµία επιείκεια και είναι ευκαιρία να αρχίσει να καθαρίζει ο χώρος. Ολοι έχουµε υποστεί κάποιο είδος πίεσης… ψυχικής, σωµατικής αλλά και οικονοµικής. Βέβαια, η σωµατική κακοποίηση είναι το πιο τραγικό και πρέπει να τιµωρείται παραδειγµατικά. Η περίοδος του εγκλεισµού βοήθησε στην αρχή της κάθαρσης και θα σας εξηγήσω τι εννοώ. Οταν οι καθηµερινοί ρυθµοί ήταν τρελοί και ξαφνικά αναγκαστήκαµε να µείνουµε κλεισµένοι ο εγκλεισµός έγινε και εσωτερικός. Κλειστήκαµε στον εαυτό µας και αυτό άρχισε να µας δίνει λύσεις και διέξοδο άλλου είδους. Μπορεί να απαγορευόταν η έξοδος, αλλά ήρθε η διέξοδος. Για όσους έσπευσαν να κρίνουν, οι γυναίκες που πρωτοστάτησαν ήταν ήδη πρωταγωνίστριες και φυσικά δεν είχαν την παραµικρή ανάγκη για διαφήµιση.
Αρνητικά σχόλια ακούστηκαν και για τους ανηλίκους οι οποίοι/ες βγήκαν και µίλησαν.
Ο φόβος των παιδιών αυτών ήταν ακόµη µεγαλύτερος. Οταν ακούς από κάποιον που θεωρείς θεατράνθρωπο τη φράση «ή θα… ή δεν θα κάνεις καριέρα», αυτόµατα σηµαίνει ότι χρειαζόταν τεράστιο θάρρος για να βγουν και να µιλήσουν. Θεωρώ απάνθρωπο οποιοσδήποτε που αυτοχαρακτηρίζεται θεατράνθρωπος να θέλει να καταστρέψει την καριέρα κάποιου συναδέλφου σε όποια ηλικία και αν βρίσκεται και µάλιστα µε τη µορφή τέτοιας απειλής. Σίγουρα υπάρχει βαθµός αρρώστιας για τη χρήση και την κατάχρηση της εξουσίας. Θεωρώ ότι τα παιδιά που βγήκαν και µίλησαν δεν ήταν πεινασµένα για δηµοσιότητα αλλά οργισµένα απέναντι στην απόλυτη αδικία. ∆εν είναι καθόλου εύκολο να κρατάει κάποιος µέσα του κάτι τέτοιο και είναι σίγουρα βασανιστικό. Η δικαίωση έρχεται πάντα από τον κόσµο, γιατί αυτός είναι που τιµωρεί πραγµατικά. Στις περιπτώσεις κακοποίησης ενηλίκων, αλλά κυρίως ανήλικων νεαρών, ο κόσµος σίγουρα θα τους βάλει στο περιθώριο και αυτό είναι επίσης µια µεγάλη µορφή τιµωρίας.
Ποια πιστεύετε ότι πρέπει να είναι η στάση του καλλιτέχνη µες στην κοινωνία;
Θα ξεκινήσω από το πιο απλό: πολιτισµός σηµαίνει ότι δεν πετάµε ένα σκουπίδι, ότι µαζεύουµε ένα σκουπίδι που δεν είναι δικό µας και κυρίως ότι δεν θεωρούµε κανέναν συνάνθρωπό µας σκουπίδι. Εκεί που είµαι κάθετη είναι ότι ο καλλιτέχνης δεν πρέπει να ασχολείται µε την πολιτική. Σαφώς και είµαστε όλοι πολιτικά όντα και πρέπει να νοιαζόµαστε για όσα συµβαίνουν γύρω µας, αλλά όχι µε τη στενή κοµµατική έννοια. Πολιτική ασκεί ο κάθε άνθρωπος που είναι πολιτισµένος µε τη στάση ζωής του και µε το πώς φέρεται στο κοινωνικό σύνολο. Η ουσιαστική βοήθεια σε κάποιον που έχει ανάγκη δεν χρειάζεται κοµµατική ταµπέλα και κυρίως κοµµατική ιδιότητα. Είναι κάτι που πρέπει να κάνει ο καθένας χωρίς να βγαίνει να το διαφηµίζει για οποιονδήποτε λόγο.
Τα θέατρα ανοίγουν ξανά και στις 18 Ιουνίου είναι η δική σας πρεµιέρα.
Το θεατρικό έργο «Η πόρνη από πάνω» συµπληρώνει φέτος δέκα χρόνια παρουσίας στη σκηνή. Είναι ένα κλασικό έργο, τολµώ να πω, που γράφτηκε από τον Αντώνη Τσιπιανίτη και µιλάει για πολύ περισσότερα πράγµατα από όσα περιµένει να ακούσει κάποιος από µια κακοποιηµένη γυναίκα όπως η πρωταγωνίστρια. Είναι το έργο µε το οποίο µαζί και µε άλλες παραστάσεις πορεύτηκα στην περίοδο της κρίσης και το θεωρώ ένα υπέροχο δώρο από τον Αντώνη.
Ποια είναι η ευχή σας για το µέλλον ως µητέρα, ως γυναίκα και ως επαγγελµατίας;
Να δίνουµε αγάπη στους άλλους. Να βλέπω τα παιδιά µου ευτυχισµένα και χρησιµοποιώντας το ταλέντο τους να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο. Επαγγελµατικά σκέφτοµαι τα µικρά θαύµατα που ελπίζω να µε περιµένουν, χωρίς βέβαια να µιλάω για ρόλους συγκεκριµένους. Πρέπει να σκεφτόµαστε και να δηµιουργούµε πρώτα µέσα µας τις καλύτερες συνθήκες χωρίς να µεµψιµοιρούµε. Να σκεφτόµαστε ότι θέλουµε και θα παλεύουµε για καλύτερες µέρες και όταν ξεκινάµε από τα µικρά έρχονται και τα µεγάλα. Η ζήλια και ο ανταγωνισµός είναι περιττά συναισθήµατα και το τώρα είναι ο πιο µακρύς χρόνος.
INF0
«Η πόρνη από πάνω». Πρεμιέρα στις 18/6 Θέατρο Πέτρας, από 21/6 ταράτσα Θεάτρου Λαμπέτη