Ο Ανδρέας Λοβέρδος παρουσιάστηκε εύθικτος και αψύς στην Εξεταστική Επιτροπή για την Υγεία, προσπαθώντας να γελοιοποιήσει τη διαδικασία με όρους «τηλεπαράθυρου».
Στο τέλος της δεύτερης εξέτασής του όμως, τα αντανακλαστικά του δεν τον βοήθησαν. Έχασε το χρώμα του μαζί και τα επιχειρήματα που είχε για να προασπίσει τον εαυτό του. Αιτία ήταν ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Χαρίλαος Τζαμακλής, ο οποίος έκανε τον πρώην υπουργό Υγείας να παραδεχτεί πως η τροπολογία του άνοιξε την κερκόπορτα για το ξεπούλημα του «Ερρίκος Ντυνάν» στην τράπεζα Πειραιώς.
Στις 15 Μαρτίου του 2012 -επί μεταβατικής κυβερνήσεως Παπαδήμου- εκδίδεται το Προεδρικό Διάταγμα για την προκήρυξη εκλογών στις 6 Μαΐου. Ο Ανδρέας Λοβέρδος, διατελώντας χρέη υπουργού Υγείας, είχε αφήσει μία εκκρεμότητα που αφορούσε το «Ερρίκος Ντυνάν». Λίγες μέρες μετά την προκήρυξη εκλογών καταθέτει τροπολογία (σ.σ. 4058/12) για το ΚΙΕΝ, η οποία ψηφίζεται στις 22 Μαρτίου, ανοίγοντας το δρόμο για το ξεπούλημα του νοσοκομείου.
Παρακάμπτοντας το Σύνταγμα και τον ιδρυτικό νόμο
Πριν φτάσουμε στο πώς η τροπολογία του αποτέλεσε τη βάση για να εκπλειστηριαστεί έναντι ευτελούς τιμήματος το νοσοκομείο, ενδείκνυται η αναφορά σε όσα δεν έπραξε ο έγκριτος συνταγματολογός, ασχέτως αν τα ορίζει το Σύνταγμα και ο ιδρυτικός νόμος του ΚΙΕΝ. Συγκεκριμένα, ο Λοβέρδος παρέκαμψε εντέχνως το νομικό πλαίσιο για τα Κοινωφελή Ιδρύματα, δηλαδή το άρθρο 109 του Συντάγματος, όπως και τον 2082/1992 που είναι ο ιδρυτικός νόμος του Κοινωφελούς Ιδρύματος. Επικαλούμενος -κυρίως- τα λόγια του τότε νομικού συμβούλου του υπουργείου Υγείας, Βλάση Βούκαλη, στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων το 2011 και την εισήγηση του Μαρτίνη -ασχέτως αν ήταν κακοδιαχειριστής ή όχι, ο Λοβέρδος αποπειράθηκε να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Συγκεκριμένα, ο κ. Βούκαλης υποστήριζε ότι με το τότε ισχύον καθεστώς το νοσοκομείο δεν ήταν εκχωρητέο και χρειαζόταν ειδικό νόμο για να αλλάξει αυτό, ενώ ο Ανδρέας Μαρτίνης του ζητούσε επιτακτικά να πωληθεί το νοσοκομείο σε ιδιώτη. Αυτά ήταν επιχειρήματά του, με αρκετή δόση επιτακτικής αναγκαιότητας εξαιτίας των προβλημάτων που κλήθηκε να επιλύσει, όντας υπουργός.
Το άρθρο 109 του Συντάγματος θέτει εμπόδια στην πολιτεία για τη μεταβολή των σκοπών των Κοινωφελών Ιδρυμάτων, δηλαδή των κληροδοτημάτων και των δωρεών που έχουν κοινωφελή σκοπό. Προγενέστερα, εντοπίζονται αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Αρείου Πάγου που δεν επιτρέπουν τη μεταβολή του αγαθού σκοπού ενός ιδρύματος. Έχει προηγηθεί, επίσης, η απόφαση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους που απαγορεύει τη σύμπραξη του ΚΙΕΝ με τη ΓΑΙΑ, επειδή δεν εξυπηρετεί τον κοινωφελή χαρακτήρα του Ιδρύματος. Ο Λοβέρδος, ωστόσο, δεν ζήτησε ποτέ την γνωμοδότηση του ΝΣΚ για την τροπολογία του, γνωρίζοντας την αρνητική του γνώμη που θαλάμβανε, αφού το εν λόγω συλλογικό όργανο δημόσιας διοίκησης είχε απορρίψει τη σύμπραξη που θεωρείται κατά πολύ ηπιότερη από την πώληση.
Επιπλέον, ο Λοβέρδος αγνόησε και τον ιδρυτικό νόμο του ΚΙΕΝ. Ο ν. 2082/1992 ορίζει πως για οποιαδήποτε μεταβολή που αφορά το Ίδρυμα θα πρέπει να έχει προηγηθεί η σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Διοικητικού Συμβουλίου του «Ερυθρού Σταυρού», δηλαδή του ιδρυτή, όπως ορίζει η παράγραφος 7 του άρθρου 18 του ιδρυτικού νόμου. Και εδώ όμως, ο Λοβέρδος δεν λειτούργησε σύμφωνα με το γράμμα του νόμου, έχοντας ως μόνο επιχείρημα τη σύμφωνη γνώμη του κακοδιαχειριστή -έτσι τον αποκαλούσε- Μαρτίνη. Όταν ρωτήθηκε σχετικά από τον κ. Τζαμακλή, ο Λοβέρδος απάντησε γιατί δεν πήρε τη σύμφωνη γνώμη του Δ.Σ. του Ερυθρού Σταυρού: «Διότι δεν είχα κανέναν λόγο να το κάνω, στον βαθμό που το αίτημα περί δυνατότητας πώλησης, εκμίσθωσης κ.λπ. προκύπτει από τον άνθρωπο του «Ερυθρού Σταυρού», τον Πρόεδρο του «Ερυθρού Σταυρού», που είναι και Πρόεδρος του ΚΙΕΝ». «Ταυτίζετε, δηλαδή, τον κ. Μαρτίνη με το 25μελές συμβούλιο του «Ερυθρού Σταυρού»;» επανήλθε ο κ. Τζαμακλής, με τον Λοβέρδο να αποκρίνεται: «Εάν ο «Ερυθρός Σταυρός», κύριε συνάδελφε, είχε διαφωνία, θα μου έκανε γνωστή τη διαφωνία». «Όχι, εγώ λέω το αντίθετο, ότι δηλαδή αν είχε σύμφωνη γνώμη, θα σας έκανε έγγραφο» σχολίασε δηκτικά ο κ. Τζαμακλής.
Σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο του ΚΙΕΝ, οι διατάξεις του οποίου τροποποιούνται μόνο με Προεδρικό Διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του υπουργού Υγείας κατόπιν προτάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος και με τη σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Διοικητικού Συμβουλίου του «Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού». Ως εκ τούτου, ο πρώην υπουργός Υγείας όφειλε να να εκδώσει Προεδρικό Διάταγμα για να τροποποιήσει τις καταστατικές διατάξεις του «Ντυνάν», πράγμα που εξίσου δεν έκανε. «Γιατί το αποφύγατε, για να αποφύγετε τον συνταγματικό έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας; Ευθέως το ρωτώ» είπε ο κ. Τζαμακλής, με τον Λοβέρδο να απαντά: «Σε καμία περίπτωση», προσθέτοντας πως αυτό ισχύει μόνο για περιβαλλοντικά ζητήματα σύμφωνα με νομολογία του ΣτΕ.
Άνοιξε το δρόμο για το ξεπούλημα αλλά δεν το… γνώριζε
«Εάν είχατε και το επιπρόσθετο επιχείρημα ότι βάσει αυτής της ρύθμισης έγινε η αγοραπωλησία του «Ερρίκος Ντυνάν», θα είχε και μεγαλύτερο κύρος το ερώτημά σας, αλλά δεν έγινε» έλεγε και ξανάλεγε ο Λοβέρδος, ισχυριζόμενος πως η τροπολογία τι έγινε νόμος του κράτους τι δεν έγινε ήταν το ίδιο και το αυτό. Ώσπου αναγκάστηκε να παραδεχτεί πως πράγματι χωρίς την τροπολογία του δεν θα είχε ξεπουληθεί το νοσοκομείο.
Η αλήθεια που παρίστανε πως δεν γνώριζε ο Ανδρέας Λοβέρδος είναι πως τρεις φορές επικαλέστηκε η τράπεζα Πειραιώς την τροπολογία του, προβαίνοντας σε κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων του νοσοκομείου. Η ουσία είναι πως η τροπολογία του κατέστησε μεταβιβάσιμα τα περιουσιακά στοιχεία του Κοινωφελούς Ιδρύματος, δίνοντας στην τράπεζα το νομικό πάτημα να προβεί στην κατάσχεση που με τη σειρά της οδήγησε στον πλειστηριασμό του νοσοκομείου.
Διαβάστε την στιχομυθία μεταξύ Λοβέρδου και Τζαμακλή από τα πρακτικά της Επιτροπής:
ΤΖΑΜΑΚΛΗΣ: Λιγάκι προσοχή, σας παρακαλώ.
Η Τράπεζα Πειραιώς διά του πληρεξούσιου δικηγόρου της καταθέτει αίτηση στο Ειρηνοδικείο και ζητά την κατάσχεση ειδικών περιουσιακών στοιχείων, επικαλούμενη την τροπολογία του ν.4058/2012, την δική σας δηλαδή.
ΛΟΒΕΡΔΟΣ: Έγινε η κατάσχεση;
ΤΖΑΜΑΚΛΗΣ: Βεβαίως. Επετράπη από το Ειρηνοδικείο.
ΛΟΒΕΡΔΟΣ: Έγινε η κατάσχεση; Συντελέστηκε;
ΤΖΑΜΑΚΛΗΣ: Ναι, ναι συντελέστηκε και ο πλειστηριασμός.
Επικαλούμενη ακριβώς ότι μολονότι κοινωφελές ίδρυμα, με την τροπολογία σας κατέστησαν μεταβιβάσιμα όλα τα περιουσιακά στοιχεία.
Δεύτερον, το Ειρηνοδικείο Αθηνών, δεχόμενο την επιχειρηματολογία του πληρεξούσιου δικηγόρου της Τράπεζας Πειραιώς, εκδίδει απόφαση με βάση τη δική σας τροπολογία.
Τρίτον, στις 14/7/2016 ο ίδιος πληρεξούσιος δικηγόρος της Τράπεζας Πειραιώς, απαντώντας σε ερώτημα του Εισαγγελέα κ. Αντωνίου Ελευθεριάνου, αυτό το επιχείρημα χρησιμοποιεί, ότι ήταν μεταβιβάσιμα. Σας το διαβάζω: «Επειδή ακριβώς το νοσοκομείο ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ λειτουργούσε εκτός του πλαισίου περί λειτουργίας των κοινωφελών ιδρυμάτων, είχε πλήρη εξουσία διαθέσεως των περιουσιακών του στοιχείων, η οποία είχε κατοχυρωθεί νομοθετικά (βλέπε άρθρο 29, παράγραφος 1 του ν.4058/2012) κλπ».
Επομένως, κύριε Λοβέρδο, ασχέτως των δικών σας προθέσεων, τις οποίες δεν αμφισβητώ, η τροπολογία σας έδωσε πάτημα, έδωσε νομικό έρεισμα στην Τράπεζα Πειραιώς για να προχωρήσει στον πλειστηριασμό. Έχετε να σχολιάσετε κάτι;
Η αίτηση της Πειραιώς για κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων του «Ντυνάν»:
Η απόφαση του Ειρηνοδικείου:
Η απάντηση του πληρεξούσιου δικηγόρου της Πειραιώς στον εισαγγελέα Ελευθεριάνο:
Μετά το συμπέρασμα του κ. Τζαμακλή, ο Λοβέρδος έχασε το χρώμα του, απαντώντας δίχως να απαντά πως «όχι, κύριε συνάδελφε, δεν έχω να σχολιάσω. Δεν είναι γεγονότα που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της θητείας μου αυτά».
Εν συνεχεία, όντας σαστισμένος και όχι τόσο ετοιμόλογος όπως πριν, παραδέχτηκε πως «πράγματι το επικαλείται. Έχετε δίκιο. Εγώ δεν το γνώριζα αυτό. Είναι δυόμισι χρόνια αφότου έφυγα από το Υπουργείο». Βέβαια, αυτή η ευθυκρισία δεν κράτησε πολύ, αφού στη συνέχεια προσπάθησε να μειώσει την ισχύ των επιχειρημάτων του βουλευτή της πλειοψηφίας.
Όσο ο Τζαμακλής κατέβαλλε φιλότιμες προσπάθειες για να παραθέσει κι άλλα ερωτήματα προς τον μάρτυρα, εκείνος διάβαζε την απόφαση του Ειρηνοδικείου. «Δεν ακούτε εμένα τότε» του είπε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, με τον Λοβέρδο να απαντά: «Και τα δύο κάνω, κύριε συνάδελφε. Μπορώ». «Ο Ναπολέων είστε;» ήταν η εύστοχη ερώτηση του κ. Τζαμακλή. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, ο Λοβέρδος παραδέχτηκε και πάλι το ρόλο που έπαιξε η τροπολογία του, δίχως να το αντιλαμβάνεται. «Έρχεστε και λέτε, όμως, το 1/3 ούτε καν τα μισά όπως σας είπα πριν. Τώρα παρακαλώ, για προχωρήστε».
Ο μάρτυρας εννοούσε πως η τροπολογία του ήταν το ένα από τα τρία επιχειρήματα που βασίστηκε το Ειρηνοδικείο για να κάνει δεκτή την αίτηση για κατάσχεση από την Πειραιώς. Μάλλον, δεν αντιλήφθηκε πως το να αποτελεί η τροπολογία ένα από τρία βασικά επιχειρήματα των δικαστών, δεν αναιρεί πως χωρίς αυτό το ένα στοιχείο από τα τρία αντισυμβαλλόμενα το νοσοκομείο δεν θα είχε καταλήξει στην Πειραιώς.
