Το πόθεν έσχες καταργείται! Η αρμόδια επιτροπή της Βουλής, στην προσπάθειά της να καλύψει τον Κυριάκο Μητσοτάκη ο οποίος δεν έκανε δήλωση περιουσιακής κατάστασης με τη δικαιολογία ότι είναι σε διάσταση με τη σύζυγό του, προχώρησε σε μια απόφαση που καταργεί τη δήλωση πόθεν έσχες, αρκεί ο ελεγχόμενος να ακολουθήσει τη συνταγή της.
Η επιτροπή, η οποία στην πλειονότητά της αποτελείται από δικαστικούς, με ένα πρωτοφανές εφεύρημα αποφάσισε ότι αφού όσοι είναι σε διάσταση μπορούν να κάνουν χωριστή φορολογική δήλωση, με αναλογική εφαρμογή του νόμου μπορούν να μην κάνουν δήλωση πόθεν έσχες. Η αλχημεία που βρίσκει αναλογική εφαρμογή σε νόμους οι οποίοι δεν σχετίζονται μεταξύ τους γιατί αφορούν διαφορετικά πράγματα δημιουργεί δύο σοβαρά θέματα. Το πρώτο είναι ότι μπορεί μια επιτροπή της Βουλής να «νομοθετεί» όταν υπάρχει δυσχέρεια έστω νομικής άποψης. Το δεύτερο είναι πως αναγνωρίζει ότι όποιος είναι υποχρεωμένος να κάνει δήλωση πόθεν έσχες θα μπορεί να δηλώνει ότι είναι σε (αμφίβολη) διάσταση και θα απαλλάσσει τον ή τη σύζυγο από τον έλεγχο. Δηλαδή ο ή η σύζυγος θα είναι νομοταγής αλλά το «σε διάσταση» έτερον ήμισυ μπορεί να εισπράττει μίζες και μαύρο χρήμα αφού δεν ελέγχεται μέσω της δήλωσης του πόθεν έσχες. Πολιτικοί, δημοσιογράφοι, δικαστικοί, εφοριακοί μπορούν απλώς να δημιουργήσουν μια «διάσταση» νοικιάζοντας ένα σπίτι με 80 ευρώ ως δική τους κατοικία. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με βάση όσα αναφέρονται στην Επιτροπή Πόθεν Εσχες της Βουλής, δεν μπορεί να αποδείξει με στοιχεία πραγματική διάσταση και επικαλείται φιλοξενία σε σπίτι φίλου, τον οποίο όχι μόνο δεν αναφέρει αλλά ούτε η επιτροπή τού ζητά να δώσει στοιχεία για να το ελέγξει. Μετά την απόφαση αυτή η κ. Μαρέβα Γκραμπόφσκι απαλλάσσεται από τον έλεγχο για την αγορά του σπιτιού του Βολταίρου στο Παρίσι, την ύπαρξη offshore εταιρειών αλλά και τις επαγγελματικές δραστηριότητες με τον Σταύρo Παπασταύρου της Λίστας Λαγκάρντ και των Panama Papers, αφού για την επίμαχη περίοδο δεν ελέγχεται το πόθεν έσχες της.
Τον Φεβρουάριο του 2017 το Documento αποκάλυψε ότι η σύζυγος του προέδρου της ΝΔ Κυριάκου Μητσοτάκη, Μαρέβα Γκραμπόφσκι, εμφανίζεται από το 2006 να αποκτά περιουσιακά στοιχεία (μεταξύ αυτών το σπίτι του Βολταίρου στο Παρίσι), τα οποία όμως δεν εμφανίζονται σε δήλωση πόθεν έσχες που έπρεπε να υποβάλει ο κ. Μητσοτάκης. Ο πρόεδρος της ΝΔ απάντησε (με τρόπο μάλιστα που δεν άρμοζε σε αρχηγό κόμματος ο οποίος απαντά σε εφημερίδα) ότι δεν έκανε δήλωση πόθεν έσχες επειδή ήταν σε διάσταση με τη σύζυγό του. Το Documento, ύστερα από απόψεις που είχαν εκφράσει νομικοί, υποστήριξε ότι η διάσταση μεταξύ συζύγων δεν τους απαλλάσσει από τη δήλωση πόθεν έσχες. Η φορολογική δήλωση γίνεται για να καταβάλλουν οι πολίτες τον φόρο που τους αναλογεί, ενώ το πόθεν έσχες για να ελέγχονται ειδικές κατηγορίες πολιτών. Οι χωριστές φορολογικές δηλώσεις δεν αναιρούν τον έλεγχο, αλλά το να μην υποβάλλει ο ένας από τους δύο συζύγους δήλωση πόθεν έσχες τον αναιρεί.
Το Documento στηριζόμενο σε δημόσιες δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος έλεγε στο παρελθόν «ήμουν πέντε χρόνια σε διάσταση με τη Μαρέβα» και με βάση το γεγονός πως την έναρξη αυτής της διάστασης την τοποθετούσε στο 2006, επέμενε ότι υπήρχαν τουλάχιστον τρία χρόνια που ήταν μαζί, αλλά δεν έκανε ανάλογη δήλωση πόθεν έσχες. Οσα έγραφε το Documento δεν αφορούσαν φυσικά την προσωπική ζωή του κ. Μητσοτάκη, αλλά τον έλεγχο ενός δημόσιου προσώπου σε σχέση με την περιουσιακή του κατάσταση και μόνο.
Υστερα από αναφορά στον Αρειο Πάγο, η υπόθεση έφτασε στην Επιτροπή Ελέγχου Περιουσιακής Κατάστασης της Βουλής, η οποία αποτελείται από τους Αναστασία Χριστοδουλοπούλου (πρόεδρο, βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ), Δημητρούλα Υφαντή (αρεοπαγίτη), Στέλιο Λεντιδάκη (σύμβουλο Ελεγκτικού Συνεδρίου), Αριστόβουλο Βώρο (σύμβουλο Επικρατείας), Θεόδωρο Μητράκο (υποδιοικητή Τράπεζας της Ελλάδος), Ανδρέα Ποττάκη (συνήγορο του Πολίτη), Σπύρο Λάππα (βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ), Κώστα Τσιάρα (βουλευτή ΝΔ).
Η αναλογική εφαρμογή της συγκάλυψης
Στις 24 Ιουλίου 2017 η επιτροπή συνεδρίασε για να αποφασίσει αν τελικώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης καλώς δεν υπέβαλε δήλωση πόθεν έσχες για τη σύζυγό του. Εισήγηση για το θέμα έκανε ο σύμβουλος Επικρατείας Αρ. Βώρος, ο οποίος δικαίωσε τον κ. Μητσοτάκη. Εχει ενδιαφέρον η νομική ανάλυση του κ. Βώρου, ο οποίος δεν έμεινε μόνο στις νομικές του ερμηνείες, αλλά αποδέχθηκε ως πραγματικά γεγονότα αναπόδεικτους ισχυρισμούς του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Εως το 2015 που ψηφίστηκε σχετικός νόμος, ο οποίος όρισε πότε δύο σύζυγοι δεν κάνουν δήλωση πόθεν έσχες, δεν υπήρχε σχετική πρόβλεψη για μη υποβολή της από εν διαστάσει συζύγους. Σύμφωνα με την εισήγηση του κ. Βώρου, επειδή στις φορολογικές διατάξεις υπήρχε πρόβλεψη για το τι γίνεται με τις φορολογικές δηλώσεις εν διαστάσει συζύγων, «το νομοθετικό κενό έπρεπε να καλυφθεί με αναλογική εφαρμογή των φορολογικών διατάξεων». Δηλαδή ο σύμβουλος της Επικρατείας πρότεινε να υπάρξει αναλογικότητα σε διαφορετικούς νόμους διαφορετικού σκοπού, πράγμα το οποίο, με βάση όσα υποστηρίζουν νομικοί, είναι πρωτοφανές. Είναι σαν να λέμε ότι επειδή και τα πορτοκάλια και και τα ροδάκινα είναι φρούτα, αναλογικά έχουν τα ίδια κουκούτσια.
Με τον τρόπο αυτό οι φορολογικές διατάξεις γίνονται μέτρο ελέγχου του πόθεν έσχες, άρα μπορεί ενδεχομένως να υποστηρίξει κάποιος πως το πόθεν έσχες είναι περιττό αφού υπάρχει η φορολογική δήλωση.
Εκτός όμως από το νομικό μέρος που δικαιολογεί το να μην έχει υποχρέωση ο κ. Μητσοτάκης να κάνει δήλωση πόθεν έσχες για τη Μαρέβα εάν είναι σε διάσταση, υπάρχει και το κομμάτι το οποίο εξετάζει αν τελικώς η διάσταση ήταν εικονική ή πραγματική. Εκεί τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα.
«Έμενα σε έναν φίλο»
Στην εισήγησή του ο κ. Βώρος κάνει την παραδοχή τού «δυσαπόδεικτου του πραγματικού γεγονότος της διάστασης των συζύγων», αλλά παρ’ όλα αυτά καταλήγει ότι Κυριάκος και Μαρέβα ήταν σε διάσταση. Προκειμένου να αποδειχθεί η πραγματική ή μη διάσταση, εξετάζονται τα έγγραφα που έχει καταθέσει ο κ. Μητσοτάκης στην επιτροπή. Σύμφωνα με τα πρακτικά της επιτροπής, παρατηρείται «μια διάσταση ως προς τη διάρκεια της διάστασης πέντε ετών», για την οποία ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιμένει ότι ήταν τελικώς οκτώ χρόνια. Η επιτροπή αναφέρεται και σε όσα είπε κατ’ επανάληψη ο ίδιος ο πρόεδρος της ΝΔ σε εκπομπή για πέντε χρόνια διάστασης, για να πάρει την απάντηση από τον Μητσοτάκη ότι «είναι προφανές πως ήταν στην αποστροφή του λόγου του».
Στη συνέχεια η επιτροπή, για να ελέγξει αν είναι πραγματική η διάσταση, εξετάζει τα συμβόλαια ενοικίασης σπιτιών από τον κ. Μητσοτάκη κατά την επίμαχη περίοδο.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης καταθέτει στην επιτροπή ένα συμβόλαιο ενοικίασης κατοικίας στην οδό Αύρας 4 στο Κεφαλάρι από την 1η Σεπτεμβρίου 2006 έως την 1η Σεπτεμβρίου 2008, και ένα ακόμη στην οδό Αρτέμιδος 43 στην Κηφισιά, από την 6η Δεκεμβρίου 2010 έως την 5η Νοεμβρίου 2013. Το τελευταίο μισθωτήριο είναι θεωρημένο από τον προϊστάμενο της ΔΟΥ ΦΑΕΕ Αθηνών, πράγμα που σημαίνει πως νοικιάστηκε από ανώνυμη εταιρεία. Θα είχε ενδεχομένως ενδιαφέρον να δούμε ποια είναι αυτή.
Συνολικά δηλαδή ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσκομίζει μισθωτήρια για πέντε χρόνια και όχι για οκτώ. Ο Μητσοτάκης όμως παραδέχεται ότι από το τελευταίο σπίτι «αποχώρησα πριν τη λήξη της μίσθωσης και φιλοξενήθηκα στην οικία στενού φίλου μου, στον οποίο είχα φιλοξενηθεί και κατά την έναρξη της διάστασης και μέχρι να μισθώσω την πρώτη οικία». Δηλαδή πάνω από τρία χρόνια δεν πιστοποιείται μέσω συμβολαίων διάσταση με τη σύζυγό του. Η επιτροπή όμως αποδέχεται ότι προφανώς πάνω από τρία χρόνια ο επιφανής και οικονομικά εύρωστος Κυριάκος Μητσοτάκης έμενε με φίλο του. Δεν μπαίνει μάλιστα στον κόπο να ρωτήσει ούτε ποιος είναι ο φίλος ούτε να ερευνήσει την αλήθεια όσων λέει, έστω με καταθέσεις προσώπων.
Καταλήγει όμως η επιτροπή ότι « νομίμως υπέβαλε χωριστές δηλώσεις»…
Κυριάκος: Μη με ξαναενοχλήσετε
Πέρα από τα αντιφατικά όμως που καταθέτει εγγράφως ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην επιτροπή της Βουλής, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και το πώς της απευθύνεται. Αναρωτιέται γιατί τον ενοχλούν ζητώντας εξηγήσεις και απαντά στον ίδιο τον έλεγχο της επιτροπής και την πρόεδρο Τασία Χριστοδουλοπούλου υποτιμητικά επειδή ψάχνουν πράγματα που αποτελούν πληροφορίες από αναξιόπιστες πηγές, εννοώντας φυσικά το Documento.
Αντί να απαντήσει ευθαρσώς για όσα ερωτάται και με διάθεση να διαλευκάνει την υπόθεση και να υπηρετήσει τη διαφάνεια, γράφει: «Μου προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση το γεγονός ότι η επιτροπή σας εξακολουθεί να αναζητά συμπληρωματικά στοιχεία για ένα ζήτημα το οποίο είναι ευρύτατα και δημοσίως γνωστό σε όλους. Οτι δηλαδή το χρονικό διάστημα από το έτος 2006 έως και το 2014 βρισκόμουν σε διάσταση με τη σύζυγό μου… Πρώτο μέλημα της επιτροπής είναι να εξετάζει την αξιοπιστία των “κατηγοριών” και των “κατηγόρων” και όχι να καθίσταται τιμητής και “παίκτης” του πολιτικού ανταγωνισμού».
Για να καταλήξει: «Δεν είμαι διατεθειμένος στο μέλλον να ανεχθώ οποιαδήποτε πρόκληση ή ενέργεια η οποία θα διαταράσσει την οικογενειακή και προσωπική μου ζωή και θα μειώσει την προσωπικότητά μου».
Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης ο οποίος επιχειρηματολογεί ότι η υπόθεση του χωρισμού του είναι προσωπικό θέμα, εντούτοις θεωρεί πως έπρεπε να είναι παγκοίνως και δημοσίως γνωστή με λεπτομέρειες.
Παρότι η υπόθεση έχει διαβιβαστεί από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου στην επιτροπή, ο πρόεδρος της ΝΔ απαιτεί έλεγχο αξιοπιστίας των πηγών, δηλαδή έλεγχο του Τύπου. Η δε άποψή του για την επιτροπή και τον θεσμικό της ρόλο συγκεντρώνεται στις απειλές προκειμένου να μην τον ξαναενοχλήσουν, παρότι είναι ελεγχόμενος από την επιτροπή.
Είναι ενδιαφέρον ότι η επιτροπή αποφάσισε ομόφωνα πως ο κ. Μητσοτάκης καλώς δεν έκανε δήλωση πόθεν έσχες και στο ερώτημα αν πρέπει να γίνει τακτικός έλεγχος ή κατά προτεραιότητα, μόνο οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και ο σύμβουλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Στ. Λεντιδάκης ψήφισαν να γίνει έλεγχος κατά προτεραιότητα. Δηλαδή ούτε έλεγχος θα γίνει.
Φυσικά ένα ακόμη ερώτημα είναι γιατί ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ανεξάρτητα από το τι αποφάσισε η επιτροπή, δεν θέτει τον εαυτό του και τη σύζυγό του σε έλεγχο του πόθεν έσχες των περιουσιακών στοιχείων που έχουν αποκτηθεί. Τι θέλει να κρύψει; Κατά τα λοιπά, οι υπόλογοι πόθεν έσχες μπορούν να εφεύρουν μια διάσταση «διαμένοντας σε φίλους» για να μην κάνουν δήλωση πόθεν έσχες.
