Το Μουντιάλ, η παγκόσμια ποδοσφαιρική γιορτή, στο Κατάρ είναι γεμάτο γκρίζες ζώνες πριν και κατά τη διάρκειά του. Σε κάθε τουρνουά δημιουργούνται μικρές ή μεγάλες ιστορίες που γίνονται μέρος ενός παζλ κοινωνικοπολιτικών και ποδοσφαιρικών μηνυμάτων. Στο μενού της καθημερινότητας του φετινού Μουντιάλ ξεχωρίζουν οι ακραίες απαγορεύσεις, άμεσες ή έμμεσες, που τσαλακώνουν τη λάμψη και το ίδιο το νόημα του ποδοσφαιρικού τουρνουά.
Τις απαγορεύσεις από το καθεστώς των ζάπλουτων εμίρηδων τις αποδέχτηκε ασυζητητί η FIFA, με τους χαρτογιακάδες της να κάνουν υποκλίσεις στους οικοδεσπότες, προκαλώντας ωστόσο δικαιολογημένο κύμα αντιδράσεων.
Οι διεθνείς των «πάντσερ» τα είπαν όλα με μια συμβολική κίνηση χωρίς να πουν λέξη. Στην κλασική φωτογραφία πριν από τη σέντρα του αγώνα τους με την Ιαπωνία κάλυψαν το στόμα με το χέρι τους, στέλνοντας ηχηρό μήνυμα για τη φίμωση που υπέστησαν από τη FIFΑ, η οποία απαγόρευσε ουσιαστικά τη χρήση περιβραχιόνιου στα χρώματα του ουράνιου τόξου, του One Love, που συμβολίζει τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, με απειλή κίτρινης κάρτας στους αρχηγούς που θα αψηφήσουν την οδηγία της. Αγγλία, Γερμανία, Ολλανδία, Ουαλία, Βέλγιο, Δανία και Ελβετία είχαν προαναγγείλει ότι οι αρχηγοί των ομάδων τους θα φορούσαν το περιβραχιόνιο One Love στη διοργάνωση, αλλά οι Καταριανοί δεν τα σηκώνουν αυτά και η FIFA σήκωσε αποτρεπτικό τοίχος.
«Με το περιβραχιόνιο του αρχηγού θέλαμε να θέσουμε το παράδειγμα για τις αξίες που εκπροσωπεί η εθνική μας ομάδα: διαφορετικότητα και αλληλοσεβασμός. Να φωνάξουμε μαζί με άλλες χώρες. Δεν πρόκειται για πολιτικό μήνυμα. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι μη διαπραγματεύσιμα» ανέφερε η γερμανική ομοσπονδία σε σχετικό tweet, καυτηριάζοντας μια κατάσταση που παραπέμπει στον Μεσαίωνα. Το tweet κατέληγε ως εξής: «Πρέπει να είναι αυτονόητο. Δυστυχώς,
ακόμη δεν είναι. Γι’ αυτό το μήνυμα αυτό είναι τόσο σημαντικό για εμάς. Απαγορεύοντας το περιβραχιόνιο είναι σαν να μας κλείνετε το στόμα. Η στάση μας δεν αλλάζει».
Η αντίδραση των Γερμανών διεθνών είναι η εικόνα του Παγκόσμιου Κυπέλλου και συνοψίζει όσα συμβαίνουν μέσα και έξω από τα γήπεδα, την προκλητική συγκάλυψη της FIFA και κυρίως την κάκιστη επιλογή να ανατεθεί η διοργάνωση στο Κατάρ. Η εν λόγω φωτογραφία είναι τόσο δυνατή που τα λόγια περισσεύουν. Γερμανική αντίδραση εκδηλώθηκε και στα επίσημα του Διεθνούς Σταδίου Καλίφα. Η υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας Νάνσι Φέζερ, αγνοώντας τις προειδοποιήσεις της παγκόσμιας ομοσπονδίας, κάθισε δίπλα στον πρόεδρο της FIFA Τζιάνι Ινφαντίνο φορώντας στο αριστερό μπράτσο της το περιβραχιόνιο One Love.
«Μαύρο» στον Ινφαντίνο
Ιδιαίτερα έντονη ήταν και η αντίδραση των Δανών, οι οποίοι χαρακτήρισαν επισήμως «απαράδεκτη» τη στάση της FIFA να απαγορεύσει στους αρχηγούς να φορέσουν το περιβραχιόνιο One Love. Η ΠΟ της Δανίας ανακοίνωσε ότι δεν θα υποστηρίξει την υποψηφιότητα του προέδρου Τζιάνι Ινφαντίνο στις επερχόμενες αρχαιρεσίες για την ανανέωση της
θητείας του, ενώ ο πρόεδρός της Γέσπερ Μέλερ προχώρησε ένα βήμα παρακάτω δηλώνοντας ότι «θα συζητήσουμε περαιτέρω ενέργειες με τους Σκανδιναβούς και Ευρωπαίους συναδέλφους μας».
Στο άρθρο 285 του Ποινικού Κώδικα του Κατάρ η σεξουαλική δραστηριότητα μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου είναι απαγορευμένη, οδηγώντας έως και στη μέγιστη ποινή φυλάκισης επτά ετών. Σε δηλώσεις του ο πρεσβευτής του Μουντιάλ Καλίντ Σαλμάν είχε αναφέρει: «Οσοι επισκεφθούν τη χώρα πρέπει να ασπαστούν τους κανόνες μας. Η ομοφυλοφιλία είναι ζημιά στο μυαλό και χαράμ, δηλαδή απαγορεύεται από το ισλάμ. Δεν είμαι αυστηρά θρησκευόμενος, αλλά ξέρετε τι σημαίνει η λέξη».
Για τα κάθε είδους απαγορευτικά στο Μουντιάλ πήρε θέση και ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Αντονι Μπλίνκεν, υποστηρίζοντας πως είναι «πάντα ανησυχητικό» να ακούγεται οτιδήποτε σχετικό με περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης στους αγώνες του Παγκόσμιου Κυπέλλου.
Αντιδράσεις υπήρξαν και από δημοσιογράφους. Η ανταποκρίτρια του BBC Αλεξ Σκοτ εμφανίστηκε με το One Love, στέλνοντας το δικό της μήνυμα στήριξης στα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα κόντρα στους κανόνες της διοργάνωσης. Αυτό συνέβη πριν από τη σέντρα του αγώνα Αγγλία – Ιράν. Στο συγκεκριμένο ματς υπήρξαν ηχηρά μηνύματα για διαφορετικούς λόγους. Οι ποδοσφαιριστές της εθνικής ομάδας του Ιράν, που θεωρείται σύμβολο ενότητας της χώρας, αρνήθηκαν να ψάλουν τον εθνικό ύμνο πριν από τη σέντρα του αγώνα. Ηταν ένα βουβό και παράλληλα ισχυρό μήνυμα για όσα βιώνουν οι κάτοικοι του Ιράν από το θεοκρατικό καθεστώς που το κυβερνά. Εξω από το γήπεδο και στις εξέδρες του Διεθνούς Σταδίου Καλίφα οι Ιρανοί φίλαθλοι σήκωσαν πλακάτ ή φόρεσαν φανέλες με το σύνθημα της εν εξελίξει εξέγερσης: «Γυναίκα, ζωή, ελευθερία».
«Οχι» στο αλκοόλ
Στο Μουντιάλ του 2022 υπάρχουν και άλλα… μη. Για παράδειγμα στα γήπεδα του Κατάρ απαγορεύεται η κατανάλωση αλκοόλ. Οι διοργανωτές αποφάσισαν να μη γίνεται πώληση αλκοόλ στα γήπεδα, κάτι που επιβεβαίωσε η FIFA με ανακοίνωσή της. Οι φίλαθλοι απαγορεύεται να μεταφέρουν αλκοόλ στο εμιράτο ακόμη και από τα αφορολόγητα του αεροδρομίου. Επίσης δεν μπορούν να ψωνίσουν από τη μοναδική κάβα της χώρας, στα περίχωρα της Ντόχα, όπου οι κάτοικοι του εξωτερικού μπορούν να αγοράσουν αλκοόλ για οικιακή κατανάλωση έχοντας λάβει ειδική άδεια.
Πρωταγωνιστές με αποτύπωμα…
Γκάβι
Σε ηλικία 18 ετών και 110 ημερών έγινε ο νεαρότερος παίκτης στη μουντιαλική ιστορία της Ισπανίας, ξεπερνώντας τον Τσεσκ Φάμπρεγας που το 2006 αγωνίστηκε σε ηλικία 19 ετών και 41 ημερών. Επίσης, με το γκολ που πέτυχε κόντρα στην Κόστα Ρίκα έγινε ο νεότερος σκόρερ σε Μουντιάλ μετά τον Πελέ το 1958!
Ολιβιέ Ζιρού
Στην πρεμιέρα της Γαλλίας με αντίπαλο την Αυστραλία (4-1) σκόραρε δύο φορές, έφτασε τα 51 γκολ με το εθνόσημο και έπιασε τον Τιερί Ανρί στην πρώτη θέση του πίνακα των σκόρερ των «τρικολόρ». Επιπλέον ο έμπειρος φορ, σκοράροντας σε ηλικία 36 ετών και 53 ημερών, έγινε ο γηραιότερος σκόρερ της εθνικής Γαλλίας σε Μουντιάλ, αφήνοντας δεύτερο τον Ζινεντίν Ζιντάν, που είχε σκοράρει το 2006 απέναντι στην Ιταλία (34 ετών και 16 ημερών).
Τιμ Γουεά
Είναι γιος του θρυλικού Ζορζ Γουεά, ο οποίος δεν ευτύχησε στη λαμπερή καριέρα του να αγωνιστεί σε τελική φάση Μουντιάλ. Ο μπαμπάς το 2018 εκλέχτηκε πρόεδρος της Λιβερίας, ωστόσο ο γιος αγωνίζεται με τις ΗΠΑ και μάλιστα σκόραρε στην παρθενική του εμφάνιση σε Παγκόσμιο Κύπελλο στο ματς με την Ουαλία (1-1).
Τακούμα Ασάνο
Οταν ο 28άχρονος μεσοεπιθετικός της Μπόχουμ και σκόρερ του χρυσού γκολ στη νίκη της Ιαπωνίας επί της Γερμανίας ρωτήθηκε πέρυσι για την παρουσία του Χάνζι Φλικ σε αγώνα της Μπόχουμ με τη Χόφενχαϊμ απάντησε: «Hansi Flick, was ist das;». Ο επαγγελματίας ποδοσφαιριστής της Μπουντεσλίγκα που δεν ήξερε τον ομοσπονδιακό προπονητή της Γερμανίας έμεινε αξέχαστος στους Γερμανούς.
Στεφανί Φραπάρ
Η Γαλλίδα έγινε η πρώτη γυναίκα διαιτητής που συμμετείχε σε παιχνίδι τελικής φάσης Παγκόσμιου Κυπέλλου. Η Φραπάρ έγραψε ιστορία όταν ορίστηκε τέταρτη διαιτητής στον αγώνα μεταξύ του Μεξικού και της Πολωνίας για την 1η αγωνιστική του 3ου ομίλου.
Μπριλ Εμπολό
Γεννήθηκε το 1997 στο Καμερούν. Οταν οι γονείς του χώρισαν μετακόμισε με τη μητέρα του στην Ευρώπη. Απέκτησε ελβετική υπηκοότητα και αγωνίστηκε στο Μουντιάλ της Ρωσίας. Μεσοβδόμαδα πέτυχε το γκολ που έδωσε τη νίκη στην Ελβετία (1-0) εναντίον του Καμερούν και έγινε ο πρώτος παίκτης σε τελική φάση Μουντιάλ που σκοράρει κόντρα στη χώρα όπου γεννήθηκε. Δεν πανηγύρισε ποτέ…