Το αφήγημα εκφράστηκε και από τον πρωθυπουργό στην πρόσφατη φιέστα του υπουργείου Παιδείας στο Μέγαρο Μουσικής: οι «παραβατικές» συμπεριφορές, και εννοούν κατά βάση την κατάληψη ως διαμαρτυρία, είναι δήθεν «ελληνικό φαινόμενο». Όμως μια είδηση από την Καλιφόρνια το αλλάζει, και μάλιστα παίζει στην έδρα του εκπαιδευτικού μοντέλου που αρέσει την κυβέρνηση ΑΕ και στους σχολάρχες υποστηρικτές της.
Φοιτητές κατέλαβαν τη βιβλιοθήκη ανθρωπολογίας του Μπέρκλεϊ (UC Berkeley Anthropology library) επειδή η διοίκηση του πανεπιστημίου την έχει κρίνει «ακριβή» και… κοστοβόρα. Η εν λόγω βιβλιοθήκη είναι μία από τις τρεις στις ΗΠΑ και η μοναδική στον τομέα που ανήκει σε δημόσιο πανεπιστήμιο και η μοναδική στο είδος της στις δυτικές ΗΠΑ.
Μάλιστα η καθηγήτρια Ανθρωπολογίας Λόρα Ναντίρ δήλωσε ότι το Χάρβαρντ δεν θα μπορούσε να κάνει τέτοιο λάθος:
View this post on Instagram
Σε σχετική ανακοίνωσή της στο facebook η κοινότητα των αρχαιολόγων ερευνητών αναζητεί υπογραφές για να σταματήσει το κλείσιμο της βιβλιοθήκης, καθώς, όπως επισημαίνουν, σε αντίθεση με άλλους κλάδους που έχουν πλέον ψηφιακά αρχεία που τους βοηθούν στην έρευνα, οι αρχαιολόγοι είναι αναγκασμένοι να φυλλομετρούν αναφορές ανασκαφών και μονογραφίες στα σπουδαστήρια. Μάλιστα η εν λόγω βιβλιοθήκη του Μπέρκλεϊ έχει θησαυρό από πολλά δεδομένα σε Αφρική, Άνδεις και ιστορική αρχαιολογία.
Το λουκέτο στη βιβλιοθήκη είχε ανακοινωθεί από τον περασμένο Ιούνιο και η διοίκηση του πανεπιστημίου υποχώρησε επιτρέποντας μόνο ορισμένες υπηρεσίες, όπως μελέτη και την αναζήτηση βιβλίων. Οι δράσεις είναι ποικίλες, όπως βίντεο με μαρτυρίες φοιτητών στο youtube, newsletters, masterclasses, ενώ υπάρχουν και λογαριασμοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την υπεράσπιση της ανοιχτής και ζωντανής βιβλιοθήκης.
Πίσω από όλα αυτά υπάρχει ένα παρελθόν που έχει ως αφετηρία το 2012. Ήταν η κατάληψη της βιβλιοθήκης τον Ιανουάριο εκείνης της χρονιάς πριν από 11 χρόνια επειδή από τότε η διοίκηση του πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ είχε ανακοινώσει τη μείωση της λειτουργίας και των υπηρεσιών της – με προοπτική το λουκέτο της. Ύστερα από τριήμερη κατάληψη, υπαναχώρησε η διοίκηση και επανέφερε τη λειτουργία της στο απογευματινό ωράριο.
Και τι μας ενδιαφέρει στην Ελλάδα;
Αν στις ΗΠΑ μια σπάνια δημόσια βιβλιοθήκη βάζει λουκέτο λόγω κόστους, στην Ελλάδα η έρευνα έμεινε πολύ πίσω επειδή στα χρόνια των μνημονίων οι δημόσιες βιβλιοθήκες της χώρας στερήθηκαν πόρους για την αγορά πανάκριβων επιστημονικών εκδόσεων (συνδρομές σε περιοδικά κ.λπ.) και συνεχίζουν τη λειτουργία τους χωρίς ανθρώπινο δυναμικό. Κι όμως εκεί θα βρει αποκούμπι ο κάθε ερευνητής, καθώς δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να χρηματοδοτεί την έρευνά του.
Κι όμως θα μπορούσε να έχει σύμφωνα με το μοντέλο Κεραμέως, η οποία επιβάλλει νομοθετικά την αναζήτηση πόρων σε χορηγίες και δωρεές. Οι επιλογές της κυβέρνησης ΑΕ στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι η εφαρμογή ενός αγγλοσαξονικού μοντέλου πανεπιστημίων, ειδικά δε σε συνεργασία με αμερικανικά πανεπιστήμια. Η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως έχει ταξιδέψει στις ΗΠΑ γι’ αυτό τον σκοπό, ενώ τον περασμένο Νοέμβριο έχει δηλώσει ότι «είναι μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας για τα αμερικανικά πανεπιστήμια που έρχονται. Βρίσκονται αυτή τη στιγμή στη χώρα μας 30 κορυφαία πανεπιστήμια της Αμερικής».
Μάλιστα επιβεβαίωσε τον ρόλο της κυβέρνησης ως «ντίλερ» μεταξύ των συνεργασιών του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Γέιλ και του Columbia, το οποίο θέλει να ανοίξει παράρτημα μπίζνας αλλά το «εμποδίζει» το άρθρο 16: «Αυτό δεν έγινε μαγικά. Έγινε γιατί νομοθετήσαμε σχετικά. Αφήσαμε τα πανεπιστήμια να κάνουν αυτό που θέλουν ελεύθερα αυτό που ξέρουν να κάνουν καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον. Δεύτερον, επενδύουμε σε αυτό μέσω του ταμείου ανάκαμψης, 60 εκατ. ευρώ για επισκέπτες καθηγητές και ερευνητές, 25 εκατ. ευρώ για βιομηχανικά διδακτορικά, 20 εκατ. ευρώ για αγγλόφωνα προγράμματα».
Όλα έγιναν για να… φτάσουμε στο επίπεδο των αμερικανικών πανεπιστημίων, για να ζητιανεύουν χορηγίες τα δημόσια ΑΕΙ και εγκαταστάσεις τους ώστε να μην κλείσουν. Κι αν δεν βρίσκουν, ας κλείσουν. Διότι η προτεραιότητα είναι το κέρδος που μπορεί να φέρουν οι σπουδές και οι έρευνες και όχι η γνώση. Έτσι η βιβλιοθήκη του Μπέρκλεϊ μας δείχνει τον δρόμο της αντίδρασης αλλά και του μέλλοντος που έρχεται καλπάζοντας με τη νομοθετική σφραγίδα της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
