Καταγγελία προς το Πειθαρχικό Όργανο της Ένωσης Συντακτών (ΕΣΗΕΑ) με αίτημα να κληθούν σε απολογία έντεκα δημοσιογράφοι για τον τρόπο με τον οποίο κάλυψαν την υπόθεση του βρέφους από τη Συρία που πέθανε από βαρύτατη ασθένεια στο «Νοσοκομείο Παίδων ‘’Αγλαΐα Κυριακού’’» και την υποτιθέμενη σεξουαλική κακοποίηση που είχε υποστεί κατέθεσαν πέντε μέλη του Μεικτού Συμβουλίου της Ένωσης.
Οι καταγγελλόμενοι δημοσιογράφοι είναι οι Γιώργος Παπαδάκης και Ρίτσα Μπιζόγλη από τον ΑΝΤ1, Νίκος Ευαγγελάτος και Αντώνης Τσολιάς από το MEGA, Χρήστος Ράπτης, Βασίλης Πούλος, Ελένη Μπολοβίνη και Άγγελος Μόσχοβας από το iefimerida.gr και Κατερίνα Σερέτη, Θεοδόσης Πάνου και Στέργιος Σαμαρτζής από το newsit.gr.
Όπως σημειώνουν στην επιστολή τους οι καταγγέλλοντες «ανάμεσα σε πολλούς δημοσιογράφους και Μέσα που χειρίστηκαν με αρκετά προβληματικό τρόπο την εν λόγω ‘’είδηση’’, παρασυρμένα ως έναν βαθμό από την ολέθρια εσφαλμένη δήλωση του ιατροδικαστή, οι συγκεκριμένοι/ες ξεπέρασαν κάθε όριο δεοντολογίας, απέκρυψαν ή διαστρέβλωσαν απολύτως την αντίθετη εκδοχή, παρουσίασαν ως επιβεβαιωμένο και αποδεδειγμένο ένα ενδεχόμενο που ήταν απλώς πιθανό, παραβίασαν το τεκμήριο αθωότητας, προκάλεσαν συναισθήματα μίσους για την οικογένεια του βρέφους, αλλά επίσης υποδαύλισαν τον ρατσισμό κατά των προσφύγων σε μια περίοδο που αυτός ενισχύεται επικίνδυνα, τονίζοντας διαρκώς την καταγωγή της οικογένειας από τη Συρία και το γεγονός ότι αυτή έμενε σε μισθωμένο σπίτι, όπως συμβαίνει με ευάλωτες οικογένειες με μέλη βαριά ασθενή».
Αναλυτικά η επιστολή – καταγγελία προς το Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ
«Προς το Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ
Υπόψη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΣΗΕΑ
Με την παρούσα επιστολή μας ζητάμε να κληθούν σε απολογία από το Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ 11 δημοσιογράφοι, για τον απολύτως αντιδεοντολογικό και κοινωνικά επικίνδυνο τρόπο με τον οποίο κάλυψαν την υπόθεση του βρέφους από τη Συρία που πέθανε από βαρύτατη ασθένεια στο «Νοσοκομείο Παίδων ‘’Αγλαΐα Κυριακού’’» και την υποτιθέμενη σεξουαλική κακοποίηση που είχε υποστεί.
Πρόκειται για τους Γιώργο Παπαδάκη (παρουσιαστή της εκπομπής «Καλημέρα Ελλάδα» στον ΑΝΤ1), Ρίτσα Μπιζόγλη (παρουσιάστρια κεντρικού δελτίου ειδήσεων ΑΝΤ1), Νίκο Ευαγγελάτο (παρουσιαστή της εκπομπής «Live News» στο Mega), Αντώνη Τσολιά (αρχισυντάκτη της εκπομπής «Live news» στο Mega), Χρήστο Ράπτη (διευθυντή iefimerida.gr), Βασίλη Πούλο (διευθυντή σύνταξης iefimerida.gr), Ελένη Μπολοβίνη και Άγγελο Μόσχοβα (αρχισυντάκτες iefimerida.gr), Κατερίνα Σερέτη (διευθύντρια newsit.gr), Θεοδόση Πάνου και Στέργιο Σαμαρτζή (δημοσιογράφους newsit.gr).
Ανάμεσα σε πολλούς δημοσιογράφους και Μέσα που χειρίστηκαν με αρκετά προβληματικό τρόπο την εν λόγω «είδηση», παρασυρμένα ως έναν βαθμό από την ολέθρια εσφαλμένη δήλωση του ιατροδικαστή, οι συγκεκριμένοι/ες ξεπέρασαν κάθε όριο δεοντολογίας, απέκρυψαν ή διαστρέβλωσαν απολύτως την αντίθετη εκδοχή, παρουσίασαν ως επιβεβαιωμένο και αποδεδειγμένο ένα ενδεχόμενο που ήταν απλώς πιθανό, παραβίασαν το τεκμήριο αθωότητας, προκάλεσαν συναισθήματα μίσους για την οικογένεια του βρέφους, αλλά επίσης υποδαύλισαν τον ρατσισμό κατά των προσφύγων σε μια περίοδο που αυτός ενισχύεται επικίνδυνα, τονίζοντας διαρκώς την καταγωγή της οικογένειας από τη Συρία και το γεγονός ότι αυτή έμενε σε μισθωμένο σπίτι, όπως συμβαίνει με ευάλωτες οικογένειες με μέλη βαριά ασθενή.
Ας σημειωθεί ότι από την πρώτη στιγμή τόσο οι γιατροί του νοσοκομείου Παίδων όσο και το Τμήμα Ανηλίκων της Αστυνομίας είχαν σπεύσει να αποστασιοποιηθούν ή να διαψεύσουν τους ισχυρισμούς του ιατροδικαστή, κάτι που σημαίνει ότι η στάση των συγκεκριμένων δημοσιογράφων δεν ήταν ζήτημα εξαπάτησης αλλά επιλογής τους. Επέλεξαν δηλαδή από όλες τις εκδοχές που είχαν στη διάθεσή τους τη μοναδική που εμπεριείχε σεξουαλικό σκάνδαλο, για να το πουλήσουν μαζί με ψεύτικο ηθικισμό.
Θεωρούμε ότι τα όργανα των δημοσιογράφων πρέπει να απαντήσουν άμεσα σε τέτοιες αντιδεοντολογικές πρακτικές κιτρινισμού, οι οποίες δημιουργούν επώδυνα κοινωνικά αποτελέσματα, εκθέτουν τη δημοσιογραφία και καλλιεργούν την κουλτούρα των fake news.
Συγκεκριμένα:
1. Στην εκπομπή «Καλημέρα Ελλάδα» στον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1 τη Δευτέρα 17/2/2020 ο δημοσιογράφος Γιώργος Παπαδάκης καταπιάνεται με το θέμα παρουσιάζοντας και μάλιστα με θεατρικό τρόπο ως δεδομένο ότι έχει υπάρξει σεξουαλική κακοποίηση του βρέφους από το στενό οικογενειακό του περιβάλλον. Στη συνέχεια ξεκινά μια συζήτηση με τους καλεσμένους του σχετικά με το θέμα που παρουσιάζει ως δεδομένο, αρκετοί από τους οποίους κάνουν λόγο για «τέρατα» και «ζώα» υπό τις επιδοκιμασίες του ίδιου του παρουσιαστή, ο οποίος αναρωτιέται ρητορικά «τι ποινή αξίζει σε αυτά τα τέρατα» και σχολιάζει ότι «το μεγαλύτερο τέρας είναι ο άνθρωπος» και ότι «ακόμα και τα ζώα έχουν κανόνες». Ακολούθως συνομιλεί με τον ιατροδικαστή που έκανε τη διάγνωση και ενώ αυτός εμφανώς προσπαθεί να αποφύγει τα συμπεράσματα, λέγοντας ότι υπάρχουν «κάποια ευρήματα που θα συνεκτιμηθούν» (ενδεχομένως γιατί έχει αρχίσει να διαπιστώνει το απαράδεκτο σφάλμα του), ο παρουσιαστής προσπαθεί να επαναφέρει τη συζήτηση στο ζήτημα της σεξουαλικής κακοποίησης, επαναλαμβάνοντας επίμονα τη φράση αυτή, την οποία ο ιατροδικαστής δεν λέει ποτέ. Τέλος, δίνει τον λόγο –ως όφειλε– στον δικηγόρο της συκοφαντημένης οικογένειας, τον οποίο επιπλήττει οργισμένα όταν χρησιμοποιεί τη λέξη «σαχλαμάρα» (ενώ προηγουμένως ο ίδιος μιλούσε για «τέρατα» και «ζώα») και όταν ο ρεπόρτερ του ΑΝΤ1 κάνει λόγο για «κακώσεις», ο Παπαδάκης τον διακόπτει δύο φορές και τον διορθώνει λέγοντας «σεξουαλικές κακώσεις», επιμένοντας στην ψευδή είδηση ότι υπάρχει επιβεβαιωμένος βιασμός του βρέφους.
Συνοπτικά, ο Γ. Παπαδάκης παραβιάζει τη δεοντολογία παρουσιάζοντας ως δεδομένη μια εκδοχή που είναι τουλάχιστον αμφίβολη (λίγο αργότερα θα αποδειχθεί απολύτως ψευδής), παραβιάζει απολύτως το τεκμήριο αθωότητας των γονιών του νεκρού μωρού, συκοφαντεί και προσβάλλει τους ανθρώπους που έχουν χάσει το παιδί τους και παρακινεί με συνεχείς φορτισμένες επιθετικές εκφράσεις σε μίσος εναντίον τους. Για τους λόγους αυτούς ζητάμε να κληθεί σε απολογία από το Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ.
2. Στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1 την Κυριακή 16/2 η είδηση παρουσιάζεται ως δεδομένη με τη φράση «η μικρούλα είχε κακοποιηθεί σεξουαλικά». Το ρεπορτάζ δεν αναφέρει ποτέ ότι το βρέφος ήταν βαριά άρρωστο, παρότι αυτό ήταν γνωστό, και λέει ότι «το μωρό μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, όπου διαπιστώθηκε ότι είχε υποστεί σεξουαλική κακοποίηση». Έτσι, όχι μόνο παρουσιάζεται ως βέβαιη μια αμφίβολη είδηση, αλλά αφήνεται στον θεατή η ισχυρή αίσθηση ότι το βρέφος πέθανε από βιασμό. Την παραπειστική και ψευδή αυτή είδηση συνδέει με ανάλογη δραματική μουσική με σκοπό να εκβιαστεί συναισθηματικά ο τηλεθεατής, καθώς και δηλώσεις περίοικων, οι οποίοι εμφανώς πληροφορούνται εκείνη τη στιγμή από τους ρεπόρτερ την «είδηση» και την σχολιάζουν τρομοκρατημένοι. Εν συνεχεία το ρεπορτάζ αναφέρεται αναλυτικά στην καταγωγή των γονιών και αφήνει να πλανάται η στρεβλή εντύπωση ότι στη γειτονιά ζουν και άλλα παιδιά προσφύγων που ίσως κι αυτά έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση.
Το ρεπορτάζ του δελτίου ειδήσεων αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των κανόνων δεοντολογίας και του τεκμηρίου αθωότητας, αποκρύπτει σημαντικά στοιχεία προκειμένου να κατασκευάσει μια «είδηση» η οποία εμπεριέχει φόνο μετά βιασμού και προκαλεί το ρατσιστικό μίσος, επαναλαμβάνοντας διαρκώς την καταγωγή των γονέων και παρουσιάζοντας το σπίτι όπου ζουν. Για τον λόγο αυτό, ζητάμε να κληθεί σε απολογία από το Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ η παρουσιάστρια του δελτίου Ρίτσα Μπιζόγλη.
3. Τη Δευτέρα 17/2/2020 το απόγευμα, στην εκπομπή «Live news» στον τηλεοπτικό σταθμό Mega, και ενώ ήδη έχει διαψευστεί το σενάριο της σεξουαλικής κακοποίησης και έχει εξηγηθεί η κατάσταση της υγείας και οι θεραπείες που έκανε το βρέφος, το θέμα εξακολουθεί να παρουσιάζεται με τον τίτλο (σούπερ): «Θρίλερ με την σεξουαλική κακοποίηση του νεκρού βρέφους». Είναι μάλιστα εντυπωσιακό ότι ο τίτλος αυτός παραμένει στις οθόνες για να δημιουργεί ψευδείς εντυπώσεις και να προκαλεί συναισθήματα μίσους στους θεατές, την ώρα που οι ρεπόρτερ ενημερώνουν για την εξέλιξη που διαψεύδει απόλυτα το κείμενο, δηλαδή τις ανακοινώσεις των γιατρών και της αστυνομίας. Κάποια στιγμή δε ο τίτλος γίνεται «Θρίλερ με την σεξουαλική κακοποίηση του νεκρού βρέφους – Ελεύθεροι οι γονείς του», ώστε να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι ενώ έχει υπάρξει σεξουαλική κακοποίηση, οι υπεύθυνοι αφέθηκαν ελεύθεροι.
Με τον τρόπο αυτό η εκπομπή επιχειρεί εντελώς αντιδεοντολογικά να κρατήσει «ζωντανή» μια «είδηση» η οποία έχει αποδειχθεί ψευδής, σκυλεύει τη μνήμη ενός νεκρού παιδιού με μια ανυπόστατη ιστορία και εξακολουθεί παραπειστικά να κατηγορεί τους γονείς του, οι οποίοι έχουν μόλις χάσει το παιδί τους και έχουν ταλαιπωρηθεί από μια ψεύτική κατηγορία την οποία μερίδα των ΜΜΕ έχει παρουσιάσει ως αληθινή και επιβεβαιωμένη. Περαιτέρω, παραπλανά και εξαπατά σκοπίμως το τηλεοπτικό κοινό με την παράσταση ψευδών γεγονότων ως αληθινών.
Για τον λόγο αυτό, ζητάμε να κληθούν σε απολογία από το Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ ο παρουσιαστής της εκπομπής Νίκος Ευαγγελάτος και ο αρχισυντάκτης της εκπομπής Αντώνης Τσολιάς.
4. Στην ιστοσελίδα iefimerida.gr τη Δευτέρα 17/2/2020 στις 13:26 δημοσιεύεται ένα από τα πολλά ανάλογου ύφους ρεπορτάζ για την υπόθεση με τον τίτλο: «Σοκ: Το 11μηνο βρέφος είχε υποστεί άγρια σεξουαλική κακοποίηση» [https://www.iefimerida.gr/ellada/sok-11-minon-brefos-agria-sexoyaliki-kakopoiisi-porisma], χωρίς να αφήνει την παραμικρή υπόνοια αμφιβολίας για το γεγονός. Στη συνέχεια του ρεπορτάζ, στο οποίο παραλείπει να αναφερθεί στη θέση της οικογένειας και των γιατρών του νοσοκομείου, αναφέρεται ψευδώς: «Χθες, με τη μακροσκοπική εξέταση στο νοσοκομείο διαπίστωσαν σημάδια σεξουαλικής κακοποίησης, ωστόσο υπήρξε και το σενάριο το σώμα του παιδιού να έχει υποστεί αλλοιώσεις λόγω πάθησης που είχε. Τελικά, όπως αποδείχθηκε, το 11 μηνών βρέφος είχε υποστεί άγρια σεξουαλική κακοποίηση». Το ρεπορτάζ δηλαδή, κατά παράβαση κάθε δημοσιογραφικής δεοντολογίας, όχι απλώς δεν παρουσιάζει την αντίθετη άποψη από αυτή του ιατροδικαστή, αλλά την αναφέρει διαστρεβλωμένη για να προσθέσει ότι αποδείχθηκε αναληθής. Η πραγματικότητα έδειξε ότι αναληθές ήταν το ρεπορτάζ το οποίο, προκειμένου να δημιουργήσει φόρτιση στον αναγνώστη και να κερδίσει αναγνωσιμότητα, παρουσίασε ως βεβαιότητα μια αμφίβολη εκδοχή, παρέλειψε να αναφερθεί στις άλλες πιθανές εκδοχές και μάλιστα επινόησε ότι η πρώτη εκδοχή αποδείχθηκε έναντι κάθε άλλης. Με αυτό τον τρόπο παρουσιάζει σκοπίμως μια παραποιημένη είδηση, η οποία οξύνει ρατσιστικά πάθη μέσω ψευδών ανακοινώσεων και στοχοποιεί αδίκως μια οικογένεια τη στιγμή ακριβώς που βιώνει μια τεράστια απώλεια.
Το συγκεκριμένο ρεπορτάζ είναι ανυπόγραφο, όπως το σύνολο σχεδόν των ρεπορτάζ της παραπάνω ιστοσελίδας. Ως εκ τούτου ζητάμε να κληθούν από το Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ σε απολογία οι Χρήστος Ράπτης (διευθυντής της ιστοσελίδας), Βασίλης Πούλος (διευθυντής σύνταξης), Ελένη Μπολοβίνη και Άγγελος Μόσχοβας (αρχισυντάκτες).
5. Η ιστοσελίδα newsit.gr δημοσιεύει είδηση με την ένδειξη «Έγκλημα» και τίτλο «Ζωγράφου: Είχε υποστεί σεξουαλική κακοποίηση το 11 μηνών βρέφος!», παρουσιάζοντας ως επιβεβαιωμένη είδηση την ανεπιβεβαίωτη δήλωση του ιατροδικαστή. Στις πρώτες σειρές του ρεπορτάζ παραπειστικά και ψευδώς εμφανίζεται ως να υπήρχε μια πρότερη κατηγορία σεξουαλικής κακοποίησης την οποία επιβεβαιώνει τάχα ο ιατροδικαστής. Συγκεκριμένα αναφέρεται: «Θύμα άγριας σεξουαλικής κακοποίησης είχε πέσει το 11 μηνών βρέφος που μεταφέρθηκε χθες (16.02.2020) από τον πατέρα του στο Παίδων Αγλαΐα Κυριακού. Ο ιατροδικαστής επιβεβαίωσε η φρίκη». Στη συνέχεια προστίθεται ότι «Αν και αρχικά, υπήρξε το σενάριο τα τραύματα που παρέπεμπαν σε σεξουαλική κακοποίηση να οφείλονταν σε εγκεφαλίτιδα, τελικά το πόρισμα του ιατροδικαστή όχι μόνο επιβεβαίωσε τη φρίκη, αλλά αποκάλυψε ότι η σεξουαλική επίθεση που είχε βρεθεί το βρέφος ήταν άγρια!». Αναφέρεται δηλαδή ψευδώς ότι διαψεύστηκε κάποιο άλλο σενάριο το οποίο δεν περιγράφεται και ότι αποδείχθηκε κάτι «ακόμα χειρότερο», ότι η κακοποίηση ήταν «άγρια». Η ιστοσελίδα δεν αρκείται στο να αναπαράγει χωρίς έλεγχο και διασταύρωση μια εκδοχή της πραγματικότητας (που αποδείχθηκε ψευδής) ως επιβεβαιωμένη και απολύτως αληθή, αλλά πρόσθεσε και επιπλέον επινοημένα στοιχεία με σκοπό να εξάψει την αρρωστημένη φαντασία του αναγνώστη και να διεγείρει τα πάθη και το μίσος του (ωσάν να μπορούσε να υπάρξει «μη άγρια» σεξουαλική κακοποίηση βρέφους).
Συνοπτικά, το δημοσίευμα της ιστοσελίδας παραβιάζει τη δεοντολογία παρουσιάζοντας ως επιβεβαιωμένη είδηση μια ακραία εκδοχή, αρνείται να παρουσιάσει την αντίθετη εκδοχή και προσθέτει επινοημένα γεγονότα και εμφατικές φράσεις για να κινήσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, καλλιεργώντας του το μίσος κατά των γονιών.
Για τον λόγο αυτό ζητάμε να κληθούν σε απολογία από το Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ οι Θεοδόσης Πάνου και Στέργιος Σαμαρτζής που υπογράφουν το ρεπορτάζ και Κατερίνα Σερέτη, διευθύντρια της ιστοσελίδας.
Ζητάμε από το Πειθαρχικό Συμβούλιο να ελέγξει αυτές τις περιπτώσεις οι οποίες προσβάλλουν την αρχή της δίκαιης δημοσίευσης, καταπατούν τη δεοντολογία και παραβιάζουν κάθε έννοια αντικειμενικής και έγκυρης ενημέρωσης. Η ανοχή σε αντίστοιχα φαινόμενα θα αποτελέσει ένα εξαιρετικά αρνητικό προηγούμενο για τον κλάδο και το επάγγελμά μας, το οποίο ήδη έχει φθαρεί αρκετά από φαινόμενα κιτρινισμού και διάδοσης ψευδών ειδήσεων.
Τέλος, ζητάμε από το Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ να τοποθετηθεί πάνω στο ζήτημα και να στηλιτεύσει τέτοια φαινόμενα κιτρινισμού, λαμβάνοντας όλα τα αναγκαία μέτρα υπεράσπισης της δεοντολογίας.
Τα μέλη του Μεικτού Συμβουλίου της ΕΣΗΕΑ:
Γιάννης Ανδρουλιδάκης
Κώστας Κουτσογιάννης
Απόλλων Λιακόπουλος
Δανάη Μαραγκουδάκη
Δημοσθένης Χριστόπουλος »