Η δημοσιογράφος που ερεύνησε τα καρκινογόνα φυτοφάρμακα της Monsanto και στοχοποιήθηκε από την Bayer μιλάει για όλα στο Documento
Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Κάρεϊ Γκίλαμ ήρθε πριν από μερικούς μήνες στο προσκήνιο όταν αποκαλύφθηκε από εσωτερικά έγγραφα και emails της Monsanto ότι η αμερικανική πολυεθνική εταιρεία είχε εκπονήσει σχέδιο προκειμένου να αμαυρώσει τη δουλειά και την προσωπικότητά της. Αιτία ήταν ότι η δημοσιογράφος αρθρογραφεί επί σειρά ετών, ενώ έχει γράψει και βιβλίο, συγκεντρώνοντας πλήθος από στοιχεία που αναδεικνύουν τις πρακτικές που χρησιμοποιεί η Monsanto προκειμένου να αποκρύψει τους κινδύνους που εγκυμονεί η χρήση του ζιζανιοκτόνου Roundup που παράγει. Το συγκεκριμένο ζιζανιοκτόνο εμπεριέχει τη γλυφοσάτη, μια δραστική ουσία που το 2015 χαρακτηρίστηκε από τον Διεθνή Οργανισμό Ερευνών για τον Καρκίνο ως «πιθανώς καρκινογόνα για τον άνθρωπο».
Το όνομα της Κ. Γκίλαμ ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα λόγω του ρεπορτάζ που έγραψε στον βρετανικό «Guardian», στο οποίο αποκάλυψε τα emails μεταξύ του Ελληνα δημοσιογράφου Θάνου Δημάδη και ανώτατων στελεχών της γερμανικής πολυεθνικής Bayer. Από τις επίμαχες ηλεκτρονικές συνομιλίες προκύπτει ότι ο Θ. Δημάδης, τότε εκτελεστικός διευθυντής στην αμερικανική Ενωση Ξένων Ανταποκριτών (FPA), συμφώνησε να υπάρξει αύξηση της χρηματοδότησης από την Bayer προς την ένωση αλλά και στον ίδιο προσωπικά έναντι ανταλλαγμάτων: η δημοσιογραφική ένωση δηλαδή να γίνει το όχημα μέσω του οποίου η Bayer θα αύξανε την επικοινωνιακή της επιρροή. Κι ο λόγος που η Bayer επιδίωκε κάτι τέτοιο ήταν επειδή λίγες ημέρες πριν είχε ανακοινωθεί η ολοκλήρωση της εξαγοράς της Monsanto από την Bayer, όμως οι έντεκα χιλιάδες αγωγές που αντιμετωπίζει η γερμανική πολυεθνική λόγω του Roundup απειλούν τη συγχωνευμένη –πλέον– παντοδύναμη εταιρεία.
H Κ. Γκίλαμ μιλάει στο Documento για το τελευταίο της ρεπορτάζ, εξηγεί γιατί μπήκε στο στόχαστρο της Monsanto αλλά και του Θ. Δημάδη, ο οποίος αναρωτήθηκε δημόσια αν η ίδια είναι δημοσιογράφος, ενώ απαντά σε όλους όσοι θεωρούν ότι ο δημόσιος διάλογος αναφορικά με την επικινδυνότητα της γλυφοσάτης είναι… παραφιλολογία.
Θεωρείτε ότι η Bayer προσπάθησε να επηρεάσει την κοινή γνώμη, αν αναλογιστούμε ότι τα επίμαχα emails που στελέχη της αντάλλαξαν με τον κ. Δημάδη στάλθηκαν λίγες μόλις ημέρες μετά τη συγχώνευση Bayer και Monsanto κι ενώ έχουν υποβληθεί περισσότερες από έντεκα χιλιάδες αγωγές εναντίον της Monsanto εξαιτίας του ζιζανιοκτόνου Roundup;
Θεωρώ ξεκάθαρο πως από τότε που η Bayer εξαγόρασε τη Monsanto έχει αντιμετωπίσει πολύ μεγάλη αρνητική δημοσιότητα και εργάζεται πολύ σκληρά προκειμένου να ανατρέψει αυτή την κατάσταση. Τα επίμαχα emails μάς δείχνουν ότι η συμφωνία της Bayer με την Ενωση Ξένων Ανταποκριτών σχεδιάστηκε προκειμένου να επηρεάσει την κοινή γνώμη παρέχοντας στην Bayer πρόσβαση και επιρροή μέσω επιφανών δημοσιογράφων, οι οποίοι γράφουν άρθρα που διαβάζονται από ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο.
Πώς κρίνετε το γεγονός ότι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός, όπως η FPA, στόχος του οποίου είναι η ελευθερία των ΜΜΕ, σε αντάλλαγμα επιπλέον χρηματοδότησης έδωσε στην Bayer επιρροή και οφέλη κι ενώ η Monsanto, όπως έχει γίνει φανερό κι από τη δική σας περίπτωση ή από την αποκάλυψη ότι φακέλωνε δημοσιογράφους και πολιτικούς ανάλογα με τη στάση που κρατούσαν για τη γλυφοσάτη, προσπαθεί συνεχώς να κατευθύνει προς το συμφέρον της τη δημόσια συζήτηση αναφορικά με τα προϊόντα της;
Είναι όλο πολύ προβληματικό. Έχουμε δει αποδείξεις ότι η Monsanto και η Bayer χρησιμοποιούν τα λεφτά και την επιρροή τους προκειμένου να «ξελογιάσουν» δημοσιογράφους ώστε να τους παρέχουν ευνοϊκή κάλυψη και να βοηθήσουν τα συμφέροντα της εταιρείας, ενώ από την άλλη πλευρά παρενοχλούν και επιδιώκουν να καταστρέψουν την καριέρα άλλων δημοσιογράφων, η δουλειά των οποίων απειλεί τα επιχειρηματικά τους συμφέροντα.
Σε συζήτηση που είχατε με τον Θ. Δημάδη στο Twitter μετά το ρεπορτάζ που γράψατε στον «Guardian» σχετικά με την FPA εκείνος αναρωτήθηκε αν είστε δημοσιογράφος. Τι έχετε να σχολιάσετε;
Είναι κοινή πρακτική άνθρωποι που πιάνονται να κάνουν κάτι κακό να προσπαθούν να εκτρέψουν την προσοχή δημιουργώντας αμφισβήτηση για κάποιον άλλον. Έχω πτυχίο δημοσιογραφίας, έχω δουλέψει ως επαγγελματίας για περισσότερο από 30 χρόνια και έχω περάσει το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας μου στο διεθνές πρακτορείο ειδήσεων του Reuters, κερδίζοντας πολλά δημοσιογραφικά βραβεία. Είμαι αρκετά σίγουρη ότι έχω μακράν πιο πολλή εμπειρία από όση ο κ. Δημάδης θα αποκτήσει ποτέ. Θεωρώ ότι είναι φανερό πως ο κ. Δημάδης δεν γνωρίζει ποια ακριβώς είναι η δουλειά του δημοσιογράφου. Εάν ήξερε, δεν θα είχε προσπαθήσει να πουλήσει την πρόσβαση μιας δημοσιογραφικής ένωσης στην Bayer.
Πώς αποφασίσατε να γράψετε το βιβλίο «Whitewash – Η ιστορία ενός ζιζανιοκτόνου, καρκίνος και η διαφθορά της επιστήμης»;
Άρχισα να κάνω ρεπορτάζ και να γράφω σχετικά με τη Monsanto το 1998 για το Reuters. Στο πέρασμα όλων αυτών των χρόνων συγκέντρωσα πολλές αποδείξεις σχετικά με τις ενέργειες της εταιρείας οι οποίες αποσκοπούν στην απόκρυψη των κινδύνων που εγκυμονεί το ζιζανιοκτόνο Roundup για την υγεία των ανθρώπων και το περιβάλλον. Εγραψα ένα βιβλίο το 2016 όταν έφυγα από το Reuters προκειμένου να προειδοποιήσω το κοινό για το ζιζανιοκτόνο της Monsanto αλλά και για πολλά ακόμη ζιζανιοκτόνα που οι εταιρείες έχουν προωθήσει προς ευρεία χρήση. Δεν καλώ σε εμπάργκο εναντίον του Roundup. Αυτό το αφήνω να το αποφασίσουν οι φορείς χάραξης της πολιτικής. Αλλά στο βιβλίο μου αναφέρω ότι το κοινό πρέπει να επιμείνει στην αληθή και διαφανή επιστημονική πληροφορία, ώστε να τεθούν περιορισμοί. Η Monsanto έχει σιγουρευτεί ότι δεν θα μάθουμε την αλήθεια σχετικά με τα ζιζανιοκτόνα της που εμπεριέχουν γλυφοσάτη. Το βιβλίο μου αποκαλύπτει την αλήθεια.
Η Monsanto κατέστρωσε ένα σχέδιο δράσης εναντίον σας που περιλάμβανε απαξίωση της δουλειάς και της προσωπικότητάς σας. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα γι’ αυτή την επιχείρηση που στήθηκε εναντίον σας;
Η Monsanto ξεκίνησε μια καμπάνια παρενόχλησης και εκφοβισμού εναντίον μου πολλά χρόνια προτού γράψω το βιβλίο, ενώ ακόμη δούλευα στο Reuters. Επιδίωξε να δυσφημήσει τη δουλειά μου, να κηλιδώσει τον χαρακτήρα μου και να με κάνει να παραιτηθώ από το Reuters, ώστε να σταματήσω να γράφω για τις δραστηριότητές της. Παρείχε χρηματοδότηση σε τουλάχιστον δύο διαφορετικές ιντερνετικές ομάδες προκειμένου να γράψουν αρνητικά πράγματα για μένα στο διαδίκτυο, όπως γνωρίζουμε από τα emails που έχουμε αποκτήσει από τη Monsanto. Οταν το βιβλίο μου ήταν κοντά στο να δημοσιευτεί, η εταιρεία ενέπλεξε συμβούλους και άλλους ανθρώπους σε ένα καλά σχεδιασμένο πλάνο προκειμένου να κηλιδώσουν το βιβλίο μου, όπως αποδεικνύεται από ντοκουμέντα που αποκτήσαμε μέσα από τη Monsanto. Η Monsanto σχεδίαζε «τρίτα μέρη» να κριτικάρουν το βιβλίο μου και κατηύθυνε τη βιομηχανία και τους αγρότες πελάτες να αναρτούν αρνητικές κριτικές. Η εταιρεία επίσης προσπάθησε να καταστήσει σίγουρο ότι εάν κάποιος αναζητούσε το όνομά μου στο Google θα λάμβανε αρνητικές πληροφορίες που θα είχαν δημιουργηθεί από τη Monsanto. Από τότε που η Bayer εξαγόρασε τη Monsanto το 2018, το στέλεχος της Bayer Κρις Λόντερ (σ.σ.: ήταν ένα εκ των δύο στελεχών της γερμανικής πολυεθνικής που συνομιλούσε με τον Δημάδη στα επίμαχα emails) είχε στείλει emails σε εκδότες ειδησεογραφικών πρακτορείων και άλλων οργανισμών προσπαθώντας να με σπιλώσει και να τους πείσει να μη συνεργαστούν μαζί μου.
Πώς αισθάνεστε που μια πολυεθνική εταιρεία προσπαθεί να σας υποβαθμίσει;
Είναι εντελώς άδικο και ανήθικο μια παντοδύναμη εταιρεία με δισεκατομμύρια δολάρια να στοχεύει μια δημοσιογράφο και να επιδιώκει να αμαυρώσει την προσωπικότητά της. Η δουλειά μου είναι πλήρως τεκμηριωμένη, δίκαιη και πραγματική. Δεν μπορούν να εντοπίσουν λάθη στη δουλειά μου, οπότε μου επιτίθενται προσωπικά. Γνωρίζουμε πως αν κάνουν κάτι τέτοιο σε μένα μπορούν να κάνουν ακριβώς το ίδιο και σε άλλους δημοσιογράφους.
Έχουν γραφτεί ορισμένα άρθρα και στην Ελλάδα που αμφισβητούν ότι η γλυφοσάτη είναι ουσία επιβλαβής για τους ανθρώπους και το περιβάλλον. Ποια είναι η άποψή σας επί του θέματος;
Τα τελευταία τριάντα χρόνια έχουν υπάρξει πολυπληθείς επιστημονικές μελέτες και εργασίες για το κατά πόσο η γλυφοσάτη είναι επικίνδυνη δραστική ουσία για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Πολλοί έχουν βρει αποδείξεις ότι υπάρχει σχέση μεταξύ του ζιζανιοκτόνου Roundup και της εμφάνισης καρκίνου, ενδοκρινικών διαταραχών, αναπαραγωγικών προβλημάτων υγείας κ.ο.κ. Υπάρχουν επίσης πολλοί που δεν έχουν εντοπίσει κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία. Γνωρίζουμε ότι η Monsanto έχει πληρώσει και επηρεάσει πολλές από αυτές τις μελέτες που δεν δείχνουν καμιά βλάβη, παρ’ όλα αυτά καθίσταται δύσκολο να κριθεί η εγκυρότητά τους. Είναι σημαντικό όταν μιλάμε για την επιστήμη να γνωρίζουμε ότι η γλυφοσάτη δεν χρησιμοποιείται μόνη της. Τα πραγματικά προϊόντα που πωλούνται σε καταναλωτές και χρησιμοποιούνται από αγρότες είναι σκευάσματα που εμπεριέχουν κι άλλες χημικές ουσίες μαζί με τη γλυφοσάτη. Αυτά τα σκευάσματα θεωρείται από πολλούς επιστήμονες ότι είναι μακράν πιο τοξικά από τη γλυφοσάτη μόνη της, κάτι που και η ίδια η Monsanto έχει αναγνωρίσει στα εσωτερικά της έγγραφα. Αλλά οι ρυθμιστικές αρχές δεν έχουν απαιτήσει εκτεταμένες δοκιμές των πραγματικών σκευασμάτων. Επομένως υπάρχει μείξη/σύγκρουση επιστημονικών αποδείξεων. Τρία δικαστήρια στις ΗΠΑ έχουν εξετάσει αυτές τις αντικρουόμενες επιστημονικές απόψεις και έχουν εκτιμήσει ότι το βάρος των αποδείξεων δείχνει ότι το Roundup προκαλεί καρκίνο. Διεθνείς επιστήμονες για τον καρκίνο έχουν επίσης εξετάσει αυτές τις αντικρουόμενες επιστημονικές απόψεις και είπαν ότι το βάρος των αποδείξεων δείχνει ότι η γλυφοσάτη είναι πιθανώς καρκινογόνα για τον άνθρωπο. Υπάρχουν δύο νέες μελέτες που δημοσιεύτηκαν φέτος που επίσης λένε ότι αυτό το ζιζανιοκτόνο αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο. Επομένως δεν είμαι επιστήμονας, είμαι μόνο μια δημοσιογράφος που γράφει σχετικά με αυτά που λέει η επιστήμη.
Θεωρείτε ότι η συνεχώς μειούμενη ελευθερία του λόγου στα ΜΜΕ εν πολλοίς οφείλεται και στη συνεχώς αυξανόμενη δύναμη των πολυεθνικών; Πώς μπορεί να αλλάξει αυτή η παγιωμένη κατάσταση;
Σίγουρα η παγίωση της εταιρικής δύναμης παγκοσμίως και η στόχευση της δημοσιογραφίας από αυτές τις πανίσχυρες εταιρείες υπονομεύουν την ελευθεροτυπία και την ικανότητα του κοινού να μαθαίνει αληθείς πληροφορίες σχετικά με σημαντικά θέματα. Οι πολυεθνικές εταιρείες χρησιμοποιούν τα χρήματά τους προκειμένου να κερδίσουν περισσότερη επιρροή στην πολιτική, την εκπαίδευση, την επιστήμη και τη δημοσιογραφία. Ολα τα θεμελιώδη πεδία για μια ελεύθερη και δημοκρατική κοινωνία. Δεν είμαι σίγουρη πώς μπορούμε να ανατρέψουμε αυτήν την κατάσταση, αλλά καθένας από αυτούς τους θεσμούς πρέπει να είναι προσεκτικός γι’ αυτούς τους κινδύνους διαφθοράς που προκύπτουν από τις εταιρικές συμμαχίες να φροντίζει να ενεργεί ηθικά και να κάνει αληθινή και διαφανή δουλειά για το κοινό καλό.