Αρμαγεδδών σε καλλιέργειες και κτηνοτροφία, οικονομία και περιουσίες βυθίστηκαν στη λάσπη, ενώ η κοινωνία βράζει
Οι λέξεις αδυνατούν να αποδώσουν τις εικόνες από τα λασπωμένα συντρίμμια που άφησε πίσω του το φονικό πέρασμα του «Ιανού» στην Καρδίτσα. Ο κυκλώνας διέλυσε το σύνολο του παραγωγικού ιστού. Μια εβδομάδα μετά την καταστροφή η πόλη παραμένει εργοτάξιο, η βαμβακοκαλλιέργεια πνίγηκε, οι κτηνοτρόφοι μετρούν ψοφίμια και στα ορεινά του νομού οι υποδομές έχουν υποστεί ανυπολόγιστες ζημιές, με χωριά να παραμένουν αποκλεισμένα και χωρίς ηλεκτροδότηση. Χωρίς καμία διάθεση εντυπωσιοθηρίας, το μείγμα της καταστροφής εγείρει ζήτημα βιωσιμότητας του νομού.
Οσο αντιφατικό κι αν ακούγεται με τα εκατομμύρια κυβικά νερού που πέρασαν σαν χείμαρρος μέσα από την πόλη, η τοπική κοινωνία βράζει από οργή. Από την μήνιν των κατοίκων και επιχειρηματιών δεν ξεφεύγει κανείς και ζητούν εδώ και τώρα απόδοση ποινικών ευθυνών μετά και την εισαγγελική παρέμβαση. Καταλογίζουν έλλειμμα ενημέρωσης, ανεπάρκεια αντανακλαστικών και καμία μέριμνα για την επόμενη μέρα. Η έκταση της καταστροφής ξεπέρασε τους διαθέσιμους πόρους του δήμου και της περιφέρειας, αναγκάζοντας τους πολίτες να στραφούν στον ιδιωτικό τομέα για την απάντληση των υδάτων. Κόποι μιας ζωής μετατράπηκαν σε εκθέματα στο πεζοδρόμιο μήπως και κάτι σωθεί υπό το φως του ήλιου, με τους σωρούς κατεστραμμένων περιουσιών γύρω από κάθε κάδο να κατακλύζουν την πόλη.
Η καθυστερημένη επίσκεψη του Μητσοτάκη
Παράλληλα, τα πρώτα μέτρα ανακούφισης από την κυβέρνηση φαντάζουν καραμέλα για τον πονόλαιμο. Πέρα από την απροσχημάτιστη προσπάθεια ανταλλαγής ευθυνών μεταξύ δήμου και περιφέρειας, η καθυστερημένη επίσκεψη του πρωθυπουργού πολλαπλασίασε τις αντιδράσεις. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν επέλεξε τυχαία να ιεραρχήσει ως σημαντικότερη την πραγματοποίηση σύσκεψης στο Μέγαρο Μαξίμου για το βραβείο «Θεοφανώ» και σίγουρα δεν ήταν «ντροπιάρης», όπως έγραφε ο Βάρναλης. Επέλεξε να πατήσει το πόδι του τέσσερις μέρες μετά τη θεομηνία επειδή τότε η πόλη άρχισε να θυμίζει αστικό τοπίο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε το μέλος του ΔΣ του Επιμελητηρίου Καρδίτσας Γιώργος Κατσίκης, το 80% από τις περίπου 7.000 εγγεγραμμένες επιχειρήσεις έχει πληγεί. «Είναι τεράστιο το μέγεθος» σχολιάζει και επισημαίνει πως πρώτη φορά σημειώνεται τέτοια καταστροφή από πλημμύρα σε πόλη 50.000 κατοίκων. «Συγκρίσεις δεν μπορούν να γίνουν και δεν μπορούμε καν να προσεγγίσουμε το οικονομικό ύψος της ζημιάς» συμπεραίνει, καθιστώντας σαφές ότι πολλοί επιχειρηματίες προτιμούν να βάλουν λουκέτο παρά να επαναλειτουργήσουν τα καταστήματά τους, γεγονός που θα γιγαντώσει την ανεργία.
Στηλιτεύει το γεγονός ότι ιδιώτες και όχι υπηρεσίες του δήμου πραγματοποίησαν ως επί το πλείστον την απάντληση των υδάτων από τις πλημμυρισμένες επιχειρήσεις. «Μέχρι την Τετάρτη δεν υπήρχε σοβαρή παρέμβαση από τα συνεργεία του δήμου» λέει και χαρακτηρίζει εξαφανισμένους τον δήμαρχο, τον α ντι περιφερειάρχη και τον περιφερειάρχη. Ο κ. Κατσίκης αποκαλεί ψίχουλα τις 8.000 ευρώ απο- ζημίωση, τα οποία όμως πρέπει να έχουν μπει στους λογαριασμούς των επαγγελματιών μέχρι τα τέλη του μηνός. «Εως το τέλος του χρόνου πρέπει η πολιτεία να έχει αποζημιώσει τους επιχειρηματίες τουλάχιστον σε ποσοστό 80% για τις ζημιές που υπέστησαν» συνιστά.
«Πού είναι οι βουλευτές της ΝΔ; Τρεις έχουμε…»
Ο Μιχάλης Παραθύρας διατηρεί μονάδα εμπορίας ξύλου λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη της Καρδίτσας. Κινδύνευσε να τον παρασύρει το νερό και υποστηρίζει ότι δεν ειδοποιήθηκε από το 112. «Σε εμένα ήρθε μετά από δύο μέρες το μήνυμα» τονίζει. Η επιχείρησή του πνίγηκε από τις λάσπες, εξαφανίζοντας εμπόρευμα αξίας 150.000 ευρώ και προκαλώντας ζημιά στις εγκαταστάσεις και στα μηχανήματα που ξεπερνά τις 60.000 ευρώ. Τουλάχιστον δεν χάνει το χιούμορ του, λέγοντας ότι μπορεί να έχασε σχεδόν τα πάντα, αλλά η ορμή του νερού οδήγησε στις εγκαταστάσεις του εξαρτήματα άλλων επιχειρήσεων. «Βρήκα μια κουλούρα για πότισμα!» είπε χαμογελώντας.
Πλήρωσε ιδιώτη για να καθαρίσει υποτυπωδώς τις εγκαταστάσεις της μονάδας από τη λάσπη. «Δεν ήρθαν από την περιφέρεια, ούτε απογραφή των ζημιών έγινε μέχρι την Τετάρτη» υπογραμμίζει, διαπιστώνοντας πως «δεν υπάρχει κράτος». «Πού είναι οι βουλευτές της ΝΔ; Τρεις έχουμε. Δεν πέρασε ούτε ένας, έτσι για πλάκα» καταγγέλλει και προσθέτει: «Και ο Μητσοτάκης που ήρθε μετά από τέσσερις μέρες τι είπε; Οτι θα τα κάνουμε καλύτερα, θα κάνουμε μελέτες. Αμα εσύ δεις τίποτα στα επόμενα τέσσερα πέντε χρόνια, γράψε μου».
«Με €8.000 δεν καλύπτεις ούτε το ρεύμα δύο μηνών»
Ο Θωμάς Μητσόπουλος, μέλος της Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Ζαχαροπλαστών Ελλάδος (ΟΕΖΕ), έχει επιχείρηση στην πόλη της Καρδίτσας. Τον συναντήσαμε το μεσημέρι της Τετάρτης μπροστά από το ζαχαροπλαστείο του με όλα τα ψυγεία στο πεζοδρόμιο για να στεγνώσουν. Κοστολογεί τη ζημιά στις 300.000 ευρώ, αφού εκτός από το κατάστημα πλημμύρισε και το εργαστήριο παραγωγής.
«Με 8.000 ευρώ δεν καλύπτεις τίποτε. Ούτε το ρεύμα δύο μηνών. Εγώ πρέπει να ξαναχτίσω το μαγαζί από την αρχή» ξεκαθαρίζει, ενώ στο ερώτημα τι θα κάνει για να επιβιώσει απαντά: «Θα πάω μεροκάματο, να δουλέψω σε άλλον. Αμα φύγει ο κορονοϊός, θα πάω να δουλέψω σε νησί. Δόξα τω Θεώ, ξέρουμε αυτή την τέχνη… Πώς αλλιώς να ζήσουμε;». Σημειωτέον ότι ο κ. Μητσόπουλος είναι 60 χρόνων.
«Πόσο σανό να φας από τον Μητσοτάκη;»
Ο Κώστας Ντανόπουλος είναι ιδιοκτήτης σ τε γ ν ο καθαριστηρίου, το οποίο επίσης υπέστη ολική καταστροφή. Κατά τα λεγόμενά του, τα πλυντήρια είναι πλέον άχρηστα, ενώ αγωνιά για τους πελάτες που θα ζητήσουν πίσω τα ρούχα και τις κουβέρτες τους. «Κάθε πλυντήριο μου στοίχισε 10.000 ευρώ. Οπότε κάντε τους υπολογισμούς για τις 8.000 ευρώ που θα πάρουμε» αναφέρει με νόημα και αποκαλεί ανύπαρκτη την τοπική αυτοδιοίκηση. «Αν βγει ο δήμαρχος έξω, θα τον πάρουμε στο κυνήγι. Ο κόσμος παλεύει μόνος του. Η Καρδίτσα πέθανε, σβήστηκε από τον χάρτη» δηλώνει με αγανάκτηση και συνεχίζει σχολιάζοντας ότι τα κανάλια δεν έχουν δείξει τίποτε από τις πληγές που προκάλεσε ο «Ιανός».
«Μήνυμα από το 112 πήρα στις 22.00 και στις 23.00 με ειδοποίησαν γείτονες ότι πλημμυρίσαμε» διηγείται. Για την επίσκεψη Μητσοτάκη η περιγραφή του είναι ενδεικτική για το κλίμα που επικρατεί στην τοπική κοινωνία: «Ηρθε με 30 αστυνομικούς, ήταν φοβισμένος και έκανε νεύματα αντί να δίνει απαντήσεις. Πόσο σανό μπορείς να φας;».
«Χάθηκε το 20% της ελληνικής παραγωγής βαμβακιού»
Ως τραγική ειρωνεία μπορεί να εκληφθεί ότι αυτές τις μέρες οι βαμβακοκαλλιεργητές θα συνέλεγαν τη σοδειά τους, δημιουργώντας ουρές έξω από τα εκκοκκιστήρια. Η ολοκληρωτική καταστροφή των παραγωγών προκαλεί αλυσιδωτή αντίδραση, η οποία ξεκινά από τους αγρότες, διαπερνά γεωπόνους, εκκοκκιστές και προμηθευτές πρώτων υλών, καταλήγοντας στους εργάτες γης που μένουν χωρίς μεροκάματο.
Συν τοις άλλοις, η κατάτμηση του κλήρου σε μικρά μερίδια γης επιτείνει το μέγεθος του προβλήματος καθόσον πολλοί μικροκαλλιεργητές είχαν λάβει προκαταβολές, τις οποίες δεν μπορούν να επιστρέψουν. Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά σχολιάζουν αγρότες, το βαμβάκι είναι το προϊόν που η τιμή του δεν καθορίζεται από τους παραγωγούς αλλά από τους αγοραστές.
Ο Αθανάσιος Σίντζας, αντιδήμαρχος Παλαμά, αναφέρει ότι από τα 200.000 στρέμματα βαμβακοκαλλιέργειας στην περιοχή τα 150.000 πνίγηκαν από το νερό. Επισημαίνει δε ότι η ζημιά που έγινε στην Καρδίτσα αντιστοιχεί στο 20% της ελληνικής παραγωγής βαμβακιού. Ο ίδιος κατέχει 400 στρέμματα με βαμβάκι και η ζημιά που υπέστη ξεπερνά τις 100.000 ευρώ. «Ο αγρότης από την καλλιέργεια βγάζει τα έξοδα και του μένουν στην τσέπη τα χρήματα από τη συνδεδεμένη επιχορήγηση» εξηγεί και συμπληρώνει: «Η ζημιά είναι σαν πυραμίδα. Δεν θα πάρει μεροκάματο αυτός που θα συλλέξει το βαμβάκι, αυτός που θα το μεταφέρει, αυτός που θα το εκκοκκίσει, αυτός που δουλεύει στο εκκοκκιστήριο, αυτός που θα το πουλήσει».
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Στέργιος Κατσιαβάρας, ο οποίος είδε 300 στρέμματα με βαμβάκι να καταστρέφονται ολοσχερώς. «Πρέπει να δοθούν άμεσα οι αποζημιώσεις» κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, υπενθυμίζοντας την αργοπορία του ΕΛΓΑ κατά τις προηγούμενες πλημμύρες που είχαν σημειωθεί στην περιοχή, όπως το 1994.
Από το χωριό Μαγουλίτσα ο Κώστας Παπακώστας είδε 100 στρέμματα με βαμβάκι να χάνονται μέσα στο νερό, ζητώντας κι εκείνος από την πλευρά του να δοθούν οι αποζημιώσεις το ταχύτερο δυνατόν. Μάλιστα διηγήθηκε τον τρόπο που ένας συνάδελφός του γλίτωσε από βέβαιο πνιγμό, περνώντας ένα ολόκληρο βράδυ πάνω στην οροφή του τρακτέρ του. «Ενώ στη Μαγουλίτσα καταστραφήκαμε, κάποιοι έστησαν σόου με ελικόπτερα στην Οξυά» ήταν το δηκτικό του σχόλιο.
Aνάγκη εξατομικευμένης καταγραφής
Μιλώντας στο Documento, η πρώην βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, κτηνίατρος και μόνιμη κάτοικος Μουζακίου Παναγιώτα Βράντζα προχωρά σε απολογισμό των ζημιών που υπέστησαν οι κτηνοτρόφοι σε ολόκληρο τον νομό. «Ως προς το ζωικό κεφάλαιο, ο ΕΛΓΑ έχει αιτήματα αποζημίωσης για πάνω από 25.000 μελίσσια, περισσότερα από 12.000 αιγοπρόβατα, ενώ μεγάλο πρόβλημα υπάρχει και με τα βοοειδή» παραθέτει, υπογραμμίζοντας την ανάγκη εξατομικευμένης καταγραφής των ζημιών.
Αναφορικά με την καταστροφή της γέφυρας και του κέντρου υγείας στο Μουζάκι, κρίνει πως πρέπει να επαναξιολογηθεί τι μπορεί να γίνει με την έκταση που βρίσκεται δίπλα στο ποτάμι. «Το κέντρο υγείας πρέπει να μεταφερθεί σε ασφαλέστερο μέρος, ενώ πρέπει να δούμε τι θα κάνουμε και με το δημοτικό γυμναστήριο που είναι στην κοίτη του ποταμού. Προς το παρόν προσπαθούμε να φτιάξουμε την καινούργια γέφυρα» σημειώνει και περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί στον Δήμο Αργιθέας. Σύμφωνα με τα λεγόμενά της, η πρόσβαση στα ορεινά χωριά είτε δεν υπάρχει είτε γίνεται με τεράστια δυσκολία. Τρία χωριά είναι αποκλεισμένα, ενώ η ίδια κατάσταση επικρατεί και στο χωριό Καρβασαράς του Δήμου Λίμνης Πλαστήρα, με τους κατοίκους να προμηθεύονται είδη πρώτης ανάγκης με σχοινί που τεντώθηκε πάνω από το ποτάμι, αφού και σε εκείνο το σημείο η γέφυρα κατέρρευσε.
«Η ζημιά ξεπερνά το 1 εκατ. ευρώ»
Το Documento βρέθηκε στη μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής γάλακτος και πάχυνσης μοσχαριών στην Καρδίτσα. Ο ιδιοκτήτης Βασίλης Τρέμμας βρισκόταν εκεί τη μέρα της καταστροφής μαζί με τους τρεις γιους του. «Κάναμε αλυσίδα πιασμένοι χέρι χέρι. Κατάφερε ο ένας να πιαστεί στο τοιχίο του ενσιρώματος για να ανεβούμε στο υψηλότερο σημείο και να βγούμε στο πίσω μέρος της μονάδας. Παρ’ όλα αυτά, κι εκεί το νερό ήταν στα δύο μέτρα. Τελικά βγήκαμε κολυμπώντας και φτάσαμε στο διπλανό εργοστάσιο, όπου μας έδωσαν ρούχα. Καταφέραμε να φύγουμε την άλλη μέρα το ξημέρωμα» εξιστορεί.
«Η ζημιά στη μονάδα ξεπερνά το 1 εκατ. ευρώ» τονίζει και εξηγεί πως σχεδόν όλο το κοπάδι πρέπει να αντικατασταθεί, ενώ εκτεταμένες είναι οι ζημιές σε πρώτες ύλες και μηχανήματα. «Είχα 150 μάνες και τώρα ελπίζουμε να μας μείνει το 30%. Χρειαζόμαστε 120 νέα ζώα για να φτάσουμε στο σημείο που ήμασταν. Επίσης, δεν έμεινε σχεδόν κανένα μοσχάρι, ενώ πολλά ζώα είναι χτυπημένα στα πόδια και τα πλευρά και δύσκολα θα αντεπεξέλθουν» είναι ο απολογισμός του για την καταστροφική πλημμύρα.
Και συνεχίζει αναφερόμενος στα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση: «Με 8.000 ευρώ τι να πάρω; Χαρτί; Μόνο οι αντλίες κοστίζουν 7.000 ευρώ η μία. Επιπλέον, 170.000 ευρώ στοίχισε μόνο το αρμεκτήριο που είναι η καρδιά της μονάδας». Δηλώνει δε ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη για ρευστότητα, αφού χρειάζεται κεφάλαιο κίνησης προκειμένου να προμηθευτεί τροφές για τα ζώα.
Οσον αφορά την πρόβλεψή του για την επόμενη μέρα, τα λόγια του είναι αποκαρδιωτικά: «Με αυτά που είδα στο κέντρο της πόλης την Τετάρτη πηγαίνοντας στο δημαρχείο για να κάνω καταγραφή ζημιών με έπιασαν τα κλάματα. Είναι αδύνατον να αντεπεξέλθει η Καρδίτσα. Γυρίσαμε 50 χρόνια πίσω. Αν δεν γίνουν έργα και δεν πέσει χρήμα, δεν υπάρχει μοίρα σε αυτό τον τόπο. Κάποτε η Καρδίτσα ήταν τόπος εξορίας, έτσι τη θεωρούν ακόμη. Στους όμορους νομούς έχουν γίνει έργα υποδομής, στην Καρδίτσα δεν έγινε ποτέ τίποτα».
«Ευθύνες και ολιγωρία από δήμαρχο και περιφερειάρχη»
Ευθύνες καταλογίζει η Παν. Βράντζα τόσο στον δήμαρχο Καρδίτσας Βασίλη Τσιάκο όσο και στον περιφερειάρχη Θεσσαλίας Κώστα Αγοραστό. «Πρέπει ο δήμος και η περιφέρεια να λειτουργήσουν άμεσα. Χρειάζεται άμεση καταγραφή αναγκών και ζημιών, όπως επίσης ένα αυστηρό χρονοδιάγραμμα. Υπάρχουν ολιγωρία και ευθύνες και από τους δύο για τη μη συντήρηση των γεφυρών και των δρόμων. Αλλά ειδικά ο δήμαρχος Καρδίτσας ήταν επί εννέα συναπτά έτη αντιπεριφερειάρχης Καρδίτσας. Οπότε φέρει από δύο μεριές ευθύνη» συμπεραίνει το στέλεχος της αξιωματικής αντιπολίτευσης και προσθέτει: «Με βάση όσα λένε άνθρωποι που ασχολούνται χρόνια με την τοπική αυτοδιοίκηση, η καταστροφή στην πόλη μπορούσε να προβλεφθεί. Θα μπορούσαν να είχαν φτιαχτεί αναχώματα, καθώς έσπασε συγκεκριμένο φράγμα που ήταν έτσι κι αλλιώς επίφοβο. Αρα θα μπορούσαν να είχαν παρθεί μέτρα, αφού η Μετεωρολογική Υπηρεσία είχε ενημερώσει για το τι ερχόταν». Κατέληξε εικάζοντας πως ο κ. Τσιάκος δεν βγαίνει στην πόλη για να συνομιλήσει με τους πολίτες «επειδή δεν μπορεί να απαντήσει γιατί φτάσαμε σε αυτή την καταστροφή».
Φωτογραφίες: Μάριος Μπίκος
