Εκτεταμένη αδιαφάνεια περιγράφει ο πρώην δήμαρχος Καρδίτσας, Φώτης Αλεξάκος, με φόντο τα 200 εκατ. ευρώ που διατέθηκαν για την αποκατάσταση των καταστροφών που προκάλεσε το πέρασμα του «Ιανού» τον Σεπτέμβριο του 2020. Μιλώντας στο documentonews.gr, ο κ. Αλεξάκος καταγγέλλει τις πρακτικές που ακολούθησαν ο δήμαρχος Καρδίτσας, Βασίλης Τσιάκος, και ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Κώστας Αγοραστός, κάνοντας λόγο για αναθέσεις σε εργολάβους χωρίς… μηχανήματα.
Υποστηρίζει δε ότι αντί της ανάθεσης ύψους 143 εκατ. ευρώ που έκανε ο υπουργός Μεταφορών στην ΤΕΡΝΑ με έκπτωση μόλις 6%, η υιοθέτηση της «φόρμουλας» των υποέργων σε διαφορετικούς εργολάβους θα είχε αποφέρει έκπτωση της τάξης του 35%, εξοικονομώντας περισσότερα από 40 εκατ. ευρώ για το Δημόσιο. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του πρώην δημάρχου, το χειρότερο είναι πως τα έργα προχωρούν με μεγάλη καθυστέρηση, αφού «δόθηκε έμφαση στις αναθέσεις και όχι στην παραγωγή έργου».
Προχωρήσατε σε σοβαρές καταγγελίες κατά του δημάρχου Καρδίτσας και του περιφερειάρχη Θεσσαλίας, περιγράφοντας «αναθέσεις σε ημέτερους και συνεργάσιμους χωρίς μελέτες» με φόντο τα 200 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση των ζημιών του «Ιανού» στην Καρδίτσα. Πόσες είναι συνολικά αυτές οι περιπτώσεις ύποπτων αναθέσεων και τι στοιχεία έχετε στα χέρια σας;
Η διαδικασία των αναθέσεων όταν μια περιοχή κηρυχτεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης είναι νόμιμη μεν, αδιαφανής δε. Για την αποκατάσταση των ζημιών λόγω της θεομηνίας «Ιανός» δόθηκαν στον νομό Καρδίτσας περισσότερα από 200 εκατ. ευρώ. Σχεδόν το σύνολο διατέθηκε με τη διαδικασία της ανάθεσης. Με απλά λόγια, ο δήμαρχος ή ο περιφερειάρχης ή ο υπουργός επιλέγει τον ανάδοχο του έργου και του ζητάει να φέρει άλλες δύο υποστηρικτικές προσφορές (γιατί ο νόμος θέλει τουλάχιστον τρεις προσφορές) και του αναθέτει το έργο κρυφά χωρίς καμία δημοσιότητα. Η έκπτωση που δίνει ο ανάδοχος είναι πάντα πολύ μικρότερη από την μέση έκπτωση της ανοιχτής διαδικασίας, δηλαδή αυτής που με δημοσιότητα μπορούν να λάβουν μέρος όλοι οι εργολάβοι.
Η Περιφέρεια σύμφωνα με δηλώσεις του αντιπεριφερειάρχη πήρε 40 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση των ζημιών. Όλα τα χρήματα διατέθηκαν με αναθέσεις. Κατά κανόνα τα έργα ήταν προϋπολογισμού από 200.000 ευρώ έως 1 εκατ. ευρώ. Δόθηκαν αρκετές δεκάδες αναθέσεις. Όλες οι αναθέσεις με χαμηλή έκπτωση, χωρίς αιτιολόγηση και διαφάνεια, είναι εξ ορισμού ύποπτες. Πουθενά δεν υπήρξε αιτιολόγηση γιατί αναθέτω σε αυτόν και γιατί όχι σε εκείνον. Εργολάβοι που δεν είχαν κανένα μηχάνημα έπαιρναν έργα, εργολάβοι που είχαν χρόνια να πάρουν έργα ξαφνικά γίνονταν ανάδοχοι, εργολάβοι με ελάχιστα μηχανήματα πήραν ταυτόχρονα έργα σε Περιφέρεια και Δήμους.
Η διαδικασία των αναθέσεων δεν σταμάτησε το πρώτο δίμηνο που θα μπορούσε να αιτιολογηθεί. Συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η αντιπολίτευση στην Περιφέρεια ζητούσε επίμονα να γίνουν οι αναθέσεις με την ίδια ταχύτητα μεν, αλλά με άνοιγμα σε όλους τους εργολάβους της Θεσσαλίας που είχαν τα προσόντα. Έφεραν δε παράδειγμα την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας που για μια αντίστοιχη περίπτωση για έργο 1,5 εκατ. ευρώ κάλεσε 12 εργολάβους, δηλαδή το σύνολο που είχε τα προσόντα, εξασφαλίζοντας τη διαφάνεια. Παρά τις υποσχέσεις για συμμόρφωση, οι αδιαφανείς αναθέσεις συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Για να διαπιστωθεί η αλήθεια των λεγομένων μου, δεν έχει παρά η Πολιτεία να αναθέσει σε σώμα επιθεωρητών τον έλεγχο των επιμετρήσεων του 20% των έργων με ανάθεση στην Περιφέρεια Θεσσαλίας με κλήρωση και τότε θα φανεί ανάγλυφα γιατί διατέθηκαν πολλά λεφτά και ο κόσμος βλέπει ελάχιστο αποτέλεσμα. Όσον αφορά την ταχύτητα, η ανοιχτή πρόσκληση -πάντα με τη διαδικασία του επείγοντος- είναι πιο γρήγορη γιατί αποφεύγονται οι ενστάσεις και οι αιτιάσεις της αντιπολίτευσης.
Στο άρθρο που δημοσιεύσατε στο karditsalive.net, αναφέρεστε σε δύο περιπτώσεις αναθέσεων: στο Αθλητικό κέντρο «Παλέρμο» και σε ασφαλτικές εργασίες. Πόσο κόστισαν και ποια προβληματικά στοιχεία εντοπίζετε;
Στο μεν έργο αποκατάστασης ζημιών στο αθλητικό κέντρο “Παλέρμο'” προϋπολογισμού 350.000 ευρώ, κλήθηκαν αρχικά τρεις εταιρείες εκτός νομού και έδωσαν έκπτωση μόλις 7%, έφεραν λανθασμένα τα απαραίτητα δικαιολογητικά και ακυρώθηκαν. Επαναλήφθηκε η διαδικασία με διαφορετικές εταιρείες πάλι εκτός νομού, αλλά παρούσα την εκλεκτή. Εν τω μεταξύ, υπήρξε διαφωνία με το Ελεγκτικό Συνέδριο και αναγκάστηκαν να βγάλουν πρόσκληση -πάλι με τη διαδικασία του επείγοντος- αλλά ανοιχτή σε όλους τους ενδιαφερόμενους. Η έκπτωση αυτή τη φορά ήταν 32%, το έργο εκτελέστηκε τάχιστα και οι πολίτες κέρδισαν το 25% του έργου ή 90.000 €.
Στο έργο ανακατασκευής ασφαλτικών -ένα πολύ εύκολο έργο που απλά ξύνεις την παλιά άσφαλτο και ρίχνεις νέα- προϋπολογισμού 2,5 εκατ. ευρώ επιλέχθηκε να δοθεί σε εταιρεία που δεν έχει ασφαλτικό συγκρότημα με έκπτωση 22%. Η μέση έκπτωση για αυτού του είδους τα έργα είναι 55%. Η διαφορά είναι 800.000 ευρώ. Το ερώτημα είναι πού θα πήγαιναν τα 90.000 ευρώ στην πρώτη περίπτωση και πού πήγαν τα 800.000 ευρώ στη δεύτερη;
Πέραν των προαναφερθέντων περιπτώσεων, πώς κρίνετε τη συνολική διαχείριση των κονδυλίων από τον δήμαρχο Καρδίτσας και ποια είναι η κατάσταση περίπου ενάμιση χρόνο μετά το πέρασμα του «Ιανού»;
Ο δήμος Καρδίτσας πήρε για αποκαταστάσεις ζημιών από τον «Ιανό» 11 εκατ. ευρώ και την πλειοψηφία αυτών τη διέθεσε για έργα βιτρίνας. Συγκεκριμένα, τα 6,3 εκατ. ευρώ διατέθηκαν για ανακατασκευή ασφάλτου και ανακατασκευή πεζοδρομίων στο κέντρο της πόλης που δεν είχαν φθορές λόγω «Ιανού», ενώ αυτά δόθηκαν για πρόληψη και αποκατάσταση ζημιών.
Αποτέλεσμα αυτής της ψηφοθηρικής αντίληψης είναι οι πληγές στα ορεινά να είναι ακόμη ανοιχτές και στην πρόσφατη θεομηνία «Διομήδης» να πλημμυρίσουν τέσσερα πεδινά χωριά του Δήμου, αφού δεν έγινε τίποτα και για την αποκατάσταση των ζημιών και για την πρόληψη νέων. Το χειρότερο είναι ότι αυτή η αλλαγή σκοπού έγινε εν γνώσει του αν. υπουργού Στέλιου Πέτσα, κάτι που είναι παράνομο αφού οι Δήμοι δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το υπουργείο Εσωτερικών παρά μόνο για αποκατάσταση ζημιών και όχι για κατασκευή υποδομών.
Η κατάσταση, δυστυχώς, σήμερα αποτυπώνει και επαληθεύει τα λεγόμενά μου. Μεγάλη καθυστέρηση, ελάχιστο αποτέλεσμα σε σχέση με τα χρήματα που δόθηκαν. Η έμφαση δόθηκε στις αναθέσεις και όχι στην παραγωγή έργου. Μάλιστα, σε δύο πρόσφατες θεομηνίες ήσσονος σημασίας, η πόλη της Καρδίτσας κινδύνευσε ξανά και οι κάτοικοι έτρεχαν πανικόβλητοι να προστατεύσουν αυτοκίνητα και περιουσίες.
Έχετε λάβει απάντηση για τις καταγγελίες σας από τους Βασίλη Τσιάκο και Κώστα Αγοραστό;
Καμία απάντηση, παρά μόνο ότι ο νόμος επιτρέπει να κάνουμε αναθέσεις αφού ο νομός παραμένει για 18 μήνες σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Για τα ζητήματα διαφάνειας και συνετής διαχείρισης του δημοσίου χρήματος, καμία κουβέντα. Φυσικά καμία απάντηση και στις καταγγελίες μου ότι η Καρδίτσα πλημμύρισε εξ αιτίας της απόλυτης απραξίας τους κατά την ώρα του φαινομένου και την μη λήψη του παραμικρού αποτρεπτικού μέτρου.
Επισημαίνετε, επίσης, ότι η κυβέρνηση προχώρησε σε αναθέσεις «υπερδιπλάσιου προϋπολογισμού από το σύνολο της Αυτοδιοίκησης, σε μια και μόνο εταιρεία, στέλνοντας κεντρικά το μήνυμα της αδιαφάνειας». Σε ποια εταιρία αναφέρεστε; Ποιος υπουργός πήρε τη σχετική απόφαση και γιατί δόθηκε σήμα αδιαφάνειας;
Πράγματι, η κυβέρνηση έδωσε η ίδια το κακό παράδειγμα αναθέτοντας στην εταιρεία ΤΕΡΝΑ ένα έργο μαμούθ 143 εκατ. ευρώ για αποκατάσταση βατότητας, με έκπτωση μόλις 6%. Η κυβέρνηση μέσω του υπουργού κ. Καραμανλή, ανακοίνωσε την ανάθεση στις 12 Δεκεμβρίου του 2020 και η ανάθεση έγινε στο τέλος του καλοκαιριού του 2021. Το έργο αποτελείται από 40 περίπου μικρότερα έργα και τα οποία ενοποιήθηκαν.
Σήμερα, 16 μήνες μετά, έχει εκτελεστεί ένα ελάχιστο ποσοστό (λιγότερο από το 10%), με αποτέλεσμα οι πληγές να είναι ανοιχτές και η ταλαιπωρία των πολιτών να συνεχίζεται. Αν η κυβέρνηση επέλεγε να δώσει τα 40 περίπου υποέργα σε διαφορετικούς εργολάβους, με έκπτωση της τάξης του 35%, και το χρήμα θα διαχέονταν και σήμερα όλες οι εργασίες θα είχαν ήδη εκτελεστεί και το Δημόσιο θα κέρδιζε περισσότερα από 40 εκατ. ευρώ.
Τι προτείνετε για την αντιμετώπιση του φαινομένου που περιγράφετε;
Δυστυχώς, είναι ελληνικό φαινόμενο όταν υπάρχει μία χαραμάδα αδιαφάνειας να την κάνουμε αμέσως πόρτα. Η πρότασή μου είναι να περιοριστεί δραστικά ο χρόνος έκτακτης ανάγκης που δίνει τη δυνατότητα αδιαφανών αναθέσεων και να αυξηθεί ο υποχρεωτικός αριθμός των συμμετεχόντων ανάλογα με τον προϋπολογισμό των έργων της ανάθεσης. Θα τοποθετηθώ αναλυτικά για το θέμα σε ιδιαίτερο άρθρο. Φυσικά, δεν προσδοκώ κάτι από την παρούσα κυβέρνηση, αφού η ίδια δίνει το κακό παράδειγμα.