Την ίδια ώρα που η Ελλάδα έβγαζε τους δαίμονες του σεξισμού από την ντουλάπα και ανακάλυπτε το κίνημα #MeToo μια φράση που εδώ θα αντιμετωπιζόταν ως αθώο χωρατό προκαλούσε οργανωτική κρίση ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο. «Οι Γιαπωνέζες γυναίκες συνειδητοποίησαν έκπληκτες ότι ζουν ακόμη στο 1950» σάρκασε ο βραβευμένος δημοσιογράφος Ουίλιαμ Πέσεκ. Ο δράστης παραιτήθηκε, αλλά το πρόβλημα έχει βαθιές ρίζες και η Ιαπωνία θυμίζει απολίθωμα σε ζητήματα ισότητας.
«Εάν βάλουμε περισσότερες γυναίκες στην οργανωτική επιτροπή, κάθε συνεδρίαση θα διαρκεί ώρες ολόκληρες» είπε ο Γιoσίρο Μόρι στους νυσταλέους συνδαιτυμόνες του όταν έμαθε ότι η αναλογία μεταξύ των δύο φύλων πρόκειται να τροποποιηθεί στο 60-40. «Ετσι κι αλλιώς, κανένας δεν κάθεται να ακούσει αυτά που λένε οι γυναίκες»!
Δεν πρόκειται για κάποιον χαμηλόβαθμο αξιωματούχο τρίτης κατηγορίας, αλλά για τον αμετροεπή πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπής των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων. Εκλεκτός εκπρόσωπος του ντόπιου φιλελευθεράτου, ο Mόρι υπήρξε υπηρεσιακός πρωθυπουργός της Ιαπωνίας για ένα έτος (2000-01), πέρασε από τρία υπουργεία και έγραψε ιστορία με τις γκάφες του. «Εχει καρδιά ψύλλου και εγκέφαλο καρχαρία» τον στόλισαν κάποτε οι εφημερίδες.
H επίμαχη φράση πέρασε απαρατήρητη στο τραπέζι της σύσκεψης, αλλά άνοιξε τον ασκό του Αιόλου μόλις μαθεύτηκε παραέξω. Ο 83χρονος Μόρι ζήτησε μια χλιαρή συγγνώμη, αλλά κώφευσε στο αίτημα για παραίτηση. Ο πρωθυπουργός Σούγκα Γιοσιχίντε αρνήθηκε να παρέμβει, κηρύσσοντας το ζήτημα λήξαν. Το κουκούλωμα αποτελεί πατροπαράδοτη τακτική στην ανδροκρατούμενη, «τα παιδία παίζει» πολιτική σκηνή της χώρας.
Όμως αυτή η γκάφα του καθ’ έξιν γκαφατζή ακούστηκε και πέρα από τη Θάλασσα της Ιαπωνίας. Όταν μας ακούνε οι ξένοι τα πράγματα αλλάζουν.
Το «κυτίο παραπόνων» της οργανωτικής επιτροπής κατακλύστηκε από 4.550 τηλεφωνήματα διαμαρτυρίας. Μια λαμπαδηδρόμος απέσυρε το όνομά της από τη λίστα, ενώ για τους υπόλοιπους χρειάστηκε απολογητική επιστολή. Οι γυναίκες της αντιπολίτευσης εμφανίστηκαν στο κοινοβούλιο με λευκή φορεσιά σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Διαδικτυακό ψήφισμα που απαιτούσε την αποκαθήλωση του Μόρι συγκέντρωσε 150.000 υπογραφές. «Απονέμουμε στον κύριο Μόρι το χρυσό μετάλλιο του σεξισμού» σχολίασε με γερή δόση δηλητηρίου το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Ο κύβος ερρίφθη όταν μπήκαν στο παιχνίδι των αντιδράσεων οι ζάπλουτοι χορηγοί. «Ο πρόεδρος Μόρι οφείλει να παραιτηθεί» ξεσπάθωσε στην ιστοσελίδα του το NBC, που τροφοδοτεί με τα δολάριά του το ολυμπιακό κίνημα. «Τα σχόλια του Μόρι είναι θλιβερά και απέχουν πολύ από τις αξίες της εταιρείας μας» ξιφούλκησε η Toyota.
Πλέον η παραίτηση ήταν μονόδρομος. «Σεβόμαστε την απόφαση του Γιοσίρο Μόρι και καταλαβαίνουμε τις αιτίες που την υπαγόρευσαν» σχολίασε από τη Λωζάννη ο πρόεδρος της ΔΟΕ Τόμας Μπαχ. «Θα συνεργαστούμε στενά με τον διάδοχό του για να διοργανώσουμε ασφαλείς Ολυμπιακούς Αγώνες». Κρυμμένο ανάμεσα στις γραμμές ήταν το αίτημα για διαφανείς διαδικασίες.
Ο Μόρι επιχείρησε να διορίσει στη θέση του ένα 84χρονο φιλαράκι του, τον τέως πρόεδρο της ομοσπονδίας ποδοσφαίρου Καβαμπούτσι Σαμπούρο, ο οποίος έσπευσε να υποσχεθεί στον παραιτηθέντα θέση συμβούλου. Το σχέδιο ματαιώθηκε προ της κατακραυγής και η θέση προκηρύχθηκε εξαρχής: «Ο νέος πρόεδρος πρέπει να έχει διεθνή πείρα, σεβαστό προφίλ, βαθιά γνώση του αντικειμένου, οργανωτικές ικανότητες και να ασπάζεται τις αρχές του Τόκιο 2020, όπως η ισότητα των φύλων, η πολυπολιτισμικότητα και η συμμετοχικότητα».
Tελικά δικαιώθηκαν οι καλές γλώσσες, που χρένωναν τον προεδρικό θώκο σε γυναίκα: Σέικο Χασιμότο το όνομα αυτής, πολιτικός και άλλοτε πρωταθλήτρια του πατινάζ και της ποδηλασίας, ετών 56. Και γιατί όχι; Ακόμη και η Ελλάδα, με Γιάννα Αγγελοπούλου πορεύτηκε!
Η ανδροκρατία (και γεροντοκρατία) παραμένει μάστιγα στην ιαπωνική κοινωνία. Μόλις το 12% των ιδιωτικών εταιρειών έχει γυναίκες σε διευθυντικές θέσεις, ενώ στο υψηλού κύρους Πανεπιστήμιο του Τόκιο το 92% των καθηγητών και το 81% των προπτυχιακών φοιτητών είναι άντρες. Στα δύο κοινοβουλευτικά όργανα της χώρας οι γυναίκες καταλαμβάνουν το 10% και 20% των εδράνων.
Σύμφωνα με πρόσφατο γκάλοπ, το 46% των κατοίκων του Τόκιο πιστεύει ότι οι Ολυμπιακοί και Παραολυμπιακοί Αγώνες πρέπει να ματαιωθούν εφόσον η πανδημία συνεχιστεί, ενώ το 36% υποστηρίζει τη λύση νέας αναβολής. Η ΔΟΕ θεωρεί τη διεξαγωγή των Αγώνων δεδομένη, αλλά το υγειονομικό πλαίσιο παραμένει αδιευκρίνιστο.
