Στη Βουλή το νομοσχέδιο για την παυσίπονη δράση σε ασθενείς, πράσινο φως για επενδύσεις σε καλλιέργεια και επεξεργασία
Το καθοριστικό βήμα για τη νομιμοποίηση της φαρμακευτικής κάνναβης έγινε την Τετάρτη 7 Φεβρουαρίου με την κατάθεση στη Βουλή του σχεδίου νόμου «Διατάξεις για την παραγωγή τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης». Το νομοσχέδιο που αναμένεται να ψηφιστεί άμεσα δίνει επιτέλους τη δυνατότητα σε χιλιάδες ασθενείς, η πλειονότητα των οποίων βρίσκεται στο τελικό στάδιο της ασθένειάς τους, να χρησιμοποιήσουν νομίμως φαρμακευτική κάνναβη. Αυτή έχει κυρίως παυσίπονη δράση –όπως χρησιμοποιείται η μορφίνη– και δεν θα αναγκάζονται να καταφύγουν μέχρι και στην Αμερική προκειμένου να την προμηθευτούν. Πέρα από την αυτονόητη χείρα βοηθείας που λαμβάνουν έπειτα από χρόνιους αγώνες, το νομοσχέδιο φέρνει, όπως φαίνεται, ευχάριστα νέα και για το κράτος, αφού, όπως υποστηρίζουν στο Documento ανώτατες κυβερνητικές πηγές, ήδη έχει εκδηλωθεί έντονο ενδιαφέρον από μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού για επενδύσεις σε αρκετές περιοχές της χώρας.
Το νομοσχέδιο
Το νομοσχέδιο δίνει τη δυνατότητα τόσο σε φυσικά όσο και σε νομικά πρόσωπα να συστήσουν καθετοποιημένες μεταποιητικές μονάδες παραγωγής προκειμένου να καλλιεργήσουν ποικιλίες κάνναβης στην Ελλάδα και να επεξεργαστούν την πρώτη ύλη. Απαραίτητη προϋπόθεση όμως είναι αυτή η διαδικασία να καταλήγει στην εγχώρια παραγωγή των τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης, τα οποία θα έχουν αποκλειστικά φαρμακευτική χρήση. Ο κατάλληλος χώρος για την εγκατάσταση της μονάδας πρέπει να αναζητηθεί από τους ίδιους τους ενδιαφερομένους, που είναι παράλληλα υπεύθυνοι και για να επενδύσουν ίδια κεφάλαια.
Οι ασθενείς θα μπορούν να προμηθεύονται τα τελικά παραγόμενα σκευάσματα της φαρμακευτικής κάνναβης από το φαρμακείο. Η προμήθεια θα γίνεται μέσω κρατικού μονοπωλίου, δηλαδή το κράτος θα είναι αποκλειστικά αρμόδιο για τον έλεγχο, την κυκλοφορία και τη διάθεση. Παράλληλα, τα σκευάσματα της φαρμακευτικής κάνναβης θα διατίθενται με δίγραμμη συνταγή και με ευθύνη του γιατρού.
Το ζήτημα της εκπαίδευσης του ιατρικού προσωπικού στα οφέλη της φαρμακευτικής κάνναβης κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό και από τον υπουργό Υγείας Ανδρέα Ξανθό, προκειμένου να επιτευχθεί μια ομαλή μετάβαση της ελληνικής κοινωνίας προς το αυτονόητο: το δικαίωμα χιλιάδων ασθενών να ζήσουν αξιοπρεπώς και να βγουν από την παρανομία. Για το συγκεκριμένο ζήτημα ο κ. Ξανθός δήλωσε χαρακτηριστικά σε κοινή συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε από όλους τους συναρμόδιους για το σχέδιο νόμου υπουργούς: «Επειδή προφανώς υπάρχει έλλειμμα ενημέρωσης μεταξύ των γιατρών και θα πρέπει να γίνει στοχευμένη παρέμβαση εκεί ακριβώς, όπως έχει υποχρέωση η πολιτεία να κάνει, και αυτό θα διευρυνθεί στις επιστημονικές εταιρείες και στα πανεπιστήμια».
Το υπουργείο εξετάζει τη δημιουργία μητρώου ασθενών φαρμακευτικής κάνναβης καθώς και την ένταξη των συνταγών των συγκεκριμένων σκευασμάτων στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Μάλιστα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του Documento, επειδή ακριβώς η καλλιέργεια και παραγωγή των σκευασμάτων θα πραγματοποιείται στη χώρα μας, θα υπάρξει μείωση στην τιμή τους συγκριτικά με τις τιμές που σήμερα υπάρχουν στη διεθνή αγορά.
Όροι και προϋποθέσεις
Αναφορικά με παραγόμενες μέσω της καλλιέργειας πρώτες ύλες, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βαγγέλης Αποστόλου ανέφερε στο Documento: «Δεν θα επιτρέπεται επίσης η εισαγωγή, διάθεση ή εξαγωγή τους και γενικότερα η εν γένει διάθεση οποιουδήποτε άλλου προϊόντος από κάποιο ενδιάμεσο στάδιο της επεξεργασίας πλην του φαρμακευτικού προϊόντος. Άλλωστε το προς διάθεση προϊόν δεν θα μπορεί να είναι άλλο από το τελικό προϊόν της φαρμακευτικής κάνναβης».
Η εισαγωγή του σπόρου προς σπορά θα μπορεί να γίνει από την επιχείρηση «με το απαραίτητο πιστοποιητικό φυτοϋγείας και μη γενετικά τροποποιημένου από άλλα κράτη-μέλη ή τρίτες χώρες μόνο για την κάλυψη των αναγκών της εγκεκριμένης καλλιεργούμενης έκτασης. Δεν θα επιτρέπεται η διάθεση εκτός μονάδας πολλαπλασιαστικού υλικού (σπόρων προς σπορά ή και φυταρίων προς φύτευση)».
Οπως υπογραμμίζει ο υπουργός, οι όροι και προϋποθέσεις για την έγκριση και λειτουργία των εγκαταστάσεων θα αφορούν μια ενιαία έκταση ελάχιστου εμβαδού τεσσάρων στρεμμάτων που θα περιλαμβάνει «τον χώρο καλλιέργειας, τον χώρο μεταποίησης καθώς και οποιονδήποτε άλλο χώρο υποστηρικτικό της μονάδας για λόγους ασφαλείας, ώστε να μη δημιουργείται η ανάγκη μεταφοράς των προϊόντων της καλλιέργειας προς τη μονάδα επεξεργασίας με την έξοδό τους από την εκμετάλλευση». Σύμφωνα με τον κ. Αποστόλου, με αυτόν τον τρόπο θα επιτυγχάνεται καλύτερη και αποτελεσματικότερη τήρηση των κανόνων ασφαλείας, «αλλά και θα καθίσταται ευχερέστερη η διενέργεια ουσιαστικών και καθολικών επιτόπιων ελέγχων, από όλους τους αρμόδιους φορείς και αρχές». Παράλληλα η έκταση επιβάλλεται να είναι περίκλειστη και ελεγχόμενη από κάμερες ασφαλείας, «ώστε να μην υπάρχει καμία πιθανότητα διαφυγής οιουδήποτε προϊόντος που έχει σχέση με τη συγκεκριμένη δραστηριότητα».
Οι εν λόγω όροι και προϋποθέσεις για χορήγηση άδειας εκμετάλλευσης θα υπόκεινται ετησίως σε έλεγχο «μέσω της υποβολής από την επιχείρηση επικαιροποιημένων δικαιολογητικών». Σε περίπτωση παραβίασης οι αρμόδιοι υπουργοί θα μπορούν να ανακαλούν τη χορήγηση της έγκρισης – «ειδικά στα ζητήματα παράβασης των όρων ασφαλείας η ανάκληση θα είναι άμεση». Ο Βαγγ. Αποστόλου ενημέρωσε ότι μέσω έκδοσης κοινής διυπουργικής απόφασης που «βρίσκεται ήδη στο στάδιο της επεξεργασίας» θα ρυθμίζονται ειδικότερα ζητήματα που μεταξύ άλλων θα αφορούν «τις προδιαγραφές φύλαξης και ασφάλειας των περιοχών καλλιέργειας, των σημείων αποθήκευσης και των μεταποιητικών μονάδων, τις διαδικασίες μεταφοράς, το χρονικό όριο φύλαξης και αποθήκευσης που δεν θα υπερβαίνει τα πέντε έτη, τον τρόπο έγκρισης εισαγωγής σπόρων προς σπορά και τη διαδικασία ελέγχου για την τήρηση των όρων και προϋποθέσεων παροχής έγκρισης».
«Επενδύσεις που μπορεί να ξεπεράσουν το 1,5 δισ.»
Ο υπουργός κρίνει ότι η καλλιέργεια της φαρμακευτικής κάνναβης «δεν θεωρείται αγροτική με την κλασική έννοια του όρου. Είναι μια φάση της παραγωγικής διαδικασίας του τελικού φαρμακευτικού προϊόντος. Μη φανταστεί δηλαδή κάποιος ότι ήλθε η ώρα να βγάλουμε τα ροδάκινα και να βάζουμε στα χωράφια κάνναβη». Σύμφωνα με όσα υποστήριξαν κυβερνητικές πηγές στο Documento, ήδη έχει εκδηλωθεί σοβαρό επενδυτικό ενδιαφέρον από «βασικούς παίχτες της αγοράς», με αποτέλεσμα να υπάρχει αισιοδοξία η Ελλάδα να γίνει σημαντικός παραγωγός φαρμακευτικής κάνναβης. Αυτή η αισιοδοξία πηγάζει από διεθνή έρευνα που προβλέπει ότι μέχρι το 2025 θα αυξηθεί κατά 21% η καλλιέργεια παγκοσμίως καθώς και στο ότι καθίσταται ελκυστική «εξαιτίας του μειωμένου κόστους θέρμανσης λόγω κλίματος και της υψηλής έντασης και διάρκειας ηλιοφάνεια».
Σύμφωνα με τον Βαγγ. Αποστόλου, έχουν επισκεφτεί το υπουργείο εκπρόσωποι εταιρειών που δραστηριοποιούνται ήδη στον χώρο της φαρμακευτικής κάνναβης από πολλές χώρες, όπως Καναδάς, Ισραήλ, ΗΠΑ, Σλοβακία, Πολωνία, Καζακστάν, Ρωσία κ.ά. Στις συζητήσεις που έγιναν «εξέφρασαν έντονο ενδιαφέρον να επενδύσουν στην Ελλάδα, είτε μεμονωμένα είτε ως κοινοπραξίες, αμέσως μόλις ρυθμιστεί το νομικό πλαίσιο στη χώρα μας. Πράγματι, αθροιστικά οι προβλεπόμενες επενδύσεις στην παραγωγή και επεξεργασία της φαρμακευτικής κάνναβης, με βάση τις συζητήσεις και τα business plan που μας έχουν παρουσιάσει, με το ξεκίνημα και σε βάθος τριών χρόνων μπορεί να ξεπεράσουν το 1,5 δισ. ευρώ. Είναι εταιρείες κατά το πλείστον ξένες, οι οποίες συνεργάζονται και με ελληνικές που έχουν συσταθεί γι’ αυτό τον σκοπό».
Επομένως, ο υπουργός κρίνει πως όχι μόνο θα προκύψει ωφέλεια για την ύπαιθρο στην περιοχή ανάπτυξης των μονάδων, τις θέσεις εργασίας «που θα δημιουργηθούν και θα είναι πολλές», αλλά και γενικότερα τη γεωργία «με τη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της χώρας με την εισαγωγή νέας καλλιέργειας και τη προώθηση της πράσινης βιομηχανίας».
«Βελτιώνεται η ζωή των ασθενών»
«Οταν έχουμε τη δυνατότητα να βοηθήσουμε συνανθρώπους μας που υποφέρουν, είναι παράλογο να μην το πράττουμε» ανέφερε στο Documento για τις αντιδράσεις που εξακολουθούν να εμφιλοχωρούν σε μέρος της κοινωνίας αλλά και της επιστημονικής κοινότητας σχετικά με τη χρήση της φαρμακευτικής κάνναβης ο Αλέξιος Λέανδρος Σκαλτσούνης, καθηγητής του τομέα φαρμακογνωσίας και χημείας φυσικών προϊόντων. Επισήμανε ότι μέσω της φαρμακευτικής κάνναβης «βελτιώνεται η ζωή ασθενών πλήθους νοσημάτων, όπως καρκίνου, μυϊκών πόνων, νευροπαθητικού πόνου, σπαστικότητα που σχετίζεται με τη σκλήρυνση κατά πλάκας, ακόμη και επιληψίας. Βέβαια πρέπει να διευκρινιστεί ότι δεν αναφερόμαστε σε θεραπεία, αλλά σε βοήθεια ασθενών –συνήθως του τελευταίου σταδίου– να ανακουφιστούν από διάφορα επίπονα συμπτώματα που βιώνουν».
Παράλληλα υπογράμμισε ότι ακόμη δεν μπορούμε να γνωρίζουμε το εύρος των πλεονεκτημάτων της φαρμακευτικής κάνναβης, αφού «ήταν ουσιαστικά για 100 χρόνια σε παρανομία, με αποτέλεσμα να είναι πολύ περιορισμένες οι φαρμακολογικές και κλινικές μελέτες που έχουν γίνει πάνω σε αυτήν. Αξίζει να σημειωθεί πως όχι μόνο η φαρμακευτική κάνναβη που παρέχει ψυχοτρόπες ουσίες αλλά και η βιομηχανική κάνναβη παρουσιάζει έντονο φαρμακολογικό ενδιαφέρον. Οπωσδήποτε πάντως είναι σημαντικό ότι η φαρμακοβιομηχανία σταδιακά θα αρχίσει να αναπτύσσει προϊόντα που θα βοηθήσουν και θα ανακουφίσουν τον κόσμο».
«Κερδίσαμε μια μάχη»
Ως «κερδισμένη μάχη ενάντια σε έναν πόλεμο που ονομάζεται κάνναβη» κρίνει το επίμαχο νομοσχέδιο ο Κωνσταντίνος Σύρος, πρόεδρος του Συλλόγου Ασθενών υπέρ της Χρήσης Φαρμακευτικής Κάνναβης, ο οποίος έχει συλληφθεί ουκ ολίγες φορές επειδή καλλιεργεί στο σπίτι κάνναβη για ίδιους και θεραπευτικούς λόγους. Παράλληλα, ο Κ. Σύρος κρίνει πως το νομοσχέδιο «χρήζει άμεσης τροποποίησης», αφού δεν περιλαμβάνεται πρόνοια για καλλιέργεια φαρμακευτικής κάνναβης και από συλλόγους ασθενών: «Οι λόγοι που απαιτούμε άμεση καλλιέργεια (αυτοκαλλιέργεια) από τους ασθενείς είναι: η αμφισβητούμενη ποιότητα του προϊόντος, η απώλεια κρατικών εσόδων λόγω παράνομης εμπορίας, καθώς και το συνταγματικό δικαίωμα των ασθενών στην επιλογή του φαρμάκου τους και της θεραπείας τους, εφόσον έχει προταθεί και από τον οικείο γιατρό».
Σχετικά με αντιδράσεις που εκφράζονται για τυχόν παρενέργειες της φαρμακευτικής κάνναβης, ο Κ. Σύρος σχολίασε ότι «το παρεξηγημένο φυτό είναι το φάρμακό μας και χαρακτηρίζεται ναρκωτική ουσία, ενώ είναι φυτό. Αλλωστε το φάρμακό μας αυτήν τη στιγμή έχει αποδειχθεί βάσει διεθνών επιστημονικών ερευνών πως ενδείκνυται για πλήθος ασθενειών. Επομένως, στις όποιες αντιδράσεις υπάρχουν, απαντώ ότι είναι αναφαίρετο δικαίωμα των ασθενών η υιοθέτηση υγιούς τρόπου ζωής. Ο σεβασμός απέναντί μας είναι υποχρέωση και όχι δικαίωμα του καθενός».