Οι επιστήμονες σχολιάζοντας τις πυρκαγιές που έπληξαν φέτος τον Καναδά ανέφεραν: «Πρωτοφανείς», «εξαιρετικές σε έκταση και διάρκεια», «τεράστιες μακροπρόθεσμες συνέπειες», προσπαθώντας να κάνουν απολογισμό, δυσκολεύονται να βρούνε τις σωστές λέξεις που θα περιγράφουν ακριβώς την κατάσταση.
«Είναι απλό: συντρίψαμε όλα τα ρεκόρ σε επίπεδο Καναδά», τονίζει ο Γιάν Μπουλανζέ ερευνητής που εργάζεται στο καναδικό υπουργείο Φυσικών Πόρων.
Ποτέ στο παρελθόν δεν έχουν καταγραφεί τόσες καμένες εκτάσεις – 180 εκατομμύρια στρέμματα από 160 πυρκαγιές–, τόσοι άνθρωποι που αναγκάστηκαν να απομακρυνθούν από τις εστίες τους – περισσότεροι από 200.000–, τόσες πολλές επαρχίες που επλήγησαν, τόσες πολλές μεγα- πυρκαγιές.
«Πρόκειται για έναν εξαιρετικά ισχυρό κώδωνα κινδύνου διότι δεν περιμέναμε να συμβεί κάτι τέτοιο τόσο γρήγορα», εξηγεί ο ειδικός.
Στο Κεμπέκ, μια επαρχία που επλήγη ιδιαίτερα σφοδρά, το σοκ και η αγανάκτηση είναι τεράστια, κυρίως στην απομονωμένη περιοχή Αμπιτιμπί- Τεμισκαμάνγκ, όπου η υλοτομία είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία.
Τα μαύρα έλατα που κυριαρχούν στα βόρεια δάση, έχουν μείνει χωρίς φύλλα, με μαυρισμένους κορμούς και καρβουνιασμένες ρίζες. Μόνο λίγα βρύα γλίτωσαν από τις φλόγες που κατέκαψαν την περιοχή τον Ιούνιο.
«Οι πιθανότητες αυτό το δάσος να καταφέρει να αναζωογονηθεί είναι πολύ μικρές, τα δέντρα ήταν πολύ νέα και δεν είχαν χρόνο να σχηματίσουν τους κώνους που διασφαλίζουν την επόμενη γενιά», εκτιμά ο Μαξένς Μαρτέν καθηγητής Δασικής Οικολογίας στο πανεπιστήμιο του Κεμπέκ στο Αμπιτιμπί- Τεμισκαμάνγκ.
Το ένα τρίτο του δάσους χάθηκε
Μετά τις φετινές πυρκαγιές, «αν συνεχιστεί η τρέχουσα τάση, ως το 2100 το ένα τρίτο της Τάιγκα θα έχει χαθεί στο Κεμπέκ», προσθέτει.
Όμως η Τάιγκα, η πιο μεγάλη έκταση άγριων δασών παγκοσμίως που εκτείνεται περιμετρικά του Βόρειου Πόλου – από τον Καναδά περνώντας από την Αλάσκα, τη Σιβηρία και τη βόρεια Ευρώπη—είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον του πλανήτη.
Οι πυρκαγιές εκεί τροφοδοτούνται από τις πιο ξηρές και ζεστές συνθήκες, οι οποίες οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. Εξάλλου αυτές οι δασικές πυρκαγιές εκλύουν αέρια του θερμοκηπίου και συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη, ένας φαύλος κύκλος.
Άλλη μία ιδιαιτερότητα των βόρειων δασών: απελευθερώνουν 10 με 20 φορές περισσότερο άνθρακα όταν καίγονται σε σχέση με τα άλλα οικοσυστήματα.
Εξαιτίας των πυρκαγιών εκλύθηκαν φέτος από τον Καναδά 473 μεγατόνοι άνθρακα, αριθμός ρεκόρ και τρεις φορές μεγαλύτερος σε σχέση με το προηγούμενο ρεκόρ, σύμφωνα με τα στοιχεία του ευρωπαϊκού παρατηρητηρίου Κοπέρνικος.
Παράλληλα εξαιτίας του πάχους των οργανικών υλικών που καλύπτουν το έδαφος της τάιγκας, οι πυρκαγιές μπορεί να συνεχίσουν να καίνε υπογείως επί μήνες.
«Επειδή εξηγήσαμε στους ανθρώπους ότι οι πυρκαγιές δεν θα σβήσουν πραγματικά παρά με το χιόνι, όλοι ελπίζουν να έλθει ο χειμώνας», δηλώνει ο Γκι Λαφρενιέρ, δήμαρχος της κοινότητας Λεμπέλ-σιρ- Κεβιγιόν, με 2.000 κατοίκους οι οποίοι αναγκάστηκαν να απομακρυνθούν από τα σπίτια τους δύο φορές τον Ιούνιο.
Τα σπίτια της κοινότητας σώθηκαν από τις φλόγες κυρίως χάρη σε μια λίμνη που σταμάτησε την εξάπλωση της πυρκαγιάς. Σήμερα η κωμόπολη είναι περιτριγυρισμένη από κομμένα δέντρα, τα οποία λειτούργησαν ως δασοπροστασία.
Ακραία Ξηρασία
Εδώ και μήνες μεγάλο μέρος του Καναδά, περιλαμβανομένου του βόρειου τμήματος της χώρας, πλήττεται από ακραία ξηρασία. Συχνά αρκούσε ένας κεραυνός για να προκληθεί μια πυρκαγιά.
«Οι άνθρωποι είχαν περιθώριο πέντε λεπτά για να βγουν από τα σπίτια τους και να φύγουν. Ήταν πολύ έντονο και στρεσογόνο και κυρίως υπήρχε πολύς καπνός και οι φλόγες ήταν κοντά», δηλώνει η Ντόρις Νολέ επικεφαλής των εθελοντών πυροσβεστών στο Νορμετάλ, ακόμη ένα χωριό της επαρχίας Κεμπέκ που χρειάστηκε να εκκενωθεί το καλοκαίρι.
Φέτος σχεδόν όλοι οι Καναδοί επλήγησαν από τις πυρκαγιές, άμεσα επειδή κινδύνευσαν οι περιουσίες και οι ζωές τους ή επειδή εισέπνευσαν τον καπνό από τις φωτιές που ταξίδεψε χιλιάδες χιλιόμετρα φτάνοντας ως και τις βόρειες ΗΠΑ.
«Πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά. Δεν είναι Ευρώπη εδώ, δεν έχουμε τα μέσα να αντιμετωπίζουμε όλες τις πυρκαγιές, είναι πάρα πολύ μεγάλες, η πρόσβαση πολύ δύσκολη και κατά συνέπεια πρέπει να λαμβάνουμε προληπτικά μέτρα», εξηγεί ο Μαρκ- Αντρέ Παριζιέν, ειδικός ερευνητής για τη διαχείριση κινδύνων από τις πυρκαγιές.