Εντέλει το νέο ενεργειακό μοντέλο κατά τον πρώτο μήνα της εφαρμογής του απέτυχε παταγωδώς στον βασικό –κατά την κυβέρνηση– στόχο του, που ήταν η ενίσχυση της διαφάνειας στην αγορά ώστε να δίνεται η δυνατότητα στους καταναλωτές να κάνουν συγκρίσεις και να διαλέγουν εταιρεία, στον βαθμό που οι εταιρείες συνέχισαν να παίζουν το Φαρ Ουέστ και οι νέες τιμές πέρασαν στο εργαλείο σύγκρισης τιμών της ΡΑΕ μόλις την 1η Αυγούστου. Ενδεχομένως αυτό να αλλάξει από τον επόμενο μήνα και οι τιμές να δημοσιοποιούνται και να περνούν στο energy cost της ΡΑΕ εγκαίρως, όμως μόνο κάποιος διεστραμμένος φιλελεύθερος νους θα έβλεπε όφελος στην «ελευθερία» των καταναλωτών, που πριν από ένα χρόνο πλήρωναν 6 ως 11 λεπτά την κιλοβατώρα, να διαλέγουν τώρα κάθε μήνα αν θα την πληρώνουν 48 ή 54 λεπτά στη ΔΕΗ ή την Protergia. Στην πραγματικότητα, και το ξαναλέμε, όφελος από το νέο μοντέλο έχουν μόνο οι εταιρείες που για έναν ακόμη χρόνο δεν κινδυνεύουν να δουν αναταράξεις στα έσοδά τους από την κατάπτωση της ρήτρας αναπροσαρμογής στα δικαστήρια.
Ναι, αλλά η κυβέρνηση θα απορροφήσει μεγάλο μέρος της επιβάρυνσης των καταναλωτών με την επιδότηση που για τον Αύγουστο θα πάει στα 33 λεπτά η κιλοβατώρα; Πράγματι, αλλά με συνολικό κόστος για το δημόσιο τουλάχιστον το μισό του προϋπολογιζόμενου για τις επιδοτήσεις του Αυγούστου 1,13 δισ. ευρώ. Με δυο λόγια, η πολιτική επιλογή της κυβέρνησης να θίγει στον ελάχιστο δυνατό βαθμό τα δυσθεώρητα μεικτά ποσοστά κέρδους των εταιρειών παραγωγής ενέργειας –είτε «μαγειρεύοντας» τα υπερκέρδη του εξαμήνου Οκτωβρίου – Μαρτίου είτε επιβάλλοντας πολύ υψηλά πλαφόν ανά τεχνολογία στις εταιρείες παραγωγής– έχει ως αποτέλεσμα τα έσοδα από τα υπερκέρδη των εταιρειών παραγωγής ενέργειας που καταλήγουν στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης να καλύπτουν λιγότερο από το μισό των κρατικών επιδοτήσεων. Το υπόλοιπο πρέπει να το καλύψει ο κρατικός προϋπολογισμός. Αλλά εδώ προκύπτει ένα μείζον πρόβλημα και όχι μόνο ηθικό ή οικονομικής αδικίας: δεν είναι σωστό τα χρήματα των φορολογουμένων, ακόμη και των φτωχότερων που πληρώνουν ΦΠΑ, να επιδοτούν τα υπερκέρδη τεσσάρων παραγωγών ενέργειας.
Το μείζον πρόβλημα έχει να κάνει με το ότι οι ξένοι –ΔΝΤ, Κομισιόν– αντιτίθενται στην κυβερνητική επιλογή της υπερχρεωμένης Ελλάδας να δίνει ένα τεράστιο ποσοστό του ΑΕΠ της –σχεδόν το 4%– για κρατικές επιδοτήσεις στο ρεύμα και συστήνουν να επιδοτείται το ρεύμα μόνο για τους φτωχούς. Σήμερα η κυβέρνηση Μητσοτάκη, ίσως επειδή το σενάριο των πρόωρων εκλογών παραμένει στο τραπέζι, επιλέγει να αγνοήσει τις συστάσεις των ξένων προκειμένου να δώσει στον κόσμο την εντύπωση ότι δίνει λύση στην ενεργειακή κρίση. Οταν όμως σε λίγους μήνες, παράλληλα με την άνοδο των επιτοκίων της ΕΚΤ, αρχίσει να ξεφεύγει προς τα πάνω το ελληνικό χρέος και η Ελλάδα χρειαστεί τη συνδρομή της ΕΚΤ για να δανείζεται από τις αγορές, βασικός όρος για να ενεργοποιήσει η ΕΚΤ το νέο της χρηματοδοτικό εργαλείο TPI υπέρ της χώρας μας θα είναι να υιοθετήσουμε τις συστάσεις των ξένων. Και τότε τι θα γίνει; Θα πληρώνουμε τιμές στο ρεύμα 50 λεπτά την κιλοβατώρα όλοι εκτός από όσους έχουν κοινωνικό τιμολόγιο;
Υπάρχουν άλλες λύσεις; Υπάρχουν και τις υιοθετούν χώρες όπως η Πολωνία, που μέσω της επιμονής της στον λιγνίτη είχε τιμή 118 ευρώ την περασμένη εβδομάδα, αλλά και η Ισπανία και η Πορτογαλία, που μέσω του δικού τους συστήματος πλαφόν είχαν τιμές 147 ευρώ ενώ η Ελλάδα είχε τιμή 412 ευρώ. Ακόμη και στην Ιταλία, που έχει τιμή 515 ευρώ, την υψηλότερη στην Ευρώπη, έχουν αρχίσει τα εθνικά πειράματα για να ρίξουν την τιμή, προχωρώντας με παρέμβαση της εκεί ρυθμιστικής αρχής στην αποσύνδεση της τιμής του ιταλικού συμβολαίου από τις ευρωπαϊκές τιμές.
Κάθε χώρα κάνει σε εθνικό επίπεδο ό,τι μπορεί ή τέλος πάντων το προσπαθεί. Μόνο το Μαξίμου επιχειρεί να μας ξεγελάσει ότι κάτι κάνει, με την πρόταση Μητσοτάκη που ζήτησε να αλλάξει ολόκληρο το ευρωπαϊκό σύστημα για να πέσουν πανευρωπαϊκά οι τιμές, εν γνώσει του ότι οι χώρες του ευρωπαϊκού βορρά δεν θα δεχτούν κάτι τέτοιο, ενώ την ίδια στιγμή στο εσωτερικό της Ελλάδας, όπου η κυβέρνηση έχει πεδίο δράσης και μπορεί να ορίσει τους κανόνες, ξεγελά τον κόσμο και ενθαρρύνει την ενεργειακή αισχροκέρδεια.