Οκτώ βόρειες και ανατολικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώθηκαν για να εναντιωθούν απέναντι στις ελπίδες του ευρωπαϊκού Νότου για χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων με στόχο την αντιμετώπιση της συσσώρευσης υπερβολικού χρέους από την πανδημία χωρίς την επιβολή μέτρων λιτότητας.
Αυστρία, Δανία, Λετονία, Σλοβακία, Τσεχία Φινλανδία, Ολλανδία και Σουηδία συνέτριψαν τις όποιες ελπίδες με την υπογραφή από τους υπουργούς Οικονομικών τους ενός εγγράφου που θα δημοσιευθεί πριν την άτυπη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών το Σάββατο στη Σλοβακία. Σύμφωνα με το Politico, το έγγραφο αυτό αναφέρει ότι «η μείωση των υπερβολικών χρεών παραμένει ένας κοινός στόχος», ενώ συμπληρώνει ότι «η συνθήκη υποχρεώνει όλα τα μέλη να αποφεύγουν και να διορθώνουν τα ελλείμματα».
Το έγγραφο αποτελεί ένα χτύπημα για τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία, οι οποίες δήλωσαν ότι οι κανόνες θα πρέπει να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα μετά την πανδημία και την κλιματική αλλαγή. Το λεγόμενο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης περιορίζει τα δημοσιονομικά ελλείμματα στο 3% της οικονομικής παραγωγής και προσπαθεί να περιορίσει το δημόσιο χρέος στο 60%. Αυτό είναι αρκετά απλό, αλλά το πλαίσιο είναι επίσης γεμάτο με κενά που επέτρεψαν στις Βρυξέλλες να παραβιάσουν τους κανόνες και να αποφύγουν την επιβολή προστίμου σε όποια χώρα απέκλινε από αυτά τα σημεία αναφοράς.
Οι Βρυξέλλες έθεσαν αυτά τα όρια στον πάγο πέρυσι ενεργοποιώντας τη «γενική ρήτρα διαφυγής», ώστε οι κυβερνήσεις να μπορέσουν να πολεμήσουν την πανδημία χωρίς να φοβούνται την επίπληξη από τον εκτελεστικό βραχίονα της ΕΕ.
Ο επικεφαλής οικονομίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Πάολο Τζεντιλόνι, ήταν επίσης ισχυρός υποστηρικτής της αλλαγής και σχεδιάζει να ξεκινήσει συνομιλίες μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου στη Γερμανία. Το Βερολίνο παραδοσιακά αντιτίθεται στην χαλάρωση των κανόνων, αλλά θα μπορούσε να δει μια αλλαγή στις οικονομικές πολιτικές υπό την επόμενη κυβέρνησή του, ανάλογα με το ποιος θα αναλάβει την εξουσία.
Ο συνασπισμός αντι-χρέους υπό την ηγεσία της Αυστρίας, από την πλευρά του, λέει ότι είναι ανοιχτό να αλλάξει ο κανόνας, όχι όμως με τον τρόπο που φαντάζεται το Παρίσι, η Ρώμη και η Μαδρίτη. «Είμαστε ανοιχτοί σε συζήτηση για τη βελτίωση της οικονομικής και δημοσιονομικής διακυβέρνησης», ανέφερε το έγγραφο θέσης , αλλά μόνο στο μέτρο που «οι απλοποιήσεις και οι προσαρμογές θα ευνοούν τη συνεπή, διαφανή και καλύτερη εφαρμογή και επιβολή των κανόνων».
Η καταπολέμηση του κορωνοϊού και τα περιοριστικά μέτρα έχουν αποδειχθεί πολύ ακριβά, ωθώντας το δημόσιο χρέος εντός της ενιαίας νομισματικής ένωσης να ξεπεράσει το 100% της οικονομικής παραγωγής. Αυτό δεν είναι πρόβλημα όταν τα επιτόκια είναι χαμηλά, αλλά αυξάνονται οι φόβοι ότι μια κρίση χρέους θα μπορούσε να ξεσπάσει όταν οι αγορές τιμωρήσουν τις κυβερνήσεις με υψηλότερα επιτόκια δανεισμού στο μέλλον.
Αυτοί οι φόβοι είναι πιο έντονοι στη Νότια Ευρώπη, όπου το χρέος έχει ξεπεράσει το 118% του ΑΕΠ στη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία. Κάνοντας τους κανόνες για το έλλειμμα πιο ευέλικτους θα αποφευχθούν οι πολιτικές λιτότητας που χτύπησαν την ευρωπαϊκή οικονομία μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 – πυροδοτώντας την κρατική κρίση και απειλώντας την ύπαρξη του ευρώ.
