Την Τρίτη 9 Μαΐου ο πρώην υπουργός Οικονομικών Αλ. Παπαδόπουλος με κείμενό του που ονόμασε «Ανοιχτή επιστολή προς τους αρχηγούς των τριών κομμάτων εξουσίας» έκρουσε το καμπανάκι του κινδύνου σχετικά με την πραγματική δημοσιονομική κατάσταση της χώρας. Η βασική γραμμή της επιστολής του ήταν ότι το success story που προβάλλει η ΝΔ για την ελληνική οικονομία δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, βασιζόμενος αφενός στην καταιγιστική υπερπροβολή επιλεγμένων δημοσιονομικών στοιχείων ήσσονος σημασίας (συγκεκριμένα του πρωτογενούς πλεονάσματος των 273 εκατ.) και αφετέρου στην αποσιώπηση των μειζόνων δημοσιονομικών στοιχείων, τα οποία κατά την τετραετία 2019-22 έχουν επιδεινωθεί δραματικά.
Συγκεκριμένα, τα μείζονα, άκρως επιδεινωμένα δημοσιονομικά στοιχεία του έτους 2022 που αποσιωπά η κυβέρνηση της ΝΔ, όπως εξηγεί ο πρώην υπουργός Οικονομικών, είναι τα εξής: Πρώτον, ότι ο κρατικός προϋπολογισμός, συμπεριλαμβανομένων των τόκων για το χρέος, είναι ελλειμματικός κατά 4,72 δισ. ευρώ. Δεύτερον, ότι το ύψος του δημόσιου χρέους έκλεισε στα 356,25 δισ. ευρώ (171,35% του ΑΕΠ) και του κρατικού χρέους στα 400,27 δισ. ευρώ (192,4% του ΑΕΠ), σε υψηλότερα επίπεδα ακόμη κι από εκεί που είχε βρεθεί κατά την κορύφωση της κρίσης χρέους το 2011 και πριν από το PSI. Τρίτον, ότι το τεράστιο αυτό δημόσιο και κρατικό χρέος κινδυνεύει να αυξηθεί περαιτέρω επειδή εκκρεμούν κυβερνητικές εγγυήσεις προς τις τράπεζες ύψους 29,8 δισ. ευρώ –που αποτελούν εν δυνάμει χρέος– και διάφορες απλήρωτες ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις τουλάχιστον 7,5 δισ. ευρώ.
Τέταρτον, ότι το πραγματικό ΑΕΠ υπολείπεται ακόμη του πραγματικού ΑΕΠ που είχε η χώρα πριν από την κρίση χρέους (ΑΕΠ 2011: 194,2 δισ., ΑΕΠ 2022: 192,1 δισ.), έστω κι αν λόγω πληθωρισμού το ονομαστικό ΑΕΠ είναι ελαφρώς μεγαλύτερο από αυτό του 2011.
Λογιστικές αλχημείες
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν πόσο επιβαρυμένη είναι η πραγματική δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, σε αντιδιαστολή με τη ρόδινη εικόνα που παρουσιάζει η ΝΔ. Το μείζον όμως θέμα, κατά τον πρώην υπουργό Οικονομίας του ΠΑΣΟΚ, είναι μια λογιστική αλχημεία στην οποία κατέφυγε η κυβέρνηση για να μειώσει τεχνητά το δημόσιο χρέος, υπερδιπλασιάζοντας τον δανεισμό του κράτους από τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης το 2022.
Συγκεκριμένα, διευκρινίζει ο Αλ. Παπαδόπουλος, από τα στοιχεία του ΟΔΔΗΧ με ημερομηνία 31/12/22 προκύπτει ότι το δημόσιο έχει δανειστεί από την Τράπεζα της Ελλάδος με συμφωνίες επαναγοράς (repos) διαθέσιμα των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης ύψους 46,7 δισ. ευρώ, κάτι που, όπως εξηγεί, σημαίνει ότι η κυβέρνηση έχει βάλει χέρι και στα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας (το περίφημο μαξιλάρι των 36-38 δισ. ευρώ που παρέλαβε η ΝΔ από τον ΣΥΡΙΖΑ) χωρίς να το ανακοινώσει αλλά και στα διαθέσιμα των ασφαλιστικών ταμείων, ενδεχομένως και του νέου Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (τους «ατομικούς κουμπαράδες των ασφαλισμένων», όπως διαφημίζονται).
Χωρίς ταμειακά διαθέσιμα
Τα προβλήματα με την επιλογή αυτή, καταλήγει ο Αλ. Παπαδόπουλος, είναι τουλάχιστον δύο. Το ένα είναι ότι δεν νομιμοποιείται μια κυβέρνηση να παίρνει τα διαθέσιμα των ασφαλιστικών ταμείων, που εκ της νομοθεσίας πρέπει να επενδύονται αποδοτικά προς όφελος των εργαζομένων και των συνταξιούχων, και να τα χρησιμοποιεί για να πετύχει τη λογιστική μείωση του δημόσιου χρέους που εξυπηρετεί την προεκλογική της προπαγάνδα. Το δεύτερο και πιο σημαντικό είναι ότι από τη στιγμή που δεν υπάρχουν πια ταμειακά διαθέσιμα για μια ώρα ανάγκης καθίσταται μονόδρομος ο δανεισμός από τις αγορές, όποια κυβέρνηση κι αν προκύψει από τις εκλογές. Η τρέχουσα εκλογική συγκυρία, καταλήγει ο πρώην υπουργός Οικονομικών, έχει έντονες ομοιότητες με την εκλογική συγκυρία του 2009 και γι’ αυτό είναι σημαντικό να σταματήσει το παραμύθι της ροζ εικόνας για την κατάσταση των δημόσιων οικονομικών και να ειπωθούν αλήθειες, ώστε να μην καταλήξουμε ξανά σε μια ακόμη τραυματική εθνική χρεοκοπία.
