Με μελέτη-διακήρυξη που συνυπέγραψαν επισημαίνουν τον προ των πυλών κίνδυνο που αντιμετωπίζει ο πλανήτης
«Οι επιστήμονες έχουν την ηθική υποχρέωση να προειδοποιήσουν σαφώς την ανθρωπότητα και να πουν τα πράγματα όπως είναι». 11.258 επιστήμονες από 153 χώρες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου μέσω μελέτης-διακήρυξης που συνυπέγραψαν πρόσφατα αναφορικά με την κλιματική αλλαγή, η οποία έχει εξελιχτεί σε «ξεκάθαρη και αδιαμφισβήτητη» κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αν και έχουν περάσει σαράντα χρόνια από το 1ο Παγκόσμιο Κλιματικό Συνέδριο στη Γενεύη το 1979, όπου συμφωνήθηκε ότι η αλλαγή του κλίματος καθιστούσε, ήδη από τότε, σαφή την ανάγκη για εσπευσμένη και επιτακτική δράση, οι κυβερνήσεις –ιδίως των ισχυρών κρατών– αρνούνται να υιοθετήσουν ριζοσπαστικές αλλαγές που θα βελτιώσουν την κατάσταση. Η σωτηρία του πλανήτη φαντάζει σαν κάτι ασήμαντο για τον καπιταλισμό, με αποτέλεσμα η ανθρωπότητα να βρίσκεται, σύμφωνα με τους επιστήμονες –που υιοθετούν έναν πρωτοφανή για τα επιστημονικά χρονικά δραματικό και σκληρό λόγο–, μπροστά σε ανείπωτα δεινά.
Το γεγονός ότι τόσο μεγάλος αριθμός επιστημόνων από όλη την υφήλιο συστρατεύτηκαν προκειμένου να αναδείξουν τις τραγικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι εξόχως σημαντικό, αν αναλογιστεί κανείς πως οι επιπτώσεις αυτές συχνά τίθενται υπό αμφισβήτηση. Η μελέτη όμως έχει βαρύνουσα σημασία και λόγω του εύρους των δεδομένων που παρατίθενται, τα οποία έχουν συγκεντρωθεί τα τελευταία σαράντα χρόνια.
«Κυρίως υπεύθυνες οι πιο πλούσιες χώρες»
Αυτό που οι επιστήμονες επιδιώκουν να καταστήσουν σαφές είναι ότι οι παγκόσμιες συζητήσεις πρέπει να επικεντρωθούν στο ότι «η κλιματική κρίση είναι στενά συνδεδεμένη με την υπερβολική κατανάλωση που παρατηρείται στον εύπορο τρόπο ζωής. Οι πιο πλούσιες χώρες είναι κυρίως υπεύθυνες ιστορικά για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και γενικά για τις μεγαλύτερες κατά κεφαλήν εκπομπές».
Τα εξόχως ανησυχητικά σημάδια από τις ανθρώπινες δραστηριότητες συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων τη συνεχή αύξηση του πληθυσμού των ανθρώπων και των ζώων και της κατά κεφαλήν κατανάλωση κρέατος, την απώλεια δέντρων,
Οι αλυσιδωτές κλιματικές αντιδράσεις «μπορεί να προκαλέσουν σημαντική διάσπαση των οικοσυστημάτων και των κοινωνιών» και να καταστήσουν «μη κατοικήσιμες μεγάλες εκτάσεις γης»
την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων, τον αριθμό των επιβατών που μεταφέρονται με εναέρια μέσα, τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και τις κατά κεφαλήν εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από το 2000.
Βέβαια υπάρχουν και ενθαρρυντικές ενδείξεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η επιβραδυνόμενη απώλεια δασών στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας –με εξαίρεση το τελευταίο χρονικό διάστημα–, το ποσοστό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου το οποίο καλύπτεται από την τιμολόγηση του άνθρακα και τις αυξήσεις στην κατανάλωση ηλιακής και αιολικής ενέργειας.
Η κατανάλωση ηλιακής και αιολικής ενέργειας έχει αυξηθεί κατά 373% ανά δεκαετία, αν και «το 2018 εξακολουθούσε να είναι κατά 28 φορές μικρότερη από την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων». Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε ότι «οι ετήσιες επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων σε ενεργειακές εταιρείες ανήλθαν σε περισσότερα από 400 δισεκατομμύρια δολάρια για το 2018».
«Απειλείται η μοίρα της ανθρωπότητας»
Απότοκο των ανθρώπινων δραστηριοτήτων είναι ότι ο πάγος εξαφανίζεται ραγδαία, τα παγόβουνα στη Γροιλανδία και την Ανταρκτική συρρικνώνονται, όπως συμβαίνει και με το πάχος των παγετώνων. Η οξύτητα και η θερμική περιεκτικότητα των ωκεανών αυξάνονται, ενώ ταυτόχρονα πολλαπλασιάζονται οι καμένες εκτάσεις ειδικά στις ΗΠΑ, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι σχετιζόμενες οικονομικές απώλειες. Από την κλιματική αλλαγή θα επηρεαστεί περαιτέρω και η επίγεια ζωή «από το πλαγκτόν και τα κοράλλια έως τα ψάρια και τα δάση».
Σε μια δραματική τους έκκληση οι επιστήμονες σημειώνουν ότι η κλιματική αλλαγή «εκδηλώνεται πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι είχαν προβλέψει πολλοί επιστήμονες. Είναι πολύ πιο δριμεία από ό,τι αναμενόταν, απειλώντας τα φυσικά οικοσυστήματα και τη μοίρα της ανθρωπότητας». Αυτές οι κλιματικές αλυσιδωτές αντιδράσεις «μπορούν να προκαλέσουν σημαντική διάσπαση των οικοσυστημάτων, της κοινωνίας και των κοινωνιών, δυνητικά καθιστώντας μεγάλες εκτάσεις γης μη κατοικήσιμες».
«Προτεραιότητα σε έξι βασικούς στόχους»
Σε αυτό το πλαίσιο οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε έξι βασικούς στόχους: στην αντικατάσταση των συμβατικών καυσίμων, την κατάργηση της χρήσης μεθανίου και αιθάλης, την προστασία και αποκατάσταση των οικοσυστημάτων, τη μείωση της κατανάλωσης κρέατος, τη μετατροπή της οικονομίας σε οικονομία χωρίς άνθρακα και τη σταθεροποίηση της αύξησης του πληθυσμού, κρίνοντας πως οι κυβερνήσεις και η ανθρωπότητα πρέπει να ανταποκριθούν σε αυτή την προειδοποίηση «και να δράσουν για την υποστήριξη της ζωής στον πλανήτη Γη, το μόνο μας σπίτι».
Η αποκατάσταση και η επαναφορά των οικοσυστημάτων της Γης θα συμβάλουν «στη μεγαλύτερη μείωση του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα», ενώ απαιτείται έως το 2030 η μείωση των εκπομπών κατά ένα τρίτο, ώστε να εφαρμοστεί η συμφωνία του Παρισιού. Η ανθρωπότητα θα πρέπει επίσης να μειώσει «την παγκόσμια κατανάλωση προϊόντων ζωικής προέλευσης προκειμένου να βελτιωθεί η ανθρώπινη υγεία και να μειωθούν σημαντικά οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου», καθώς και να μειώσει δραστικά «τις τεράστιες ποσότητες φαγητού που πετάμε παγκοσμίως».
Αναφορικά με την υπερβολική εξόρυξη και την υπερεκμετάλλευση των οικοσυστημάτων «συνεπικουρούμενη της οικονομικής ανάπτυξης», οι επιστήμονες υπογραμμίζουν πως «χρειαζόμαστε οικονομία απαλλαγμένη από την ανθρώπινη εξάρτηση στη βιόσφαιρα και πολιτικές που να οδηγήσουν την οικονομία σε αντίστοιχες αποφάσεις».
