Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δώσει σήμερα στην δημοσιότητα μία «αποτίμηση της κατάστασης» για την Πολωνία όπου οι νέες μεταρρυθμίσεις του δικαστικού συστήματος αναβιώνουν τους φόβους για αντιδημοκρατική εκτροπή που καταγγέλλεται με μεγάλες διαδηλώσεις στους δρόμους της Βαρσοβίας.
Αφού η υπερσυντηρητική κυβέρνηση του PiS, του Κόμματος Δικαίου και Δικαιοσύνης, έκανε την προαναγγελθείσα επίθεση κατά της συνταγματικής δικαιοσύνης, συνέχισε με την προώθηση μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος συνολικά, που χαρακτηρίσθηκε από την πολωνική αντιπολίτευση «καλπάζον πραξικόπημα».
Χιλιάδες πολίτες κατέβηκαν στους δρόμους την Κυριακή και χθες για να καταγγείλουν τις νέες πρωτοβουλίες του PiS του Γιάροσλαβ Κατσίνσκι.
Όμως την χθεσινή νύκτα, η πολωνική Δίαιτα, η οποία ετοιμάζεται να εγκρίνει την μεταρρύθμιση, αναγκάσθηκε να διακόψει τις εργασίες της έπειτα από μία παραληρηματική παρέμβαση του Κατσίνσκι.
Εξοργισμένος από την χρησιμοποίηση από τους βουλευτές της αντιπολίτευσης του ονόματος του δίδυμου αδελφού του Λεχ, που σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα το 2010, ο Γιάροσλαβ Κατσίνσκι φώναξε: «Μην βάζετε στα προδοτικά σας στόματα το ιερό όνομα του αδελφού μου! Τον καταστρέψατε! Τον δολοφονήσατε! Είστε βρωμεροί!». «Αντε χάσου», είπε σε μία βουλευτή που θέλησε να του απαντήσει.
Σύμφωνα με τους επικεφαλής των περισσότερων ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι κυβερνητικές μεταρρυθμίσεις θέτουν σε κίνδυνο «την δημοκρατία και το κράτος Δικαίου» και «δεν συνάδουν με τις ευρωπαϊκές συνθήκες και την συμφωνία ένταξης » στην Ευρωπαϊκή Ένωση», προειδοποίησαν την Δευτέρα.
«Καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενεργήσει τώρα και με σαφήνεια», αναφέρεται σε email που υπογράφεται από τους επικεφαλής των ομάδων των συντηρητικών, των σοσιαλδημοκρατών, των φιλελευθέρων και της ριζοσπαστικής αριστεράς του Ευρωκοινοβουλίου.
Στις Βρυξέλλες, ο πρώτος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς θα παρουσιάσει σήμερα την «αξιολόγηση της κατάστασης».
«Παρακολουθούμε τις εξελίξεις με μεγάλη ανησυχία», δήλωσε χθες ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς προειδοποιώντας ότι δεν θα υπάρξει απόφαση κατά την σημερινή συνεδρίαση της Επιτροπής.
«Θα γίνει μία πολιτική συζήτηση», εξήγησε ευρωπαίος αξιωματούχος. «Υπάρχει η αίσθηση του επείγοντος, αλλά για τεχνικούς λόγους δεν είναι ακόμη δυνατόν να υιοθετηθούν αποφάσεις», πρόσθεσε επισημαίνοντας ότι οι πολωνικοί νόμου δεν έχουν τεθεί ακόμη σε ισχύ.
Η έκθεση του Τίμερμανς θα αφορά κυρίως το νομοσχέδιο που δίνει στον υπουργό Δικαιοσύνης ισχυρή επιρροή επί του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Θα αφορά επίσης δύο ακόμη νομοθετικά κείμενα που υιοθετήθηκαν την περασμένη εβδομάδα από το πολωνικό κοινοβούλιο. Το πρώτο αφορά το Εθνικό Δικαστικό Συμβούλιο και προβλέπει ότι τα μέλη του επιλέγονται πλέον από το κοινοβούλιο. Το δεύτερο τροποποιεί το καθεστώς των τακτικών δικαστηρίων, οι πρόεδροι των οποίων διορίζονται πλέον από το υπουργό Δικαιοσύνης.
Ο πρόεδρος της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα, προσκείμενος στο PiS, απείλησε να μην επικυρώσει την μεταρρύθμιση περί Ανωτάτου Δικαστηρίου, εάν δεν τροποποιηθεί το νομοθέτημα για το Εθνικό Δικαστικό Συμβούλιο.
Το PiS, που ανέλαβε την εξουσία το 2015, παρουσιάζει τις μεταρρυθμίσεις ως αναγκαίες για τον εξορθολογισμό του δικαστικού συστήματος και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Όμως η πολωνική αντιπολίτευση καταγγέλλει παραβίαση της αρχής της διάκρισης των εξουσιών και απόπειρα ελέγχου της δικαστικής εξουσίας.
Το νέο επεισόδιο έπεται της μεταρρύθμισης του Συνταγματικού Δικαστηρίου που έχει ήδη κοστίσει στην Βαρσοβία την έναρξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαδικασίας για την υπεράσπιση του κράτους Δικαίου στην Πολωνία. Η διαδικασία, η οποία ενεργοποιείται για πρώτη φορά, μπορεί να οδηγήσει στην επιβολή κυρώσεων κατά της Βαρσοβίας, όπως η άρση του δικαιώματος ψήφου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όμως, παρά τις «ανεπαρκείς» απαντήσεις της Βαρσοβίας, οι Βρυξέλλες δεν έχουν προς το παρόν προσφύγει σε αυτό το μέσον που απαιτεί ομοφωνία μεταξύ των κρατών μελών, με το δεδομένο ότι η Ουγγαρία έχει προειδοποιήσει ότι θα αντιταχθεί.
Μόνος απέναντι σε μία αμετακίνητη Βαρσοβία, ο Τίμερμανς έπεισε τα κράτη μέλη της ΕΕ να συζητήσουν για πρώτη φορά μεταξύ τους το θέμα της Πολωνίας στις 16 Μαΐου. Εκείνη η υπουργική συνεδρίαση δεν κατέληξε σε καμία απόφαση.
