Η πρόεδρος του Καλογεροπούλειου Ιδρύματος Μαρία Χρισταρά συζητά με την Αφροδίτη Ερμίδη σχετικά τη δράση του, καθώς και την ανάγκη για τη στήριξή του από την πολιτεία.
«“Σας αφήνω το παιδί μου και πιστεύω πως θα το προσέξετε” μου έλεγε μέχρι και δύο ημέρες πριν πεθάνει στο τηλέφωνο. “Φεύγω ήσυχος”. Αυτά τα λόγια τα έχω στην ψυχή και είναι η αιτία που ασχολούμαι μετά πάθους με το ίδρυμα». Και σίγουρα δικαιώθηκε ο Νικόλαος Καλογερόπουλος όταν εμπιστεύτηκε τη Μαρία Χρισταρά, μια γυναίκα γεμάτη πάθος και ανιδιοτέλεια, για να αναλάβει την προεδρία του ιδρύματός του στην Κόρινθο.
Ας δούμε όμως ποιος ήταν ο Νικόλαος Καλογερόπουλος. Γεννημένος στην Κόρινθο το 1924, σπούδασε οικονομικά στην Ελλάδα και συνέχισε τις σπουδές του στο Λονδίνο και στη Γενεύη, όπου και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ Φιλοσοφίας. Εργάστηκε ως στέλεχος διεθνών οργανισμών στη Γενεύη, με αποστολές σε Γερμανία, Βραζιλία, ΗΠΑ. Στο εξωτερικό είναι γνωστός ως Nicolas Kaloy (κατά την ελβετική του υπηκοότητα).
Έχει γράψει περισσότερα από 20 βιβλία στην ελληνική, τη γαλλική και την αγγλική γλώσσα, φιλοσοφικού, ιστορικού και πολιτικού περιεχομένου. «Στα αρχεία του είχαμε βρει επιστολή της θείας του, Κικής Οικονόμου, που του μιλούσε για τη δημιουργία ιδρύματος και με εύσχημο τρόπο του υπενθύμιζε πως δεν πρέπει να πειράξει τα χρήματα και την περιουσία της οικογένειας καθώς δεν τα είχε ανάγκη εφόσον εργαζόταν στον ΟΗΕ ως υπεύθυνος για μεταναστευτικά ζητήματα και ο μισθός του ήταν πολύ μεγάλος».
Ίδρυσε το Καλογεροπούλειο – Fondation Kaloy και παρέμεινε πρόεδρός του μέχρι το 2015, όταν έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 94 ετών. Ωστόσο μέχρι τότε δεν είχε ανοίξει τις πόρτες του προς το κοινό της Κορίνθου ούτε μια φορά «γιατί ήταν υπερήλικας και κανείς δεν του έδινε σημασία, δεν έπειθε ούτε τους άρχοντες του τόπου» λέει η νυν πρόεδρος. «Το 2013 βρέθηκα στο γεύμα καλωσορίσματός του στην πατρίδα. Μόλις μπήκα στον χώρο με συνεπήρε η αύρα της τέχνης. Μπροστά μου είχα έναν γηραιό κύριο με πνευματική διαύγεια μετεφήβου και σοφία ανθρώπου που είχε μελετήσει την αρχαία γραμματεία σε βάθος. Με αγάπη στην πατρίδα του –παρεξηγήσιμη πολλές φορές–άγγιζε με πάθος ό,τι είχε σχέση με την Ελλάδα. Τότε μου πρότεινε να γίνω γραμματέας του ιδρύματος».
Το ωδείο και οι δράσεις του Καλογεροπούλειου
Η κ. Χρισταρά αναλαμβάνοντας στη συνέχεια τη θέση της προέδρου βρέθηκε μπροστά στο φιλό δοξο εγχείρημα να μετατρέψει το ίδρυμα σε έναν χώρο που θα εκπλήρωνε το όραμα του Ν. Καλογερόπουλου. «Κάθε απόγευμα που καθόμουν στον κήπο του ιδρύματος και άκουγα τα πουλιά να κελαηδούν μου θύμιζε ησυχαστήριο, στον νου μου όμως έρχονταν τα λόγια του αείμνηστου που ήταν καταγεγραμμένα και στο καταστατικό του ιδρύματος: “Αφήνω όλη την περιουσία μου για να μυηθεί η κορινθιακή νεολαία στον πολιτισμό μέσω των τεχνών, των γραμμάτων και της φιλοσοφίας”». Τα παιδιά λοιπόν έγιναν το επίκεντρο.
«Εάν πραγματοποιούσαμε απλώς δύο εκδηλώσεις τον χρόνο, το ίδρυμα θα πέθαινε σιγά σιγά χωρίς να εκπληρώσει τον σκοπό του: να γίνει το Καλογεροπούλειο τόπος καλλιέργειας των νέων της Κορίνθου μέσω των τεχνών, με υψηλού επιπέδου παιδεία. Με καλούς παιδαγωγούς και μεγάλους καλλιτέχνες για να μπορέσουν να τους εμπνεύσουν».
Τον Μάρτιο του 2016 άρχισαν οι εργασίες με τις προδιαγραφές που έθετε το υπουργείο για τη δημιουργία του ωδείου. «Οχι όμως ένα ωδείο επαρχιακό με πιάνα και κιθάρες, αλλά με κλασικά κυρίως όργανα που θα μας επέτρεπε να δημιουργήσουμε μια μαθητική ορχήστρα. Αλλά και ορχήστρα να μην μπορούσαμε να κάνουμε, θα προσπαθούσαμε να δημιουργήσουμε το κλίμα που θα έδινε στα παιδιά την κουλτούρα του καλλιεργημένου πολίτη» σχολιάζει. Απροσδόκητα, το ωδείο υποδέχτηκε 300 μαθητές!
Αυτό που έχει καταφέρει η κ. Χρισταρά με το πάθος και τις προσωπικές της προσπάθειες είναι κάτι μεγάλο σε μια μικρή κοινωνία. Το ωδείο συνεργάζεται με τοπικούς φορείς και μεγάλα ιδρύματα της Αθήνας. Για πρώτη φορά το Εl Sistema βγήκε –έπειτα από δικό τους αίτημα– εκτός Αττικής και προσφέρει δωρεάν μαθήματα στα παιδιά της Κορινθίας. Oι μαθητές του ωδείου μπορούν να λάβουν διεθνή έγκριση-πιστοποίηση των πτυχίων τους από μεγάλους ξένους φορείς, ενώ γίνεται προετοιμασία για την εισαγωγή στα τμήματα μουσικών σπουδών των πανεπιστημίων αλλά και των μουσικών σχολείων.
Αλλά οι δράσεις τους δεν στα ματούν εδώ. Το Καλογεροπούλειο υποδέχεται κάθε εβδομάδα τα παιδιά του ειδικού σχολείου της πόλης. Παιδικοί σταθμοί της πόλης και σχολεία των γύρω περιοχών συμμετέχουν σε δράσεις. «Αλλά βγαίνουμε κι εμείς με δράσεις για παιδιά και ενήλικες, με μουσικές εκδηλώσεις κλασικής μουσικής, σε χωριά και πόλεις του νομού με μεγάλη προσέλευση κόσμου. Επίσης κάθε χρόνο διοργανώνουμε για παιδιά και γονείς οργανωμένη μετάβαση σε εκδηλώσεις του Μεγάρου Μουσικής και του Ιδρύματος Νιάρχος, αλλά και στο Ηρώδειο, που μας το προσφέρει δωρεάν η Εθνική Λυρική Σκηνή. Τα παιδιά βλέπουν τους καθηγητές τους να παίζουν σε ορχήστρες και τους έχουν ως πρότυπα».
Αυτή την περίοδο το ίδρυμα σε συνεργασία με τον Δήμο Κορινθίων διοργανώνει στη Δημοτική Πινακοθήκη εικαστικό αφιέρωμα στον Κορίνθιο ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης και Φιλικό Χατζηγιάννη Μερτζέλλο ή Σοφικίτη σε επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Ιριδας Κρητικού.
Τα αιτήματα προς το κράτος
Ωστόσο όλες οι παραπάνω δράσεις χρειάζονται οικονομική –και ηθική– υποστήριξη, την οποία η πρόεδρος του ιδρύματος αναζητά κυρίως από το κράτος. Με δεδομένο ότι τα χρήματα του καταπιστεύματος του ιδρυτή είναι τοκισμένα με το ελάχιστο επιτόκιο των τραπεζών, τα έσοδα δεν επαρκούν για το έργο που επιτελεί. «Το Καλογεροπούλειο έχει θέσει όλη την περιουσία του στην κοινωνία της Κορίνθου, τα μέλη του ΔΣ εργάζονται χωρίς αμοιβή για τον σκοπό, οι γονείς πληρώνουν την εισφορά τους, οι χορηγοί βοηθούν, αλλά αυτό που μας λείπει είναι μια μικρή μόνιμη στήριξη από το κράτος» μου αναφέρει.
Ιδιωτικές εταιρείες προσφέρουν τη στήριξή τους για έργα υποδομής, αγορά οργάνων, ανακαίνιση χώρων αλλά και για την οικονομική εξασφάλιση της συνέχισης διδασκαλίας των οργάνων βιολιού (χαρακτηριστικά να αναφέρουμε τον καθηγητή βιολιού Αλέξη Θεοφυλάκτου, εξάρχοντα της ορχήστρας της Λυρικής, βιολοντσέλου και πνευστών). «Για να ζήσει το ίδρυμα χρειάζεται νεανικό αίμα, φωνές παιδιών και τη δύναμη των νέων γονιών τους. “Θα δημιουργήσουμε πολιτισμό για το μέλλον” είπα σε έναν νέο φιλόδοξο μουσικό που διάλεξα για συνεργάτη. Αυτό είναι που πρέπει να εκτιμηθεί και από το κράτος.
Tα παιδιά του, τα οποία οφείλει να καλλιεργήσει, τα έχουμε εμείς στην αγκαλιά μας». Ο Δήμος Κορίνθου και η περιφέρεια συμβάλλουν επίσης, ωστόσο αυτό που ζητά η κ. Χρισταρά είναι «ειδικά τώρα με την ταλαιπωρία της πανδημίας να μας συμπεριλάβει στους κλάδους που χρήζουν υποστήριξης αφού έχουμε να εισπράξουμε χρήματα οκτώ μήνες – βρισκόμαστε σε αναστολή λειτουργίας ως ωδείο. Αίτημά μας παραμένει να συμπεριληφθούμε κι εμείς στις επιχειρήσεις που δικαιούνται να λάβουν κεφάλαιο κίνησης που είναι απαραίτητο για το άνοιγμα της νέας σχολικής χρονιάς μιας και απασχολούμε 23 εργαζόμενους και δεν έχουμε λάβει ούτε 1 ευρώ κατά τη διάρκεια της καραντίνας».
Κρατάω αυτήν τη φράση της για το τέλος: «Πιστεύω πως μπορούμε να προσφέρουμε και θα το προσπαθούμε όσο μας επιτρέπει η υγεία μας. Άλλωστε το υποσχεθήκαμε στον Νικόλαο Καλογερόπουλο».
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Documento στις 14 Αυγούστου 2021
Σώζοντας αστικά μνημεία: H οικία Χουσεΐν Μπέη (ή Σπίτι του Δεσπότη) στα Ιωάννινα
