Το φετινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ήταν ένα από τα καλύτερα των τελευταίων ετών, με καλές ταινίες αλλά και με στιγμιότυπα που αξίζει να θυμόμαστε: Καλλιτεχνικής αξίας με τη νέα εξαιρετική ταινία του Πέιν «Τα παιδιά του χειμώνα». Λάμψης με την άφιξη της Μπελούτσι. Και ιστορικής σημασίας με την προβολή του «Ουρανού» (1962) του Τάκη Κανελλόπουλου για το έπος του ’40, παρουσία του καθηγητή Ιστορίας του Κολούμπια Μαρκ Μαζάουερ.
Ο συνάδελφος Μανώλης Κρανάκης, με καθοριστική συμβολή στο αφιέρωμα –ταινίες και έκθεση–, συντόνισε τη συζήτηση με το κοινό και τον Μαζάουερ, που εξελίχθηκε σε ένα ζωντανό σεμινάριο ιστορίας και νέας ανάγνωσης του έργου του σκηνοθέτη. «Ο Κανελλόπουλος με μια εκπληκτικά βαθιά διορατικότητα κατάλαβε ότι η ιστορική περίοδος Οκτώβριος 1940 – Απρίλιος 1941 διαμόρφωσε τα επόμενα 30 χρόνια στην Ελλάδα. Η σχεδόν προφητική του ανάλυση είχε κέντρο τους απλούς φαντάρους. Αυτές οι μικρές απομονωμένες ομάδες μαχητών παίρνουν στο τέλος της ταινίας τη ζωή τους στα χέρια τους, νιώθοντας εξευτελισμένοι και προδομένοι. Ο δρόμος για το αντάρτικο έχει ήδη ανοίξει» έλεγε ο Μαζάουερ σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση, που είχε και μια ιστορική στιγμή κορύφωσης όταν ζήτησε τον λόγο ένας υπερήλικας κύριος που συστήθηκε ως Γιώργος Φουρνιάδης. Αποκάλυψε ότι έπαιζε στο φιλμ, σε μια από τις πιο δυνατές σκηνές του. «Περίμενα να ακούσω τη φράση… “καημένη Ελλάδα” που ακούγεται στο φινάλε» είπε συγκινημένος και με παράπονο. Οντως δεν ακούγεται στο δραματικό φινάλε, που κατεβαίνουν οι στρατιώτες συντετριμμένοι απ’ τα βουνά, στην ψηφιακή βερσιόν, για τεχνικούς λόγους για τους οποίους δεν ευθύνεται το φεστιβάλ. Είναι όμως αυτή ακριβώς η κραυγή, κι ας μην ακούστηκε, που διαπνέει όλη την ταινία του Κανελλόπουλου, ενός σκηνοθέτη που δεν πήρε τη θέση που του άξιζε στον τότε νέο ελληνικό κινηματογράφο και θεωρήθηκε απολιτικός. Ποιος; Ο άνθρωπος που έκανε ένα αντιπολεμικό αριστούργημα για την «καημένη πατρίδα»…
