Η τελευταία συνέντευξη του Τζον Λένον δόθηκε στον David Sheff και στο περιοδικό «Playboy» λίγο προτού ο Λένον δολοφονηθεί από έναν θαυμαστή του, στις 8 Δεκεμβρίου του 1980, στη Νέα Υόρκη.
Στο πλάι του στη συνέντευξη η Yoko Ono, σε μια συζήτηση που κράτησε είκοσι ώρες, καλύπτοντας από τη γέννηση και τη διάλυση των Beatles μέχρι τη σχέση του ζευγαριού με τα άλλα μέλη του συγκροτήματος (Paul McCartney, George Harrison, Ringo Starr).
Η συζήτηση έγινε βιβλίο και κυκλοφορεί τώρα υπό τον τίτλο «John Lennon και Yoko Ono: Η τελευταία συνέντευξη» (μετάφραση Σωτήρης Κακίσης, εκδόσεις Βακχικόν). Το ΑΠΕ-ΜΠΕ αναζήτησε τον Αμερικανό δημοσιογράφο και του ζήτησε να σχολιάσει τη συνομιλία του με τον Λένον και την Όνο.
Ερ: Ποια πιστεύετε ότι είναι η εικόνα που προκύπτει μέσα από τη συνομιλία σας με τον Λένον και την Όνο ως προς τους δεσμούς τους με τους Beatles;
Απ: Ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η συζήτηση με τον Τζον πάνω σε αυτό το θέμα. Όλοι επέμεναν να τον συνδέουν με τους Beatles, αλλά ο ίδιος τόνιζε σταθερά το γεγονός της απομάκρυνσής του. Μου έλεγε πως είναι όπως συμβαίνει με όλους μας, όταν μεγαλώνουμε. Αφήνουμε πίσω μας τους φίλους του σχολείου, συναντάμε τη γυναίκα με την οποία θα μοιραστούμε τη ζωή μας και το αποτέλεσμα είναι «τα αγόρια να μείνουν μόνα τους στο μπαρ». Μπορεί ο Τζον να είχε έναν πολύ στενό δεσμό με τον Ρίγκο, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι με τον Πολ ή με τον Τζορτζ, αλλά αναγνώριζε το εκπληκτικό τους ταλέντο και το πόσο το ταλέντο αυτό συνέβαλε στην αύξηση της φήμης των Beatles. Η σχέση, βέβαια, με τον Πολ ήταν περίπλοκη. Όταν μιλούσαμε με τον Τζον για το «Yesterday», το οποίο είχε γράψει ο Πωλ, παραδεχόταν πως ήταν πολύ ωραία τραγούδι, πρόσθετε ωστόσο πως δεν θα ήθελε να το είχε γράψει ο ίδιος. Δεν πίστευε στο «Yesterday».
Ερ: Πώς εξηγείτε την πάγια άρνηση του Λένον για επανασύσταση του συγκροτήματος και πώς αξιολογείτε τη στάση του απέναντι στο μουσικό του παρελθόν;
Απ: Η διστακτικότητά του πήγαζε από το ότι ήταν απαρέγκλιτα προσηλωμένος στο μέλλον την ώρα που ενδιαφερόταν ελάχιστα για το παρελθόν. Η προσοχή του ήταν στραμμένη στα μελλούμενα και τον ενοχλούσαν οι άνθρωποι (του εαυτού μου συμπεριλαμβανομένου) που παρέμεναν προσκολλημένοι τα παλιά και στην ιστορία των Beatles. «Αν θέλει κανείς να ακούσει τους Beatles», επέμενε, «υπάρχουν οι δίσκοι τους. Αυτό, όμως, δεν με αφορά προσωπικά από τη στιγμή που έχω μια καινούργια ζωή. Φτιάχνω πλέον ένα άλλο είδος μουσικής και είμαι όλος αυτιά για τα όσα πρόκειται να έρθουν».
Ερ: Πέστε μου για τις απαντήσεις που σας δίνει ο Λένον για τον Πολ Μακάρτνεϊ. Πώς βλέπετε τις συγκλίσεις τους (όσες απέμειναν μετά τη διάλυση των Beatles), και, κυρίως, πώς κρίνετε τις διαφορές τους;
Απ: Ο Τζον ήταν ο εγκέφαλος, η καρδιά και η συνείδηση των Beatles. Ο Πολ ήταν καλός παραμυθάς και επίσης ένας πολύ καλός τραγουδοποιός. Αλλά δεν μιλούσαν σε καμία περίπτωση την ίδια γλώσσα. Ο Τζον ήταν αφοσιωμένος στο ζήτημα της αλήθειας. Ήθελε να βρει την αλήθεια και να εξερευνήσει τη συνείδησή του, να εμβαθύνει πάνω στα φιλοσοφικά ερωτήματα της ζωής: γιατί βρισκόμαστε εδώ που βρισκόμαστε και πώς μπορούμε να σηματοδοτήσουμε τον χρόνο. Από αυτή την άποψη αισθανόταν πως μετά τους Beatles ο Πολ είχε τελειώσει με ό,τι είχε να πει, υπηρετώντας πλέον μιαν επουσιώδη μουσική. Σίγουρα υπήρχε μεγάλη ένταση μεταξύ τους κι αυτό είναι κάτι που δεν θα άλλαζε ποτέ – ο Τζον ήταν απολύτως βέβαιος για την έλλειψη οποιασδήποτε προοπτικής. Φυσικά υπήρχε στη σχέση τους και κάποια στοργή ή μια ορισμένη τρυφερότητα: έζησαν και μεγάλωσαν μαζί – αλλά ο Τζον έφυγε στο τέλος μακριά.
Ερ: Η Γιόκο Όνο παρατηρεί κατά τη διάρκεια της συνέντευξης πως οι Beatles αποτέλεσαν κοινωνικό φαινόμενο. Τι νομίζετε ο ίδιος γι’ αυτό;
Απ: Πρόκειται για μια σωστή παρατήρηση. Είναι καταπληκτικό το ότι όποτε γεννιέται ένα ριζοσπαστικό πολιτικό κίνημα ή όποτε μια κυβέρνηση σκληραίνει τη στάση της απέναντι στους πολίτες, οι άνθρωποι σπεύδουν να συγκεντρωθούν και να τραγουδήσουν τα τραγούδια του Τζον. Όταν έπεσε το Τείχος του Βερολίνου, όταν η πλατεία Τιενανμέν στο Πεκίνο πλημμύρισε από τους διαδηλωτές, ακόμα κι όταν εκλέγεται ένας δημαγωγός, ένας επικίνδυνος ηγέτης σαν τον Ντόναλντ Τραμπ, ο κόσμος βγαίνει στου δρόμους και τραγουδάει το «Give Peace a Chance» μαζί με το «Imagine». Ο Τζον και η Γιόκο μάχονταν υπέρ της πολιτικής αλλαγής ενώ ο Τζον υπήρξε και ο μεγαλύτερος υποστηρικτής των δικαιωμάτων των γυναικών. Το τραγούδι του «Women is the Nigger of the World» αποτελεί μέχρι και σήμερα ένα εντυπωσιακά δυνατό σχόλιο για την κατάσταση των γυναικών.
Ερ: Ο Λένον και η Όνο παραδέχονται πως υπήρξε μια σχέση διδασκαλίας μεταξύ τους. Η Όνο ήταν η δασκάλα και ο Λένον ο μαθητής. Ποια είναι τα αποτελέσματα που είχε μια τέτοια σχέση στη μουσική τους πορεία;
Απ: Η μουσική του Τζον άλλαξε όταν συνάντησε τη Γιόκο, που προερχόταν από τον κόσμο της παγκόσμιας μουσικής αβαν γκαρντ. Κουρασμένος από την παραδοσιακή ροκ, ενθουσιαζόταν με την ιδέα ότι θα δοκίμαζε πράγματα με μουσικούς οι οποίοι είχαν έναν νέο προσανατολισμό. Η Γιόκο τον έφερε σε επαφή με τους εναλλακτικούς και τους underground καλλιτέχνες. Πολλά από τα θέματα των τραγουδιών του φέρουν τη σφραγίδα της επιρροής της Γιόκο και της ανατολικής της φιλοσοφίας – ένας εντελώς διαφορετικός τρόπος σκέψης και αντίληψης. Ο Τζον έλεγε πως η Γιόκο άσκησε αποφασιστική επιρροή σε όλο το έργο του. Κι ας μην ξεχάσουμε εδώ πως η Γιόκο τον ενθάρρυνε να επιστρέψει στο στούντιο και να γράψει ξανά μουσική, μουσική η οποία δημιούργησε με τη φαντασία της (μια διπλή φαντασία) μια νέα Γη της Επαγγελίας. Η συνεργασία τους ήταν ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της εποχής τους. Ένα γεγονός που εξόργισε τους οπαδούς των Beatles, αλλά αποτελεί σήμερα ένα από τα αριστουργήματα του κινήματος Fluxus και της Performance Art.
Ερ: Πόσο δύσκολη ήταν η προετοιμασία της συνέντευξης με ένα κατά κοινή ομολογία απρόσιτο ζευγάρι;
Απ: Ήμουν σε μεγάλη ένταση κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας. Ήμουν 24 ετών, λάτρευα τον Λένον και επρόκειτο να συναντηθώ με το είδωλό μου. Σίγουρα, η δυσκολότερη συνέντευξή μου. Έπρεπε να δώσω στη Γιόκο ημερομηνία και χρονολογία γέννησης για να τσεκάρει τα αστρολογικά και τα αριθμολογικά μου διαγράμματα. Παρόλα αυτά, από τη στιγμή που είπε «ναι» και συναντήθηκα μαζί τους όλα άρχισαν να μοιάζουν πολύ εύκολα. Ήταν θερμοί και στοχαστικοί. Ο Τζον ήταν πρόθυμος να απαντήσει σε οποιαδήποτε ερώτηση και είχε μεγάλη υπομονή. Μιλούσε στον περίπατό μας στο Central Park, στο στούντιο, πάνω από τα πιάτα του πρωινού και τα φλιτζάνια του καφέ, κάποτε αργά τη νύχτα (ή και ολόκληρη τη νύχτα), κάποτε νωρίς το πρωί. Ήταν τρεις υπέροχες, σπουδαίες εβδομάδες μαζί τους.
Ερ: Πώς θα μπορούσαμε να ορίσουμε τη μουσική κληρονομιά των Beatles στις ημέρες μας;
Απ: Έχω κάνει συνεντεύξεις με ανθρώπους που εκπροσωπούν τα πιο διαφορετικά είδη μουσικής: μπλουζ, ροκ,κάντρι, πανκ, χέβι μέταλ. Οι περισσότεροι μου έχουν εξομολογηθεί πόσο επηρεάστηκαν από τους Beatles. Κι ας σκεφτούμε πως μικρά παιδιά σε όλο τον πλανήτη εξακολουθούν να μαζεύουν δίσκους των Beatles και να τραγουδούν τα τραγούδια του Τζον. Οι Beatles συνεχίζουν να κάνουν πωλήσεις όσο λίγα συγκροτήματα παγκοσμίως. Δεν μπορώ να σκεφτώ άλλο συγκρότημα που να παρέμεινε τόσο διάσημο, έχοντας επηρεάσει τρεις ολόκληρες γενιές.
