Αβεβαιότητα και απειλή κρίσης με τον μόλις 17 μηνών πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι να απέχει… μία ψήφο εμπιστοσύνης από την κατάρρευση
Η ιταλική πολιτική σκηνή ήταν ανέκαθεν ευεπίφορη στις συχνές αλλαγές και το τελευταίο επεισόδιο δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Ο διορισμένος –για να διαχειριστεί την οικονομική κρίση και την πανδημία– πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι υπέβαλε την παραίτησή του στον πρόεδρο Σέρτζιο Ματαρέλα –αφού είχε κερδίσει την ψήφο εμπιστοσύνης στη Γερουσία την Πέμπτη– επειδή δεν είχε την πλειοψηφία στα νομοθετικά σώματα, μετά την άρνηση του Κινήματος Πέντε Αστέρων να στηρίξει το νομοσχέδιο για την οικονομική βοήθεια σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Ο Ματαρέλα δεν έκανε δεκτή την παραίτηση, ενώ ο Ντράγκι θα ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης ξανά την ερχόμενη Τετάρτη στο κοινοβούλιο. Πολλοί μιλούν για πολιτικό ελιγμό του «σούπερ Μάριο» ώστε να ασκήσει πίεση στον Τζουζέπε Κόντε των Πέντε Αστέρων. Η πολιτική κρίση που απειλεί την Ιταλία είναι ενδεικτική του βαθμού δυσκολίας της πολύπλευρης κρίσης που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Ακρίβεια και πολιτικό κόστος
Ο Ντράγκι ήταν σε πολυήμερες διαπραγματεύσεις με το Κίνημα Πέντε Αστέρων ώστε να γίνουν πιο γενναιόδωρες οι προβλέψεις του νομοσχεδίου για την οικονομική στήριξη των νοικοκυριών απέναντι στον πληθωρισμό, πράγμα που δεν έγινε τελικά. Η ψήφος εμπιστοσύνης στη Γερουσία (172 υπέρ, 39 κατά) ζητήθηκε για να περάσει το πακέτο βοήθειας 23 δισ. ευρώ, το οποίο πλέον βρίσκεται σε αναμονή.
Τα Πέντε Αστέρια έχουν υποστεί τον τελευταίο καιρό σφοδρά πολιτικά πλήγματα, με την απόσχιση του υπουργού Εξωτερικών Λουίτζι ντι Μάιο να είναι το σημαντικότερο. Η θέση της πρώτης δύναμης στο ιταλικό κοινοβούλιο αποτελεί πλέον παρελθόν, ενώ ορισμένοι βουλευτές έχουν εκφράσει την άποψη ότι θα ήταν καλύτερο να επιστρέψει το κόμμα στην αντιπολίτευση ώστε να περισώσει το αντισυστημικό κύρος του και να αυξήσει πάλι την επιρροή του. Εχει δείξει ξανά την αντίθεσή του στην πολιτική Ντράγκι, όταν αντιστάθηκε στην παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία.
Πρόωρες εκλογές
Η αβεβαιότητα θέτει σε κίνδυνο τις προσπάθειες της Ιταλίας για εξασφάλιση των κεφαλαίων στήριξης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, την αντιμετώπιση της ξηρασίας και της απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε εθνικές εκλογές τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο. Παρά το γεγονός ότι οι κάλπες είναι προγραμματισμένες για την άνοιξη του 2023, υπέρ του σεναρίου των πρόωρων εκλογών έχουν ταχτεί οι Ματέο Σαλβίνι και Τζόρτζια Μελόνι, αφού στις δημοσκοπήσεις φαίνονται να είναι τρίτος και πρώτη αντίστοιχα. Μάλιστα δεν έχουν διεξαχθεί ποτέ εκλογές το φθινόπωρο στην Ιταλία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς θεωρείται παραδοσιακά εποχή που αφιερώνεται στη συζήτηση του προϋπολογισμού.
Παράλληλα, οι αγορές έστειλαν μήνυμα μέσω της ανόδου των spreads των ιταλικών ομολόγων ότι μια ενδεχόμενη κατάρρευση της κυβέρνησης Ντράγκι θα έχει σημαντικές επιπτώσεις για το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους της Ιταλίας. Η εξυπηρέτηση του υπέρογκου χρέους αναμένεται να γίνει πιο δύσκολη αφού η ΕΚΤ αρχίζει και αυστηροποιεί τη νομισματική πολιτική της, ενώ παράλληλα σχεδιάζει ένα νέο εργαλείο για τον περιορισμό της απόκλισης μεταξύ του γερμανικού κόστους δανεισμού και του κόστους των υπερχρεωμένων κρατών ― μελών όπως η Ιταλία. Ο Ντράγκι θεωρήθηκε ότι παρείχε διαβεβαίωση πως η Ιταλία θα σεβόταν οποιουσδήποτε όρους που συνδέονται με τον νέο μηχανισμό, αλλά η αποχώρησή του θα δημιουργούσε νέα αβεβαιότητα.