«Βιομήχανοι, Βατικανό, οι πανίσχυρες στοές της Ιταλίας, ακόμη και η μαφία_x000D_
είναι αγανακτισμένοι με τους διάφορους Ετινγκερ και τους Εσθονούς, Λετονούς και_x000D_
λοιπούς παρατρεχάμενους της γραφειοκρατίας των Βρυξελών που κουνούν το δάχτυλο_x000D_
στην Ιταλία».
Αυτή είναι η κοινή εικόνα που έχουν οι περισσότεροι από τους γνωρίζοντες καλά τα της ιταλικής πολιτικής και κοινωνικής σκηνής. Υπό αυτό το πρίσμα η ενίσχυση της Λέγκας του Βορρά και του Κινήματος των Πέντε Αστέρων –προς μεγάλη απογοήτευση των αγορών– θα είναι ισχυρή, εκτιμούν οι ίδιοι κύκλοι, στις επικείμενες εκλογές. Εκλογές που –όπως θυμίζουν– προκηρύχτηκαν μετά το πραξικόπημα του προέδρου Σέρτζιο Ματαρέλα να τοποθετήσει πρωθυπουργό τον οποίο δεν ενέκρινε η κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Πού χρωστούν οι Ιταλοί;
Και οι αγορές; Μέχρι στιγμής οι Ιταλοί της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας δεν φαίνεται να ιδρώνουν. Μάλλον έχουν κατανοήσει πολύ καλά τη γνωστή κεϊνσιανή ρήση ότι «αν χρωστάς λίγα στις τράπεζες και δεν πληρώνεις έχεις πρόβλημα. Αν χρωστάς πολλά, το πρόβλημα το έχουν οι τράπεζες».
Με 2,3 τρισ. ευρώ χρέος και τις ευρωπαϊκές τράπεζες να έχουν φουλ τα χαρτοφυλάκιά τους με ιταλικά ομόλογα, όντως το πρόβλημα είναι πανευρωπαϊκό. Ισως και παγκόσμιο. Πάντως με συνολικό δημόσιο χρέος 2,3 τρισ. ευρώ οι γαλλικές τράπεζες κατέχουν ιταλικά ομόλογα 309 δισ. και οι γερμανικές 120 δισ. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μια χρεοκοπία της Ιταλίας θα σημάνει σχεδόν αυτόματα χρεοκοπία των γαλλικών τραπεζών και μεγάλο ταρακούνημα των γερμανικών. Σε κάθε περίπτωση θα προκαλέσει τεράστια αποσταθεροποίηση σε όλη την ευρωζώνη.
Για λόγους σύγκρισης αξίζει να αναφερθεί ότι η Ελλάδα χρωστά κυρίως στις τράπεζες της Γαλλίας (41,4 δισ. ευρώ), της Γερμανίας (15,9 δισ. ευρώ), της Βρετανίας (9,4 δισ. ευρώ), της Πορτογαλίας (7,5 δισ. ευρώ) και της Ιταλίας (2,8 δισ. ευρώ).
Οι Πορτογάλοι έχουν χρέη στις γειτονικές τους ισπανικές τράπεζες (65,7 δισ. ευρώ), τις γερμανικές (26,6 δισ. ευρώ) και τις βρετανικές (18,9 δισ. ευρώ).
Οι μεγαλύτεροι πιστωτές των Ιρλανδών είναι οι βρετανικές τράπεζες με 104,5 δισ. ευρώ, αλλά και αντίστροφα οι Βρετανοί οφείλουν 113,5 δισ. ευρώ σε ιρλανδικές τράπεζες. Οι Ιρλανδοί οφείλουν μεγάλα ποσά και στις γερμανικές τράπεζες (82 δισ. ευρώ), τις αμερικανικές (39,8 δισ. ευρώ) και τις γαλλικές (23,8 δισ. ευρώ).
Οι μεγαλύτεροι πιστωτές των Ισπανών είναι οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες (με 131,7 και 112 δισ. ευρώ, αντίστοιχα), ενώ των Ιταλών είναι οι γαλλικές και οι γερμανικές.
Τράπεζες και αγορές
Η κρίση εμφανίστηκε με ιδιαίτερη ένταση στις ιταλικές τράπεζες και στην περίφημη Monte dei Paschi, την αρχαιότερη τράπεζα της Ιταλίας και τρίτη σε μέγεθος σήμερα. Όταν η συγκεκριμένη τράπεζα ξέμεινε από κεφάλαια (χρεοκόπησε), αντί να εφαρμοστεί η ευρωπαϊκή οδηγία περί bail in (όπως έγινε στην περίπτωση της Κύπρου) και να την ανακεφαλαιοποιήσουν μέτοχοι, ομολογιούχοι και μεγαλοκαταθέτες, η ΕΚΤ και η Κομισιόν έκαναν τα στραβά μάτια και επέτρεψαν στην ιταλική κυβέρνηση να τη διασώσει με κυβερνητικά κεφάλαια (bail out) 20 δισ. ευρώ με απόφαση του ιταλικού κοινοβουλίου!
Κατά τα λοιπά, η κρίση εκδηλώνεται με τρόπο σχεδόν πανομοιότυπο σε ό,τι αφορά τις αγορές:
Τα δεκαετή ομόλογα και τα περίφημα CDS έχουν πάρει την ανηφόρα. Παρά τη διόρθωση των τελευταίων 24ώρων οι αποδόσεις τους εξακολουθούν να είναι υψηλές.
H απόδοση του διετούς ιταλικού τίτλου πάντως υποχώρησε τα τρία τελευταία 24ωρα πάνω από 100 μονάδες βάσης και διαμορφωνόταν στο 0,86%, ενώ η απόδοση του δεκαετούς υποχωρούσε 27 μονάδες βάσης, στο 2,78%, επίπεδο δανεισμού υψηλό για την Ιταλία.
Η διαφορά στις αποδόσεις μεταξύ ιταλικού και γερμανικού δεκαετούς ομολόγου υποχώρησε στις 2,395 ποσοστιαίες μονάδες στο τέλος της εβδομάδας από 2,828 ποσοστιαίες μονάδες την Τρίτη.
Ομοιότητες με την Ελλάδα
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ομοειδής εξέλιξη ορισμένων βασικών οικονομικών μεγεθών μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας.
ΑΕΠ: Το 2005 το ιταλικό δημόσιο χρέος έφτανε το 1,52 τρισ. ευρώ, ποσό που αντιπροσώπευε το 101,9% του ιταλικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Μία δεκαετία αργότερα το ιταλικό χρέος έφτανε τα 2,17 τρισ. ευρώ ή 132,7% του ΑΕΠ. Ποσοστό αύξησης: 43%.
Στην Ελλάδα την ίδια περίοδο από τα 214 εκτινάχτηκε στα 311 δισ. ευρώ, ή 176,9% του ΑΕΠ. Αύξηση: 43%!
Ανεργία των νέων (μεταξύ 18 και 24 ετών): Εκτίναξη στην Ιταλία και την Ελλάδα. Στα τέλη του 2005 στην Ιταλία ήταν στο 10,6% και στην Ελλάδα στο12,9%. Στις αρχές του 2016 έφτασε στην Ελλάδα το 51,9% και στην Ιταλία το 38,8%.
Βεβαίως η Ιταλία έχει μια τεράστια διαφορά από την Ελλάδα. Είναι αναπτυγμένη βιομηχανική χώρα που παράγει από αυτοκίνητα και αεροσκάφη μέχρι επώνυμα ρούχα και αγροτικά προϊόντα. Η Ελλάδα έχει ισχυρό τουριστικό τομέα (το ίδιο και η Ιταλία) και παλεύει να ανορθώσει βιομηχανία και αγροτικό τομέα.
