Η διογκούμενη διαμαρτυρία και η στάση της ΕΕ επιτείνουν τα αδιέξοδα της Δεξιάς
Οι πηχυαίοι τίτλοι του διεθνούς Τύπου εξίσωσαν την εκλογική νίκη των Αδελφών της Ιταλίας με εκείνη των Σουηδών ακροδεξιών και της Λε Πεν. Τίτλοι για εντυπωσιασμό που δεν έχουν καμία σχέση με ό,τι πραγματικά συνέβη στην Ιταλία την περασμένη Κυριακή.
Η αλήθεια είναι ότι οι Ιταλοί ψηφοφόροι δεν πριμοδότησαν τον φασισμό. Υπήρξε μια αξιοσημείωτη στροφή των δεξιών ψηφοφόρων προς τον φασισμό. Με άλλα λόγια, το κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι πήρε σχεδόν όλους τους ψηφοφόρους του Μπερλουσκόνι και της Λέγκας του Σαλβίνι και ελάχιστους από τα υπόλοιπα κόμματα του κέντρου και της Αριστεράς.
Η στροφή των δεξιών ψηφοφόρων εξηγείται εύκολα. Στην περίπτωση του Μπερλουσκόνι έχουμε να κάνουμε με επιχειρηματία 85 χρόνων που έχει καταδικαστεί για φορολογική απάτη και ως πρωθυπουργός είχε επιλέξει υπουργούς που αργότερα καταδικάστηκαν για συνεργασία με την Κόζα Νόστρα. Μάλλον και το 8% που πήρε ήταν υπερβολικό. Το κατανόησε και ο ίδιος ο Μπερλουσκόνι, που ανήγγειλε την παραίτησή του από πρόεδρος του Forza Italia.
Η περίπτωση της Λέγκας είναι πιο περίπλοκη. Είναι κόμμα διαμαρτυρίας εδώ και μισό αιώνα και το 2018 κέρδισε τις εκλογές μαζί με το νεότερο κόμμα διαμαρτυρίας, το Κίνημα 5 Αστέρων (Κ5Α). Όμως σε αυτά τα τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης το Κ5Α κατάφερε, επιλέγοντας ως ηγέτη τον Τζουζέπε Κόντε, να εξελιχτεί σε ιδιόμορφο μεν σχηματισμό αλλά σαφώς τοποθετημένο στην Αριστερά. Κάτι που του επέτρεψε τώρα να εξασφαλίσει ένα απρόβλεπτο 15%, με ψήφους που προέρχονταν κυρίως από τον φτωχό νότο και από τις λαϊκές συνοικίες του κέντρου και του βορρά˙ σχεδόν όλοι τους ψηφοφόροι που επιβιώνουν χάρη στο κοινωνικό εισόδημα που θέσπισε το Κ5Α, το οποίο η νέα κυβέρνηση θέλει να καταργήσει.
Ο Σαλβίνι ακολούθησε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση. Ξεκίνησε με δημαγωγικές μέχρι ανίας προτάσεις για το μεταναστευτικό και κατέληξε το καλοκαίρι του 2019, εμφανώς μεθυσμένος, με μαγιό και ένα ποτήρι μοχίτο στο χέρι, περιτριγυρισμένος από νεαρές θαυμάστριές του, να ανακοινώνει στο beach bar Papeete την αποχώρηση της Λέγκας από την κυβέρνηση.
Τώρα ο ηγέτης της Λέγκας ζητιανεύει από τη Μελόνι το υπουργείο Εσωτερικών (αντιστοιχεί με το δικό μας Προστασίας του Πολίτη), αλλά οι μέρες του επικεφαλής της Λέγκας είναι μετρημένες. Το 9% της Κυριακής εξαγρίωσε τους πανίσχυρους περιφερειάρχες του βορρά, που από καιρό επιδίωκαν να τον αντικαταστήσουν στην ηγεσία της Λέγκας.
Γιατί διαμαρτύρονται οι πολίτες
Η ψήφος στη Μελόνι λοιπόν ήταν η νέα ψήφος διαμαρτυρίας, αφού οι προηγούμενες κυβερνήσεις άφησαν πίσω τους απογοητευμένους ψηφοφόρους. Το ερώτημα όμως είναι για ποιο λόγο διαμαρτύρονται οι Ιταλοί. Κρίμα που το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα (19%) δεν έθεσε στον εαυτό του το ίδιο ερώτημα.
Οι Ιταλοί διαμαρτύρονται διά της ψήφου ουσιαστικά από το 2011, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έπεισε τον τότε πρόεδρο της Ιταλίας Τζόρτζιο Ναπολιτάνο να αντικαταστήσει τον εκλεγμένο πρωθυπουργό Μπερλουσκόνι με τον τεχνοκράτη οικονομολόγο Μάριο Μόντι. Το επόμενο έτος ξέσπασε η ελληνική κρίση και οι Ιταλοί παρακολούθησαν με τεράστιο ενδιαφέρον την εξέλιξή της. Η βάναυση συμπεριφορά της ευρωζώνης απέναντι στην Ελλάδα και η ρατσιστική ρητορική των Γερμανών εναντίον των Νοτιοευρωπαίων έκαναν τους Ιταλούς να φρίξουν. Από εκεί πηγάζει το επίμονο αίτημα των Ιταλών ψηφοφόρων να αναδειχτεί μια κυβέρνηση που θα είναι σε θέση να δώσει μάχη στην ευρωζώνη ώστε να αλλάξει ριζικά την οικονομική πολιτική της. Ενα αίτημα που ίσως εκφράζεται με τρόπο συγκεχυμένο αλλά είναι σαφέστατο. Κάποιοι στην Ιταλία το ερμήνευσαν ως έκφραση αντιευρωπαϊσμού και άρχισαν να προπαγανδίζουν το Italexit. Ομως το ομώνυμο ψηφοδέλτιο πήρε 2% και παρέμεινε εκτός κοινοβουλίου. Οι Ιταλοί είναι ευρωπαϊστές και ως ευρωπαϊστές διαμαρτύρονται.
Ο «μεταφασιστικός» νεοφασισμός
Οι Αδελφοί της Ιταλίας είναι κόμμα διαμαρτυρίας αλλά ταυτόχρονα είναι και νεοφασιστικό κόμμα, παρόλο που οι ίδιοι προτιμούν να το χαρακτηρίζουν «μεταφασιστικό». Η αλήθεια όμως είναι ότι μεταπολεμικά πάντα εκλεγόταν ένα νεοφασιστικό κόμμα στο ιταλικό κοινοβούλιο. Ονομαζόταν Ιταλικό Κοινωνικό Κίνημα (MSI) και η Μελόνι υιοθέτησε το σύμβολό του: ένα φέρετρο από το οποίο αναδύεται φλόγα με τα χρώματα της ιταλικής σημαίας. Το φασιστικό κόμμα έπαψε να υπάρχει το 2003, όταν ο ηγέτης του Τζιανφράνκο Φίνι επισκέφτηκε την Ιερουσαλήμ και δήλωσε ότι «ο φασισμός είναι το απόλυτο κακό». Οι φασίστες τον εγκατέλειψαν και ο Μπερλουσκόνι τον έδιωξε από την κυβέρνηση. Ο ίδιος ο Μπερλουσκόνι ο οποίος στις συνεντεύξεις του δεν παρέλειπε να επαναλαμβάνει τους κοινούς τόπους της Δεξιάς ότι «ο Μουσολίνι έκανε και καλά πράγματα» και «οι αντιφασίστες απλώς αποστέλλονταν σε υποχρεωτικές διακοπές στις παραλίες κάποιων νησιών».
Όσο φασίστας είναι λοιπόν ο Μπερλουσκόνι άλλο τόσο είναι και ο δεξιός ψηφοφόρος του κόμματός του ή της Λέγκας. Ιδιαίτερα όταν είναι άνεργος και η κριτική της Μελόνι στην ΕΕ οξύνεται· τότε η ηγέτης με τη βροντερή φωνή θυμάται ότι η οικονομική πολιτική του Μουσολίνι ήταν κεϊνσιανή. Μια πισώπλατη μαχαιριά στο Δημοκρατικό Κόμμα.
Εξετάζοντας όμως με ρεαλιστική οπτική την κατάσταση που διαμορφώθηκε μετά τις εκλογές, η εικόνα δεν είναι και τόσο ευνοϊκή για την ιταλική Δεξιά. Η Μελόνι είναι πολιτικός για τις πλατείες, όχι για να κυβερνήσει. Δεν έχει καμία κυβερνητική εμπειρία ούτε πολιτική κουλτούρα. Τη στηρίζει προσωπικό από πρώην υπουργούς του Μπερλουσκόνι προερχόμενους από το MSI, αλλά και η δική τους κουλτούρα και πολιτική ικανότητα είναι περιορισμένες. Δύσκολη προβλέπεται και η συνεργασία με τον Μπερλουσκόνι και τον Σαλβίνι και με όποιον τους αντικαταστήσει. Οσο για την Ευρώπη, πέρα από τις γκάφες της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν,ο κεϊνσιανισμός της Ρώμης θα εξανεμιστεί στο πρώτο Eurogroup, όπως και οι υπόλοιπες δημαγωγικές διεκδικήσεις που προέβαλε κατά καιρούς η Μελόνι. Πάμε λοιπόν προς νέα απογοήτευση του Ιταλού ψηφοφόρου, έως ότου κάποιος πολιτικός –ας ελπίσουμε αριστερός– καταφέρει να ερμηνεύσει ορθώς το μήνυμα της ιταλικής ψήφου.
Ο Δημήτρης Δεληολάνης είναι δημοσιογράφος, πρώην ανταποκριτής της ΕΡΤ στη Ρώμη
Διαβάστε επίσης
Ιταλία: Συμφωνία Μελόνι-Ντράγκι για την πολιτική επιβίωση και των δύο
Η ακροδεξιά Μελόνι υπόσχεται κυβέρνηση… υψηλού επιπέδου για την Ιταλία
Handelsblatt: H δεξιά στροφή στην Ιταλία πιέζει τα ελληνικά ομόλογα
