Με την υπόσχεση για χρήση των καταλανικών, και άλλων τοπικών διαλέκτων της Ισπανίας, στο ισπανικό κοινοβούλιο και στην ΕΕ, ο Πέδρο Σάντσεθ κατάφερε να κερδίσει την υποστήριξη του καταλανικού κόμματος Junts (Ενωμένοι), του αυτοεξόριστου καταλανού πολιτικού Κάρλες Πουτζδεμόν, για την εκλογή της προέδρου Φρανθίνα Αρμενγόλ, που πρότεινε το Σοσιαλιστικό και Εργατικό κόμμα (PSOE). Αμέσως μετά τις εκλογές του περασμένου μήνα, ο Πουτζδεμόν –ο οποίος έχει διωχθεί από το ισπανικό κράτος για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας το 2017- διεμήνυε σε όλους τους τόνους ότι θα πουλήσει πολύ ακριβά το τομάρι του για να στηρίξει τον Σάντσεθ, με κορωνίδα των αιτημάτων του την αμνηστία για τους καταλανούς πολιτικούς που υποστήριξαν το δημοψήφισμα. Παρά την αρχική στήριξη για την εκλογή της Αρμενγόλ, η συνδρομή του Πουτζδεμόν δε θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη κατά την επερχόμενη διαπραγμάτευση για το σχηματισμό κυβέρνησης, αφού ο πυρήνας των αιτημάτων του δεν έχει ικανοποιηθεί.
Junts-Σοσιαλδημοκρατία, συμμαχία (;)
Το πέρας των εθνικών εκλογών του Ιουλίου βρήκε τον Πέδρο Σάντσεθ ισχυρότερο σε σχέση με τα προγνωστικά και το Λαϊκό κόμμα του Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό, που όλοι περίμεναν να θριαμβεύσει, να νικά μεν αλλά να μην μπορεί να μετουσιώσει την πρωτοκαθεδρία του σε κάτι πιο ουσιαστικό. Μάλιστα, μετά την απομάκρυνση του ακροδεξιού Vox από μια ενδεχόμενη συμφωνία με τον Φεϊχό, ο σχηματισμός μιας δεξιάς κυβέρνησης μάλλον μετατρέπεται σε μακρινό ενδεχόμενο.
Προς αυτή την εξέλιξη συντείνει και το γεγονός ότι η νεοεκλεγείσα πρόεδρος του Κογκρέσου, Φρανθίνα Αρμενγόλ, ήταν πρόταση του Σάντσεθ. Η Αρμενγόλ εκλέχθηκε με τις ψήφους των Junts του Πουτζδεμόν αφού την τελευταία στιγμή έγινε γνωστή η συμφωνία μεταξύ του καταλανού ηγέτη και του Σάντσεθ ότι τα καταλανικά, τα γαλικιακά και τα βασκικά θα χρησιμοποιούνται ως επίσημες γλώσσες στο κοινοβούλιο. Τα καταλανικά θα χρησιμοποιούνται και στην ΕΕ σαν επίσημη γλώσσα, έχοντας το καθεστώς που έχουν και οι υπόλοιπες εθνικές γλώσσες, όπως πχ τα γερμανικά ή τα γαλλικά. Η πρόταση θα πρέπει να περάσει από ψήφιση στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ στις 19 Σεπτεμβρίου. Οι Junts, σε ανακοίνωσή τους, αναφέρουν ότι «στον αγώνα να έχουν τα Καταλανικά τους απαραίτητους μηχανισμούς και νομική προστασία, η αναγνώρισή τους ως μια εκ των επίσημων γλωσσών της Ευρώπης είναι αποφασιστική».
Στα καταλανικά Μέσα, ωστόσο, ξεκαθαρίζεται ότι αυτή η συμφωνία δεν συνδέεται με τις διαπραγματεύσεις για κυβέρνηση, όταν ο Σάντσεθ λάβει τη διερευνητική εντολή. Το κυριότερο αίτημα του Πουτζδεμόν, η γενική αμνηστία σε όλους όσους συμμετείχαν στη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία, έχει τεθεί εξ αρχής και ρητά εκτός συζήτησης από το Σοσιαλιστικό κόμμα, που πλήρωσε βαρύ πολιτικό κόστος από τη νοούμενη από τη Δεξιά ως χαλαρότητα απέναντι στα τοπικιστικά κόμματα.
Το Σοσιαλιστικό και το Λαϊκό κόμμα έχουν από 171 βουλευτές, ενώ οι Junts επτά, στο Κογκρέσο των 350 εδρών συνολικά. Παρά το γεγονός ότι μια συμφωνία των Καταλανών με τον Σάντσεθ είναι δύσκολη, είναι πολύ πιο εύκολη από ό,τι με τον Φεϊχό, που θεωρείται ουσιαστικά αδύνατη.
Άλλες πτυχές της συμφωνίας
Το σύνολο της συμφωνίας δεν έχει δημοσιοποιηθεί, κάνοντας την πρόεδρο του Λαϊκού κόμματος, Κούκα Γκαμάρα, να ζητά να γίνουν γνωστά τα πρακτικά των συναντήσεων ανάμεσα στο Σοσιαλιστικό κόμμα και το καταλανικό κόμμα.
Σύμφωνα, πάντως, με ισπανικά Μέσα η συμφωνία του Σάντσεθ με τον Πουτζδεμόν περιλαμβάνει και την υπόσχεση δημιουργίας μιας επιτροπής έρευνας για την κατασκοπία των καταλανών αυτονομιστών από τις ισπανικές υπηρεσίες πληροφοριών (CNI). Επίσης, η συμφωνία εξετάζει τη διεξαγωγή έρευνας για τις τζιχαντιστικές επιθέσεις στη Βαρκελώνη το 2017, ώστε να διευκρινιστεί αν είχε εμπλοκή η CNI και ποιες ήταν οι σχέσεις με τον ιμάμη Ες Σάτι, ηθικό αυτουργό των επιθέσεων που σκοτώθηκε και αυτός στις επιθέσεις. Οι Junts θέλουν να διευκρινιστεί αν το κράτος αδράνησε ενώ είχε πληροφορίες που μπορούσαν να αποτρέψουν την επίθεση που άφησε 16 νεκρούς.
Υποχώρηση ή συμβιβασμός;
Από την πλευρά του Πουτζδεμόν, η συμφωνία παρουσιάζεται ως μια πρώτη νίκη. Αποσυνδέει, σε κάθε τόνο, όμως τη συμφωνία αυτή από τη συνδρομή σε σχηματισμό κυβέρνησης. Για αυτό το ζήτημα, το Σοσιαλιστικό κόμμα μελετά τρόπους ώστε να καταπέσουν οι κατηγορίες για τους καταλανούς πολιτικούς-αυτονομιστές. Αν συμβεί αυτό, θα ανοίξει ο δρόμος για τη σύμπραξη τόσο με τη Δημοκρατική Αριστερά Καταλωνίας (ERC) του Πέρε Αραγονές όσο και με τους Junts, του Πουτζδεμόν. Ωστόσο δεν πάει πολύς καιρός που ο καταλανός ηγέτης καταφερόταν με διόλου κολακευτικούς όρους για το ισπανικό κράτος και τον Σάντσεθ.
Οχτώ μέρες πριν από τις εθνικές εκλογές της 23ης Ιουλίου, ο Πουτζδεμόν διακήρυττε ότι «ο Σάντσεθ δεν θα είναι πρόεδρος με τις ψήφους των Junts, επειδή λέει ψέματα και δε συμμορφώνεται».
A efectes de Catalunya, la diferència és que el PSOE opera amb anestèsia i el PP sense, però tots dos amputen. Sánchez no serà president amb els vots de Junts, perquè menteix i incompleix.
📲 Entrevista amb @antonibassas: https://t.co/eoPfushVsT pic.twitter.com/LGOt84ITAn
— krls.eth / Carles Puigdemont (@KRLS) July 15, 2023
Επίσης, την επόμενη μέρα των ισπανικών εκλογών, η εισαγγελία ζήτησε διεθνές ένταλμα σύλληψης του Πουτζδεμόν, για κατάχρηση δημοσίων πόρων, σε σχέση με το δημοψήφισμα του 2017. Επίσης, η κοινοβουλευτική ασυλία του Πουτζντεμόν έχει αρθεί δύο φορές από το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, έπειτα από απαίτηση της Ισπανίας.
Τότε ο Πουτζδεμόν είχε σχολιάσει δηκτικά την είδηση από το λογαριασμό του στο Twitter, αφήνοντας σαφείς υπαινιγμούς για τον Πέδρο Σάντσεθ: «Τη μια μέρα είσαι αποφασισμένος να σχηματίσεις κυβέρνηση, την επομένη η Ισπανία δίνει εντολή για τη σύλληψή σου».
One day you are decisive in order to form a Spanish government, the next day Spain orders your arrest. https://t.co/7e33rCzd6S
— krls.eth / Carles Puigdemont (@KRLS) July 24, 2023
Για την αποβολή του Πουτζδεμόν από την καταλανική Βουλή το 2018, ο ΟΗΕ έχει καταδικάσει, με ψήφισμά του τον Μάιο του 2023, την ενέργεια της Ισπανίας να αποκλείσει τον καταλανό ηγέτη από το να ασκήσει τα καθήκοντά του, στερώντας του ένα βασικό δημοκρατικό δικαίωμα. Το γραφείο του καταλανού πολιτικού είχε κάνει λόγο τότε ότι αμφισβητείται η «δημοκρατική φήμη» της Ισπανίας. Το ψήφισμα ήταν άκρως καταδικαστικό κατά της Ισπανίας, αφού δεν νοείται ο αποκλεισμός ενός πολίτη από την άσκηση των πολιτικών δικαιωμάτων για πράξεις «δημόσιες και ειρηνικές».
IMPORTANT: The UN Human Rights Committee condemns Spain for violating my political rights. In the first resolution concerning a member of the Catalan independence movement in exile, the committee confirms that Spain has violated the right to political participation, which is “the… pic.twitter.com/ZHBpm5bVc3
— krls.eth / Carles Puigdemont (@KRLS) May 18, 2023
Επιπλέον, ο Πουτζδεμόν έχει καταδικάσει την αβελτηρία της Ισπανίας στην εφαρμογή των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το 61% των οποίων αραχνιάζει σε κάποιο συρτάρι. Ο καταλανός ηγέτης επίστησε την προσοχή, αφού «η δημοκρατία είναι περισσότερο σε κίνδυνο από ό,τι ήταν μερικές δεκαετίες παλιότερα».
Fundamental rights are violated in EU. And they are violated on an unacceptable scale. Spain do not apply 61% of the judgments of the European Court of Human Rights. We need to be strong, because democracy is more in danger than it was a few decades ago https://t.co/ewrYnhX7PY pic.twitter.com/OjZ0IwoikT
— krls.eth / Carles Puigdemont (@KRLS) January 18, 2023
