Το πείραμα της Ισπανίας με μια σοσιαλιστική κυβέρνηση μειοψηφίας υποστηριζόμενη από την άκρα αριστερά αποδείχτηκε σύντομη. Για τον νεαρό πρωθυπουργό Πέτρο Σάντσεθ από ένα σημείο και μετά οι εκλογές ήταν μονόδρομος.
Σήμερα και μετά την απόρριψη του προϋπολογισμού της κυβέρνησής με 191 ψήφους, ο Πέδρο Σάντσεθ προκήρυξε πρόωρες εθνικές εκλογές για τις 28 Απριλίου. Πρόκειται για τις τρίτες εθνικές εκλογές που προκηρύσσονται στην Ισπανία μέσα σε διάστημα μόλις τεσσάρων ετών.
«Ανάμεσα στο να μην κάνουμε τίποτε και να συνεχίσουμε χωρίς προϋπολογισμό και στο να δώσουμε τον λόγο στους Ισπανούς, επιλέγω το δεύτερο. Η Ισπανία χρειάζεται να συνεχίσει να προχωρεί, να προοδεύει με ανεκτικότητα, σεβασμό, μετριοπάθεια και κοινή λογική», δήλωσε ο Ισπανός πρωθυπουργός και ηγέτης Σοσιαλιστικού Κόμματος.
«Πρότεινα την διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών για την 28η Απριλίου», πρόσθεσε στους δημοσιογράφους.
Επικεφαλής της πλέον μειοψηφικής κυβέρνησης στην ιστορία της Ισπανίας, ο Σάντσεθ άντεξε μόλις οκτώ μήνες να διατηρήσει την εύθραυστη πλειοψηφία που είχε διαμορφωθεί με τους σοσιαλιστές, την ριζοσπαστική αριστερά, τους καταλανούς αυτονομιστές και τους βάσκους εθνικιστές.
Το σενάριο πως ο νεαρός Ισπανός πρωθυπουργός θα μπορούσε να κρατηθεί στην εξουσία μέχρι την άνοιξη του 2020 φαινόταν όμως εξαρχής σχεδόν απίθανο. Ήταν στην ουσία μια κυβέρνηση χτισμένη στην άμμο.
Ο Πέδρο Σάντσεθ ήρθε στην κυβέρνηση τον περασμένο Ιούνιο μετά από μια πρόταση μομφής κατά του συντηρητικού προκατόχου του, Μαριάνο Ραχόι. Έχοντας μόλις 84 βουλευτές στο ισπανικό κοινοβούλιο από τις 350 συνολικά έδρες, έπεισε τους καταλανούς αυτονομιστές και τους Podemos να μην στηρίξουν με ψήφο εμπιστοσύνης την κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι.
Όμως αυτή η αδύναμη παρουσία του στο κοινοβούλιο σήμαινε ότι ο Σάντσεθ έπρεπε να βασίζεται στη διακυβέρνηση με διατάγματα. Ένα σημαντικό ζήτημα που του ανατέθηκε μόλις πήρε την εξουσία ήταν να ανατρέψει τις επιπτώσεις της λιτότητας που έφερε η κρίση το 2012. Έτσι ενέκρινε μια άνευ προηγουμένου αύξηση κατά 22% του κατώτατου μισθού και ξεκίνησε το μεγαλύτερο πρόγραμμα πρόσληψης στο δημόσιο τομέα σε μια δεκαετία. Υποσχέθηκε επίσης 2 δισ. ευρώ για την καταπολέμηση της ανεργίας και των νέων.
Τι πήγε στραβά για τον Σάντσεθ
Ωστόσο, η απαίτηση των Καταλωνών για δημοψήφισμα και ανεξαρτησία αποτελούσε και αποτελεί ένα «αγκάθι» που πληγώνει συνεχώς την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομίας της Ευρώπης. Από αυτό δεν μπόρεσε να ξεφύγει ούτε ο Σάντσεθ. Ο διάλογος ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους αυτονομιστές διακόπηκε την περασμένη εβδομάδα, καθώς οι Καταλανοί συνεχίζουν να ζητούν δημοψήφισμα για την αυτοδιάθεση, πράγμα που δεν είναι αποδεκτό από την Μαδρίτη.
Επίσης, η συζήτηση του προϋπολογισμού συνέπεσε με την έναρξη της προφορικής φάσης της δίκης των 12 αυτονομιστών ηγετών προκειμένου να απαγγελθούν σε βάρος τους κατηγορίες για τον ρόλο τους στην αποτυχημένη προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης της Καταλονίας, που δίχασε τη χώρα τον Οκτώβριο του 2017. Αυτό ήταν ένας ακόμα «πονοκέφαλος» για τον Σάντσεθ ο οποίος χρειαζόταν τις ψήφους των καταλανικών αυτονομιστικών κομμάτων για να περάσει ένα κομβικό για την κυβέρνησή νομοσχέδιο του προϋπολογισμού.
Στην προσπάθειά του να κρατηθεί στην κυβέρνηση ο Σάντσεθ εξαπέλυσε επίθεση κατηγορώντας την δεξιά και τους αυτονομιστές ότι μπλόκαραν «τον πλέον κοινωνικό προϋπολογισμό της δεκαετίας για την χώρα μας» έπειτα από «επτά χρόνια κοινωνικών αδικιών και λιτότητας».
Γιατί τώρα εκλογές;
Οι πρόωρες εκλογές ήταν η μόνη λύση για τον Σάντσεθ. Σύμφωνα με την ερευνήτρια στις Πολιτικές Επιστήμες Μπέρτα Μπαρμπέτ, ο Σάντσεθ θεωρεί ότι προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές, θα μπορέσει να ελαχιστοποιήσει τις συνέπειες της τιμωρητικής ψήφου, αφήνοντας στην δεξιά ελάχιστο χρόνο για να συντονισθεί. Διότι ο Πέδρο Σάντσεθ δέχεται μετωπική επίθεση για την καταλανική κρίση από το Λαϊκό Κόμμα (PP), τους Ciudadanos και το ακροδεξιό κόμμα Vox. Στόχος τώρα του Σάντσεθ είναι να απομακρύνει τους ψηφοφόρους από τα κόμματα τη άκρας δεξιάς και το σχηματισμό ενός συνασπισμού Ciudadanos-PP-Vox.
Λύση ή μεγαλύτερο αδιέξοδο
Το ερώτημα που τίθεται όμως τώρα είναι αν οι πρόωρες εκλογές στην Ισπανία θα δώσουν μια λύση ή θα παρατείνουν το αδιέξοδο στη χώρα.
Ο Πέδρο Σάντσεθ είναι ένας πολιτικός με δυναμική και πραγματικός αγωνιστής. Το πιο πιθανό όμως αποτέλεσμα είναι η ανάπτυξη μιας δεξιάς συμμαχίας PP – Ciudadanos και Vox με κυρίαρχο κόμμα το ακροδεξιό Vox όπως έπραξαν στην περιοχή της Ανδαλουσίας τον περασμένο Δεκέμβριο.
Σύμφωνα όμως με τον Στίβεν Τρίπστιν, αναλυτή της ING, ένας συνασπισμός Ciudadanos-PP-Vox κινδυνεύει να αυξήσει την ένταση ανάμεσα στην κεντρική κυβέρνηση της χώρας και τη Καταλονία. Και αν οι ψήφοι των βάσκων εθνικιστών ή των καταλανών αυτονομιστών είναι αναγκαίες για την διακυβέρνηση, τότε προαναγγέλλεται νέο «πολιτικό αδιέξοδο».
Οι Σοσιαλιστές και οι Podemos πιθανότατα δεν θα καταφέρουν από μόνοι τους να πάρουν αρκετές έδρες για να σχηματίσουν κυβέρνηση, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις. Σε αυτή την περίπτωση όμως πόσο πιθανό είναι το κόμμα των Ciudadanos να συνάψει συμμαχία με τους Σοσιαλιστές παρά με την άκρα δεξιά;
Ο ηγέτης του δεξιού κόμματος Cuidadanos, Albert Rivera
Σε δημοσκόπηση που πραγματοποίησε η εφημερίδα El Pais δείχνει ότι οι σοσιαλιστές έρχονται πρώτοι με ποσοστό 24,4%, ακολουθεί το Συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα με ποσοστό 20,7% και οι φιλελεύθεροι του Ciudadanos με 18%. Η στήριξη στους Podemos έχουν υποχωρήσει στο 15%, ενώ το Vox, έχει σημειώσει κατακόρυφη άνοδο στο 10,6%.
Πιθανότατα λοιπόν, να αργήσουμε να μάθουμε ποιος θα είναι ο επόμενος πρωθυπουργός της Ισπανίας.
Γιατί πρέπει να ανησυχεί η ΕΕ
Οι πρόωρες εκλογές στην Ισπανία δεν δημιουργούν μόνο αναστάτωση στη χώρα, αλλά και σε όλη την ΕΕ. Μετά από 21 συνεχόμενα τρίμηνα ανάπτυξης, η οικονομία της Ισπανίας παραμένει ένα ευαίσθητο σημείο στη ζώνη του ευρώ. Η ανάπτυξη επιταχύνθηκε απροσδόκητα το δ’ τρίμηνο από τις καταναλωτικές δαπάνες ωστόσο, η χώρα αντιμετωπίζει κι άλλα σημαντικά προβλήματα.
Η Ισπανία δεν είχε κυβέρνηση πλειοψηφίας για περισσότερα από τρία χρόνια και αυτό σήμαινε ότι πολλές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έχουν καθυστερήσει. Παράλληλα, ενώ οι σοσιαλιστές κατάφεραν να υιοθετήσουν μια σειρά μέτρων τους τελευταίους μήνες που περιλαμβάνουν αύξηση των συντάξεων και των κατώτατων μισθών, η ανατροπή του προϋπολογισμού του 2018 σημαίνει ότι ορισμένες προγραμματισμένες περικοπές δαπανών δεν θα τεθούν σε ισχύ.
Σύμφωνα με τον υπουργό Προϋπολογισμού της χώρας το έλλειμμα θα μπορούσε να ανέλθει μεταξύ 2,2% και 2,4%, αντί για το 1,3% που επιδιώκουν οι Σοσιαλιστές.
Ωστόσο, η Κεντρική Τράπεζα της Ισπανίας αναμένει ανάπτυξη 2,2% φέτος, σε σύγκριση με 2,5% το 2018.
Αυτό που μένει να δούμε είναι αν η 28η Απριλίου θα φέρει μια λύση στο συνεχές πολιτικό αδιέξοδο της Ισπανίας ή θα το παρατείνει δημιουργώντας νέα προβλήματα τόσο στην ίδια τη χώρα όσο και στην ΕΕ.
