Η περισσότερο πληττόμενη από την πανδημία οικονομία της Ευρώπης πασχίζει να αναστρέψει τα προγνωστικά. Αλλαγή συνταγής από την κεντροαριστερή κυβέρνηση PSOE – Unidas Podemos για να ανακοπεί η καθοδική πορεία της ισπανικής οικονομίας. Τα οικονομικά δεινά λόγω της πανδημίας βαθαίνουν τις ανισότητες μεταξύ των περιφερειών της χώρας.
Ο αντίκτυπος της πανδημίας και κυρίως της εφαρμογής του τρίμηνου lockdown στην οικονομία της Ισπανίας, σε συνδυασμό με την αποχώρηση της γιαπωνέζικης αυτοκινητοβιομηχανίας Nissan από τη χώρα, δυσχεραίνει το έργο της κυβέρνησης συνασπισμού, η οποία καλείται να διαχειριστεί τη συρρίκνωση της οικονομίας και την εκτόξευση της ανεργίας.
Είναι πολλά τα βάσανα που έχει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση του σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος αφότου κατάφερε να νεκραναστήσει το ισπανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα στις περσινές βουλευτικές εκλογές εξαναγκάστηκε σε συνεργασία με τους αριστερούς των Unidas Podemos. Η κρίση της Covid-19, για τη διαχείριση της οποίας ο Σάντσεθ δέχτηκε σφοδρή κριτική για αργά αντανακλαστικά, έχει πλήξει τη χώρα περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στην Ευρώπη (περισσότερα από 250.000 κρούσματα και 28.395 θάνατοι) με εξαίρεση το Ηνωμένο Βασίλειο. Τις τελευταίες μέρες μάλιστα σημειώνεται νέα έξαρση στη βορειοδυτική περιοχή της Γαλικίας.
Στο μέτωπο της οικονομίας η προβλεπόμενη συρρίκνωση κυμαίνεται μεταξύ 10% και 12,8%, ανάλογα με την πηγή των εκτιμήσεων – πιο αισιόδοξες εμφανίζονται οι κυβερνητικές προβλέψεις σε σχέση με αυτές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Κοινό σημείο όλων είναι η πρόσφατη αναθεώρηση των εκτιμήσεων για την πορεία της οικονομίας προς το χειρότερο.
Ύφεση σε τουρισμό και αυτοκινητοβιομηχανία
Με φόντο τη γενικότερη οικονομική ύφεση, δύο σημαντικοί πυλώνες της ισπανικής οικονομίας, ο τουρισμός και η αυτοκινητοβιομηχανία –αντιστοιχούν στο 11% και το 8,7% του ΑΕΠ της χώρας–, πλήττονται ιδιαίτερα. Ο μεν τουρισμός την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου, για την οποία υπάρχουν επίσημα στοιχεία, υποχώρησε κατά 48%, με τους ανοιξιάτικους μήνες να θεωρούνται «νεκροί», ενώ οι κρατήσεις αεροπορικών εισιτηρίων στις αρχές Ιουνίου, οπότε και ο Ισπανός πρωθυπουργός προανήγγειλε την έναρξη της τουριστικής περιόδου, σημείωσαν πτώση της τάξης του 53,5% σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2019.
Οσον αφορά τη βιομηχανία, η πρόσφατη ανακοίνωση του γιαπωνέζικου κολοσσού Nissan ότι αποσύρει τα εργοστάσιά του από τη Βαρκελώνη αποτελεί ένα ακόμη πλήγμα στην ισπανική οικονομία και την αυξανόμενη λόγω πανδημίας ανεργία της χώρας, στο καθεστώς της οποίας θα μπουν αυτόματα περίπου 3.000 εργαζόμενοι των εν λόγω εργοστασίων, ενώ στις 25.000 ανέρχονται οι έμμεσες θέσεις εργασίας που εξαρτώνται από τη λειτουργία της Nissan στην Ισπανία.
Η στρατηγική Σάντσεθ – Ιγκλέσιας
Σε αντίθεση με τις πολιτικές λιτότητας που επέβαλαν οι προηγούμενες ισπανικές κυβερνήσεις στην προσπάθεια αντιμετώπισης της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, η σημερινή κυβέρνηση συνασπισμού της χώρας παρουσίασε το σχέδιό της για γενναίες δόσεις δημόσιων δαπανών με στόχο την ενίσχυση της οικονομίας.
150 δισ. ευρώ δημόσιων επενδύσεων υπολογίζει να διαθέσει η κυβέρνηση Σάντσεθ – Ιγκλέσιας το 2021 και το 2022, ενώ εκτιμάται ότι το ποσό αυτό θα ενθαρρύνει περίπου 500 δισ. ευρώ σε ιδιωτικές επενδύσεις.
Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, γίνεται σαφές ότι τα κονδύλια αυτά δεν θα διοχετευτούν σε τραπεζικά ιδρύματα, όπως έγινε στη διάρκεια της ύφεσης που ακολούθησε την κρίση της περασμένης δεκαετίας, αλλά σε επιχειρήσεις που θεωρούνται στρατηγικής σημασίας για μια σειρά από λόγους, όπως «ο κοινωνικός και οικονομικός τους αντίκτυπος, η συνάφειά τους με την ασφάλεια και την υγεία των πολιτών, τις υποδομές, τον κλάδο της επικοινωνίας ή τη συνεισφορά τους στην εύρυθμη λειτουργία των αγορών».
Τα οικονομικά δεινά φουντώνουν τις αποσχιστικές βλέψεις
Δύο είναι οι βασικές διαπιστώσεις σήμερα για την πορεία των αποσχιστικών τάσεων στην ιδιαίτερα πληττόμενη από την πανδημία Ισπανία. Πρώτον, η οικονομική ύφεση αποτελεί παραδοσιακά βούτυρο στο ψωμί των κινημάτων ανεξαρτησίας σε περιοχές με σημαντική οικονομική παραγωγή, όπως είναι η περίπτωση της Καταλονίας, της πλουσιότερης περιοχής της Ισπανίας (το 2016 αντιστοιχούσε στο 16% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας). Δεύτερον, ο τρόπος που αντιμετώπισε η κυβέρνηση Σάντσεθ – Ιγκλέσιας την κρίση της Covid-19 αποτέλεσε αφορμή για σφοδρή κριτική από την καταλανική κυβέρνηση του Κιμ Τόρα, η οποία επιθυμούσε πιο αποκεντρωμένη διαχείριση, αλλά και για ενίσχυση του σκληροπυρηνικού κόμματος υπέρ της ανεξαρτησίας Μαζί για την Καταλονία (JxCat). Σύμφωνα με τον Τζόναθαν Πάρκερ, ερευνητή στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ, η πανδημία ωφελεί το συγκεκριμένο κόμμα εις βάρος του πιο μετριοπαθούς κόμματος Ρεπουμπλικανική Αριστερά για την Καταλονία (ERC), το οποίο αναμενόταν να κερδίσει τις τοπικές εκλογές που αναβλήθηκαν λόγω κορονοϊού τον περασμένο Μάιο και να επανεκκινήσει τις διμερείς συζητήσεις για περισσότερη αυτονομία με την ισπανική κυβέρνηση. «Εν ολίγοις, η διαμάχη για την απόσχιση της Καταλονίας πιθανόν να αναζωπυρωθεί, ενώ υπήρχαν διστακτικές ενδείξεις ότι θα καταλάγιαζε» επισημαίνει ο Πάρκερ.