Στην σκιά των προεδρικών εκλογών, μια άλλη ψηφοφορία έλαβε χώρα στον Ισημερινό. Για πρώτη φορά στα χρονικά, οι πολίτες την Κυριακή που πέρασε αποφάσισαν για την τύχη της εξόρυξης πετρελαίου στον Αμαζόνιο του Ισημερινού, στο εθνικό πάρκο Γιασουνί, που θεωρείται ένα από τα μέρη με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα παγκοσμίως.
Σημαντικό προηγούμενο
Ο Ισημερινός δημιούργησε ένα παγκόσμιο προηγούμενο θέτοντας την εκμετάλλευση πετρελαίου σε ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα στη βάσανο του δημοψηφίσματος. Τα ψηφοδέλτια δεν έχουν καταμετρηθεί ακόμα, όμως τα πρώτα exit polls δείχνουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών ψήφισε υπέρ της παύσης της εξορυκτικής δραστηριότητας του Block 43-ITT, του κοιτάσματος που διαχειρίζεται η κρατική εταιρεία Petroecuador. Το κοίτασμα βρίσκεται στο Εθνικό Πάρκο Γιασουνί, το οποίο θεωρείται η καρδιά του Αμαζονίου του Ισημερινού.
Η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος ήταν αποτέλεσμα μάχης μιας ολόκληρης δεκαετίας, που ξεκίνησε όταν ο πρώην πρόεδρος Ραφαέλ Κορέα πρότεινε να δώσει στη διεθνή κοινότητα 3,6 δισεκατομμύρια δολάρια για να αφήσει το Γιασουνί στην ησυχία του. Αλλά ο κόσμος δεν ήταν τόσο γενναιόδωρος όσο περίμενε ο Κορέα. Το 2016, η κρατική εταιρεία πετρελαίου του Ισημερινού ξεκίνησε τη γεώτρηση στο τεμάχιο 43. Μια συνεχής και επίμονη εκστρατεία κατά τη εξόρυξης άφησε τελικά το στίγμα της – τον Μάιο, το συνταγματικό δικαστήριο της χώρας εξουσιοδότησε να συμπεριληφθεί η ψήφος για την εξόρυξη στην ψηφοφορία των εκλογών.
Πανηγυρισμοί
Το -διαφαινόμενο- αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αποτελεί έναν ηχηρό θρίαμβο για τους Yasunidos, την περιβαλλοντική ομάδα που προώθησε την εθνική διαβούλευση με στόχο να προστατεύσει το Γιασουνί, μια περιοχή εξαιρετικά ευαίσθητη σε οποιαδήποτε διαρροή πετρελαίου, και η οποία αποτελεί το ενδιαίτημα αυτοχθόνων πληθυσμών που ζουν σε εθελοντική απομόνωση από τον πολιτισμό. Επίσης, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αποτελεί και νίκη για το κίνημα των ιθαγενών, το οποίο είχε διαδηλώσει υπέρ του «Ναι», και ιδιαίτερα των ιθαγενών Ουαορανί, της μεγαλύτερης φυλής που κατοικεί στο Γιασουνί.
Από τη μία τα κινήματα δικαίως πανηγυρίζουν, όμως είναι αμφίβολο το κατά πόσο το αποτέλεσμα είναι δεσμευτικό για την κυβέρνηση. Έτσι, δεν είναι βέβαιο ότι η χώρα θα πρέπει να μην υπολογίζει σε ένα κοίτασμα από το οποίο παράγονται 55.000 βαρέλια πετρελαίου καθημερινά, που αποτελούν το 11% της παραγωγής αργού πετρελαίου, μια από τις σημαντικές πηγές εσόδων της οικονομίας του Ισημερινού. Η χώρα έχει, ωστόσο, μειώσει την εξάρτηση των δημοσίων εσόδων της από το μαύρο χρυσό, αφού η συμβολή του στο ΑΕΠ έχει μειωθεί σημαντικά από περίπου 18% το 2008, σε λίγο περισσότερο από 6% το 2021. Ας σημειωθεί ότι ορισμένες εταιρείες πετρελαίου έχουν εγκαταλείψει περιοχές στον Αμαζόνιο χωρίς όμως να ολοκληρώσουν σωστά τις εργασίες και να αποκαταστήσουν την περιοχή.
Η οικονομική σκοπιά
Το αποτέλεσμα χαρακτηρίζεται συμβολικού χαρακτήρα από υποστηρικτές της συνέχισης των εξορυκτικών εργασιών. «Οι υποστηρικτές του αιτήματος να μη γίνει εξόρυξη, το κατάφεραν πριν από δέκα χρόνια, όταν δεν υπήρχε τίποτα. 10 χρόνια αργότερα βρισκόμαστε με 55.000 βαρέλια την ημέρα, δηλαδή 20 εκατομμύρια βαρέλια ετησίως», δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας Φερνάντο Σάντος στο τοπικό ραδιόφωνο.
«Στα 60 δολάρια το βαρέλι είναι 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια», πρόσθεσε. «Θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστια ζημιά στη χώρα», είπε, αναφερόμενος στην οικονομική ζημιά και αρνούμενος ότι υπήρξε περιβαλλοντική βλάβη.
Από την άλλη, οι ακτιβιστές του «ναι» έχουν ιδέες για να καλύψουν το δημοσιονομικό κενό, από την προώθηση του οικολογικού τουρισμού και την ηλεκτροδότηση των δημόσιων συγκοινωνιών. Μάλιστα, το κενό στα δημόσια ταμεία μπορεί να αναγκάσει τη δεξιά κυβέρνηση του πρώην τραπεζίτη Γκιγέρμο Λάσο να κάνει αλλαγές και στο φορολογικό σχεδιασμό της. Ο πρώην υπουργός Αλμπέρτο Ακόστα, σε συνέντευξή του στο γερμανικό Μέσο taz, αναφέρει ότι τα έσοδα που μπορεί να χαθούν υπολογίζονται σε 200-400 εκατ. δολάρια το χρόνο. Προτείνει την αναπλήρωση των εσόδων με την κατάργηση των φορολογικών απαλλαγών στους πλούσιους, καθώς και την πάταξη της φοροδιαφυγής. Αναφέρει ότι σύμφωνα με την Οικονομική
Επιτροπή για τη Λατινική Αμερική του ΟΗΕ (CEPAL) εκτιμά το ύψος της φοροδιαφυγής στα 7 δις δολάρια το έτος, ενώ μόνο οι 25 μεγαλύτεροι «μπαταχτσήδες» χρωστούν στο κράτος 734 εκατομμύρια…
Παράδεισος
Το πάρκο καλύπτει περίπου δέκα χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα, εκεί που συναντώνται ο Αμαζόνιος και οι Άνδεις. Μόνο δέκα στρέμματα στο Γιασουνί υποτίθεται ότι περιέχει περισσότερα είδη ζώων από όσα περιέχει ολόκληρη η Ευρώπη και περισσότερα είδη δέντρων από όσα υπάρχουν σε όλη τη Βόρεια Αμερική. Στο πάρκο βρίσκονται περισσότερα από 2.000 είδη δέντρων και θάμνων, 204 είδη θηλαστικών, 610 πουλιών, 121 ερπετών, 150 είδη αμφιβίων και περισσότερα από 250 είδη ψαριών, ενώ το δάσος αποτελεί το σπίτι των αυτοχθόνων πληθυσμών Ταγκαέρο, Ταρομενάνε και Ντουγκακαέρι.
