Εβδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ο μεταρρυθμιστής πρόεδρος του Ιράν καλείται να διαχειριστεί τη δολοφονία Χανίγια και το ενδεχόμενο πολέμου με το Ισραήλ
Πυκνώνουν διαρκώς τα σύννεφα γενίκευσης των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, με την ένταση να βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από τις 7 Οκτωβρίου. Οι πολιτικές εξελίξεις στο Ιράν, τις οποίες πυροδότησαν ο θάνατος του προέδρου Εμπραχίμ Ραΐσι σε συντριβή ελικοπτέρου και η ανάληψη της εξουσίας από τον μεταρρυθμιστή Μασούντ Πεζεσκιάν, αναμένεται να παίξουν σημαντικό ρόλο στην έκρυθμη κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην περιοχή, εν μέσω των ανησυχιών για το ξέσπασμα ενός ολοκληρωτικού πολέμου.
Η ιρανική πολιτική έχει εδώ και καιρό χωριστεί μεταξύ σκληροπυρηνικών και μεταρρυθμιστών. Ο νέος πρόεδρος, που περιγράφεται ευρέως ως μετριοπαθής, βρίσκεται στο αξίωμα μόλις μερικές εβδομάδες και καλείται να αντιμετωπίσει μια σειρά προκλήσεων ζωτικής σημασίας τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, καθώς και να ζυγίσει την έκταση των αντιποίνων στο Ισραήλ μετά τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια.
Η σκιώδης διαμάχη
Το Ιράν και το Ισραήλ βρίσκονται σε σύγκρουση εδώ και δεκαετίες, ωστόσο ήταν ένας σκιώδης πόλεμος. Σύμφωνα με τον οργανισμό παρακολούθησης ACLED το Ισραήλ έχει σκοτώσει τουλάχιστον 39 διοικητές ή ανώτερα στελέχη του «άξονα της αντίστασης», του φιλοϊρανικού δικτύου που αντιτίθεται στον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα, με πιο πρόσφατη τη δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς στην καρδιά της Τεχεράνης. Ο Χανίγια δολοφονήθηκε στις 31 Ιουλίου στο διαμέρισμα που χρησιμοποιούσε ως φιλοξενούμενος όσο βρισκόταν στο Ιράν για την τελετή της ορκωμοσίας του Πεζεσκιάν – το Ισραήλ παραδέχτηκε τη δολοφονία του στις 7 Αυγούστου, σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα «Washington Post».
Ο 69χρονος πρόεδρος έχει υποστηρίξει ότι η χώρα του δεν επιδιώκει ολοκληρωτικό πόλεμο στην περιοχή αλλά «οφείλει να απαντήσει στα εγκλήματα του Ισραήλ». Το ερώτημα είναι ποια μορφή θα λάβει αυτή η απάντηση. Θα είναι μια μετρημένη προσπάθεια, υπολογισμένη για την αποφυγή ενός περιφερειακού πολέμου, όπως τον περασμένο Απρίλιο, ή μήπως θα πρόκειται για πιο δυναμική απάντηση, ακόμη κι αν η Τεχεράνη διακινδυνεύσει να εμπλακεί σε μια ευρύτερη σύγκρουση; Αμεσο και δυναμικό χτύπημα στο Ισραήλ εμφανίζονται να απαιτούν οι Φρουροί της Επανάστασης από τον Πεζεσκιάν. Αλλο ερώτημα είναι εάν η πιθανή απάντηση του Ιράν θα περιλαμβάνει συντονισμό με τους συμμάχους του, ιδίως τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου και τους Χούθι της Υεμένης, καθώς και ομάδες πολιτοφυλακών στο Ιράκ και στη Συρία, ή αν κάθε ομάδα θα ενεργήσει μόνη της.
Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι η δολοφονία του Χανίγια σε ιρανικό έδαφος δεν θα αλλάξει την επιθυμία του Ιράν να αποφύγει μια γενικευμένη σύρραξη με το Ισραήλ και τον κύριο υποστηρικτή του, τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι ανησυχίες για άμεσα και σκληρά αντίποινα από την Τεχεράνη παραμένουν, όμως για πολλούς το Ιράν έχει την ευκαιρία να εμφανιστεί ως λογικός παράγοντας, ειδικά σε μια περίοδο που ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει διαβρώσει τις σχέσεις του Τελ Αβίβ με πολλούς από τους διεθνείς εταίρους του, κατηγορούμενος για εγκλήματα πολέμου και κατά της ανθρωπότητας στη Λωρίδα της Γάζας.
Θέλει «φιλικές σχέσεις»
Ο 69χρονος μεταρρυθμιστής και πρώην καρδιοχειρουργός, που έχει διατελέσει υπουργός Υγείας κατά την προεδρία του Μοχάμεντ Χαταμί (1997-2005), επικράτησε του υπερσυντηρητικού Σαΐντ Τζαλιλί στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών εξασφαλίζοντας 16.384.403 ψήφους έναντι 13.538.179 του αντιπάλου του. Εκατομμύρια Ιρανοί απείχαν ωστόσο από την εκλογική διαδικασία, πεπεισμένοι μεταξύ άλλων ότι το χάσμα μεταξύ της κυβέρνησης και του ιρανικού λαού μετά τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων για τον θάνατο της κρατούμενης για «παραβίαση ισλαμικής σεμνότητας» Μαχσά Αμίνι είχε γίνει πολύ μεγάλο για να γεφυρωθεί μέσω σταδιακών μεταβάσεων.
Ο Πεζεσκιάν κατάφερε να νικήσει προσελκύοντας ένα εκλογικό σώμα ο πυρήνας του οποίου πιστεύεται ότι είναι η μεσαία αστική τάξη και οι νέοι ψηφοφόροι που έχουν απογοητευτεί από την εφαρμογή των σκληρών μέτρων και την καταστολή κάθε δημόσιας απόκλισης από την πιστή τήρηση του ισλαμικού νόμου. Εχει επωμιστεί έτσι τις ελπίδες εκατομμυρίων Ιρανών για την υπεράσπιση των κοινωνικών ελευθεριών και προβλέπεται να αναλάβει δράση για τον περιορισμό της αστυνομίας ηθών. Λογίζεται ως πιο «φιλοδυτικό» πρόσωπο που ελπίζει να χαλαρώσει τις κυρώσεις με την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας, στην οποία το Ιράν κατέληξε με τις ΗΠΑ και άλλες δυνάμεις το 2015 και την οποία η κυβέρνηση Τραμπ εγκατέλειψε τρία χρόνια αργότερα.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους μετά τον πρώτο γύρο των εκλογών, ο Πεζεσκιάν φέρεται να δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα επιδιώξει να έχει «φιλικές σχέσεις με όλες τις χώρες, εκτός από το Ισραήλ» με βάση τα εθνικά συμφέροντα και τις προϋποθέσεις για την ειρήνη. Προέτρεψε δε τις αραβικές χώρες να χρησιμοποιήσουν «όλους τους διπλωματικούς μοχλούς» ώστε να πιέσουν για μια διαρκή κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, επικρίνοντας παράλληλα την άρνηση της Δύσης να σταματήσει τους σχεδόν 40.000 θανάτους στον παλαιστινιακό θύλακα. Δήλωσε επίσης ότι προσβλέπει στην περαιτέρω συνεργασία με το Πεκίνο, επαινώντας την Κίνα για τη διαμεσολάβησή της στη συμφωνία για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας ύστερα από επτά χρόνια διπλωματικών εντάσεων.
Διαβάστε επίσης:
Οι ΗΠΑ παραμερίζουν τις αντιδράσεις και εγκρίνουν την πώληση όπλων 20 δισεκ. δολαρίων στο Ισραήλ
Στην Τουρκία ο Μαχμούντ Αμπάς – Θα μιλήσει στην Εθνοσυνέλευση
Γαλλία: Η αυλαία των Ολυμπιακών Αγώνων έπεσε – Αναζητείται πρωθυπουργός
Ρωσία: Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης συνοριακή περιοχή που βομβαρδίζεται από την Ουκρανία