Συνεχίζονται με αμείωτη ένταση οι κοινωνικές διαμαρτυρίες για τον θάνατο της Μαχσά Αμινί στα χέρια της ιρανικής “αστυνομίας ηθών”, έχοντας φέρει τις αρχές του καθεστώτος του Ιράν αντιμέτωπες με μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979.
Πολλές κοπέλες πρωτοστατούν στις διαδηλώσεις που συγκλονίζουν το Ιράν, φωνάζοντας αντικυβερνητικά συνθήματα, βγάζοντας και καίγοντας τις μαντίλες τους, ορθώνοντας το ανάστημά τους απέναντι στους αστυνομικούς.
Έναν μήνα αργότερα, το κίνημα διαμαρτυρίας που ξεκίνησε από το ιρανικό Κουρδιστάν, τη γενέτειρα της Μαχσά Αμινί, εξαπλώθηκε σε όλο το Ιράν: σε σχολεία, πανεπιστήμια ακόμη και διυλιστήρια πετρελαίου. Συγκρούσεις ξέσπασαν εξάλλου το βράδυ του Σαββάτου στη φυλακή Εβίν της Τεχεράνης, όπου κρατούνται πολιτικοί κρατούμενοι.
Δεν πρόκειται να καταλαγιάσει
Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι το κίνημα δεν πρόκειται να καταλαγιάσει παρά τη βίαιη καταστολή, τις μαζικές συλλήψεις και τη λογοκρισία του διαδικτύου. Αλλά «για να επιτύχει» πρέπει να γίνει πιο δομημένο, σύμφωνα με τον Κορνίλιους Αντέμπαρ από την MKO Carnegie Europe, ο οποίος υπογραμμίζει ότι χρειάζονται «πολύ περισσότερα από διαδηλώσεις και κυρώσεις» για να ανατραπεί το καθεστώς.
Σε ένα Ιράν που πλήττεται από τις αμερικανικές κυρώσεις και μαστίζεται από την οικονομική κρίση, διαδηλώσεις έχουν συγκλονίσει τα τελευταία χρόνια τη χώρα, όπως το 2009 μετά την αμφιλεγόμενη επανεκλογή του Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ στην προεδρία ή το 2019 λόγω της απότομης αύξησης των τιμών της ενέργειας.
Αλλά κανένα από αυτά τα κινήματα δεν αποτέλεσε τόσο σοβαρή απειλή για τα θεμέλια της Ισλαμικής Δημοκρατίας, υπογραμμίζει η Σέιντι Σαντρ, επικεφαλής της ΜΚΟ Justice for Iran (Δικαιοσύνη για το Ιράν) με έδρα τη Βρετανία. Οι σημερινές διαδηλώσεις είναι «πολύ μεγαλύτερες» από του 2019, εξηγεί η ιρανή δικηγόρος.
«Η εξέγερση ξεκίνησε ως απάντηση στους περιορισμούς για τις γυναίκες (…) αλλά εξελίχθηκε σε εκστρατεία για την ανατροπή του καθεστώτος», αναφέρει μελέτη του Soufan Center με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Συνθήματα όπως «θάνατος στον δικτάτορα» δεν είχαν ακουστεί τόσο πολύ. Αφίσες με το πρόσωπο του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, του αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ σκίστηκαν και άλλες που απεικόνιζαν τον στρατηγό Κασέμ Σουλεϊμανί — ο οποίος σκοτώθηκε σε αμερικανική επιδρομή στο Ιράκ τον Ιανουάριο του 2020 — κάηκαν.
Σε μέσα κοινωνική δικτύωσης έχουν αναρτηθεί βίντεο με διαδηλωτές να προβάλλουν αντίσταση σε αστυνομικούς, να πυρπολούν περιπολικά και να στήνουν οδοφράγματα.
Ο απολογισμός είναι βαρύς: η καταστολή των διαδηλώσεων έχει στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 108 ανθρώπους, σύμφωνα με τη ΜΚΟ Iran Human Rights με έδρα τη Νορβηγία. Οι αρχές προχωρούν σε μπαράζ συλλήψεων, στοχεύοντας ιδιαίτερα δημοσιογράφους, ακτιβιστές και καλλιτέχνες.
Η εξέγερση έχει αφήσει στο περιθώριο τους παραδοσιακούς πολιτικούς αγώνες στο Ιράν μεταξύ ρεφορμιστών και συντηρητικών, προσελκύοντας την προσοχή της διεθνούς κοινότητας που είχε εστιάσει τους προηγούμενους μήνες στις διαπραγματεύσεις γύρω από το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.
Φωτιά σε φυλακή της Τεχεράνης
Πυρκαγιά ξέσπασε αργά το Σάββατο στη φυλακή Εβίν στην Τεχεράνη, στην οποία κρατούνται πολιτικοί κρατούμενοι, όπως και συλληφθέντες από τις διαδηλώσεις για τον θάνατο της Μάχσα Αμινί.
Εικόνες και βίντεο στα κοινωνικά δίκτυα έδειχναν μια μεγάλη εστία φωτιάς. Μαρτυρίες σημείωναν επίσης ότι ακούστηκαν πυροβολισμοί και ήχησε συναγερμός.
#Iran, #Tehran. #EvinPrison, the infamous fortress, where political, LGBTQ+ and prisoners of conscience are tortured, is on fire. There are also reports of gunfire on the territory of the prison. pic.twitter.com/7RG60aeeN7
— NEXTA (@nexta_tv) October 15, 2022
Evin pic.twitter.com/uqio8j3KNu
— Borzou Daragahi 🖊🗒 (@borzou) October 15, 2022
Κατά τις ιρανικές αρχές, η κατάσταση είναι υπό έλεγχο, απέδωσαν μάλιστα τα όσα συνέβησαν σε «εγκληματικά στοιχεία». Οι ίδιες αναφορές, κάνουν λόγο για 8 τραυματίες.
Εντελώς διαφορετική είναι η εικόνα που μεταφέρουν πολίτες στα κοινωνικά δίκτυα. Κάνουν λόγο για φωτιά που έκαιγε για ώρες βάζοντας σε κίνδυνο τους εκατοντάδες κρατούμενους.
🇮🇷 #Iran protests are getting really, really violent.
It was not on this scale a couple of weeks ago.
Now that the infamous Evin Prison (where they keep political prisoners in #Tehran ) caught fire, protestors are apparently turning to rioting.
I bet the Regime falls. pic.twitter.com/xUiBAJj3Z6
— Jason Jay Smart (@officejjsmart) October 15, 2022
