Αυτό που ξεκίνησε ως διαμαρτυρία για τον θάνατο της Μαχσά Αμινί έχει λάβει πλέον διαστάσεις αντικυβερνητικής εξέγερσης στο θεοκρατικό Ιράν. Ολα ξεκίνησαν όταν την προηγούμενη Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου η αστυνομία ηθικής στην Τεχεράνη ξυλοκόπησε βάναυσα την 22άχρονη κοπέλα επειδή δεν φόραγε σωστά τη χιτζάμπ, τη χαρακτηριστική μαντίλα που πρέπει να φορούν οι γυναίκες υποτίθεται για να προστατεύουν την τιμή τους… Οταν υπέκυψε στα τραύματά της, ο θάνατός της προκάλεσε κύμα οργής τόσο εντός του Ιράν –με γυναίκες να κόβουν τα μαλλιά τους και να καίνε τις μαντίλες τους– όσο και στο εξωτερικό. Πλέον οι διαμαρτυρίες έχουν γίνει συλλαλητήρια εναντίον της καταπίεσης του καθεστώτος, με την καταστολή να προκαλεί δεκάδες νεκρούς.
Οι διαμαρτυρίες εντοπίζονται κυρίως στο βορειοανατολικό τμήμα του Ιράν, όπου κατοικούν περισσότεροι Κούρδοι, όμως διαδηλώσεις έλαβαν χώρα σε δεκάδες πόλεις ανά τη χώρα. Το μέγεθος των διαδηλώσεων είναι συγκρίσιμο με εκείνο του 2019, όταν οι πολίτες διαμαρτύρονταν για τις υψηλές τιμές στα καύσιμα.
Με την κυβέρνηση να κόβει την παροχή ίντερνετ στις περιοχές όπου γίνονται οι διαδηλώσεις, οι φόβοι για άγρια καταστολή έγιναν πραγματικότητα καθώς έκαναν την εμφάνισή τους στο διαδίκτυο εικόνες αιμόφυρτων πολιτών. Το 2019, όταν η κυβέρνηση προχώρησε σε ανάλογη διακοπή, οι νεκροί διαδηλωτές έφτασαν τους 1.500 σύμφωνα με εκτιμήσεις του πρακτορείου Reuters. Σε αντιδιαδήλωση κάλεσαν την Παρασκευή στην Τεχεράνη οι Φρουροί της Επανάστασης – «ενάντια στο χάος», όπως λένε χαρακτηριστικά.
Οι νόμοι για τη χιτζάμπ
Μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979 οι αρχές στο Ιράν επέβαλαν έναν υποχρεωτικό ενδυματολογικό κώδικα που απαιτούσε από όλες τις γυναίκες να φορούν μαντίλα και φαρδιά ρούχα ώστε δημοσίως να καλύπτουν τη μορφή τους.
Η αστυνομία ηθικής έχει, μεταξύ άλλων, την αποστολή να διασφαλίζει ότι οι γυναίκες συμμορφώνονται με την ερμηνεία των αρχών για τα «σωστά» ρούχα. Οι αξιωματικοί έχουν την εξουσιοδότηση να σταματούν τις γυναίκες και να αξιολογούν εάν δείχνουν τα μαλλιά τους, αν τα παντελόνια και τα πανωφόρια τους είναι πολύ κοντά ή αν είναι πολύ μακιγιαρισμένες. Οι τιμωρίες για παραβίαση των κανόνων περιλαμβάνουν πρόστιμο, φυλάκιση ή μαστίγωμα.
Οι αντιδράσεις
Το 2014 γυναίκες από το Ιράν άρχισαν να μοιράζονται φωτογραφίες και βίντεο δείχνοντας ότι αψηφούν δημόσια τους νόμους για τη χιτζάμπ, σε μια διαδικτυακή εκστρατεία διαμαρτυρίας που ονομάστηκε «Η κρυφή μου ελευθερία». Εκτοτε έχουν προκύψει και άλλα κινήματα, όπως οι Λευκές Τετάρτες και τα Κορίτσια της Οδού Επανάστασης.
Ανέχεια και καταπίεση
Τα διεθνή Μέσα μεταδίδουν ότι η υγεία του υπέρτατου ηγέτη του Ιράν Αλί Χαμενεΐ είναι σε κρίσιμη κατάσταση και θέλει να διατηρήσει το σύστημα όπως το βρήκε, γι’ αυτό και παρατηρείται αύξηση της καταπίεσης. Είναι αλήθεια ότι ο υπερσυντηρητικός πρόεδρος της χώρας Εμπραΐμ Ραϊσί έχει επιβάλει αυστηρούς κώδικες ενδυμασίας και έχει ενισχύσει τη μισητή αστυνομία ηθικής σε μια εποχή εκτεταμένης οικονομικής κρίσης.
Σε διεθνές επίπεδο το Ιράν κατηγορείται ότι εμπλέκεται στα εσωτερικά του γειτονικού Ιράκ, ενώ βρίσκεται σε τεντωμένο σκοινί για το πυρηνικό του πρόγραμμα, με τις ΗΠΑ να υπόσχονται ότι η Τεχεράνη δεν θα αποκτήσει ποτέ πυρηνική βόμβα, αν και η ίδια επιδιώκει να συνάψει σχέσεις τόσο με περιφερειακές δυνάμεις της Ασίας όσο και με τη Ρωσία και την Τουρκία.
Μια διαμαρτυρία ενάντια στη χιτζάμπ κατέληξε να γίνει ποτάμι οργής ενάντια στο καθεστώς
