Η ΕΛΜΕ Ρεθύμνου, η ΕΛΜΕ Λασιθίου, πολλοί καθηγητές της Κρήτης, πολιτικοί και πολίτες καταγγέλλουν την απόπειρα λογοκρισίας της θεατρικής παράστασης του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου σε φεστιβάλ στην Ιεράπετρα.
Υπενθυμίζεται ότι κάποιος κάλεσε την αστυνομία επειδή σε μία σκηνή μια μαθήτρια τραβάει και πετάει στο πάτωμα μια γιρλάντα με ελληνικές σημαίες. Οπλισμένοι αστυνομικοί μπήκαν στην αίθουσα στη διάρκεια της παράστασης.
Οι καθηγητές εξηγούν ότι δεν πρόκειται για προσβολή εθνικού συμβόλου αλλά για μια θεατρική παράσταση η οποία έχει πολύ σοβαρό περιέχομενο.
Διαβάστε σχετικά: Ιεράπετρα: Σάλος από την παρέμβαση της αστυνομίας σε μαθητική παράσταση – Η απάντηση της ΕΛΑΣ
Η ανακοίνωση του προέδρου της ΕΛΜΕ Ρεθύμνου Χρήστου Σουρουλή
«Ο «Εχθρός της τάξης» (Class enemy) είναι ένα θεατρικό έργο του Άγγλου μυθιστοριογράφου, σεναριογράφου και θεατρικού συγγραφέα Nigel Williams (γεν. 1948), που ανέβηκε πρώτη φορά το 1978 από το Royal Court Theatre στο Λονδίνο. Όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του Εθνικού Θεάτρου «σε μια σχολική αίθουσα οι μαθητές περιμένουν κάποιον καθηγητή. Νέα παιδιά που καταστρέφουν οτιδήποτε γι’ αυτούς εκπροσωπεί το σύστημα που το θεωρούν εχθρό τους, όπως και το σχολείο. Αμφισβητούν τα πάντα και τους πάντες, επαναστάτες και αντιρρησίες, θύτες και θύματα την ίδια στιγμή. Περιμένουν αλλά το ωρολόγιο πρόγραμμα για το συγκεκριμένο τμήμα, γράφει μόνον ‘’κενό’’. Τελικά απορρίπτουν αυτοί το σύστημα ή το σύστημα τους απορρίπτει;».
Το έργο αποτέλεσε την επιλογή του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου και των υπευθύνων καθηγητριών για συμμετοχή στο 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου στην Ιεράπετρα (7-11 Απριλίου), όπου και απέσπασε Τιμητική Διάκριση για την Καλλιτεχνική Αρτιότητα, την Ελευθερία Έκφρασης, την Επιλογή Έργου και την Ερμηνεία.
Ωστόσο δεν είχαν όλοι την ίδια άποψη: Σύμφωνα με πληροφορίες του Ράδιο Λασίθι, κάποιος από τους παρευρισκομένους στην αίθουσα κάλεσε την αστυνομία όταν σε μία σκηνή «κατά τη διάρκεια της οποίας οι μαθητές υποδυόμενοι άλλους… μαθητές είχαν ένα έντονο διάλογο εντός μιας σχολικής αίθουσας, ο οποίος κατέληγε με μια μαθήτρια να τραβά και να πετά στο πάτωμα μια γιρλάντα με ελληνικές σημαίες». Προφανώς ο εν λόγω κύριος ή κυρία έκρινε πως η σκηνή είναι μεμπτή για προσβολή εθνικού συμβόλου.
Κάθε άποψη είναι σεβαστή, θα πει κάποιος. Αυτό πρώτα από όλα θα έπρεπε να το γνωρίζει και να το ενστερνιστεί εκείνος που κάλεσε την αστυνομία σε μια παράσταση μαθητών. Ασφαλώς, και το γεγονός πως η αστυνομία ανταποκρίθηκε σε μία τέτοια κλήση προβληματίζει, αν όχι εξοργίζει. (Ας μην συγκρίνουμε με άλλες περιπτώσεις που τα αντανακλαστικά της ΕΛ.ΑΣ. δεν ήταν το ίδιο οξυμένα). Θλιβερή παράμετρος: Το βίντεο με την παράσταση αφαιρέθηκε από το κανάλι YouTube της διοργάνωσης.
Όμως η πατρίδα δεν κινδυνεύει από παραστάσεις μαθητών. Κινδυνεύει από την απογοήτευση που νιώθει η νέα γενιά για το εδώ και τώρα: Την επαγγελματική (μη) αποκατάσταση, το ρουσφέτι, το ξεχαρβάλωμα των θεσμών, τη διαρκή υποβάθμιση της Παιδείας. Οι νέοι μας είτε φεύγουν από τη χώρα, είτε δεν κάνουν όνειρα μένοντας σε αυτή. Και όσοι θέλουν να κάνουν το κάτι παραπάνω – μια θεατρική παράσταση, ας πούμε – καθίστανται υπόλογοι σε κάθε σκοταδιστή που αναλαμβάνει εργολαβικά την ερμηνεία του τι συνιστά προσβολή εθνικού συμβόλου.
Όμως εκείνος ο κύριος ή η κυρία δεν έδρασε εν κενώ: Ας θυμηθούμε τι γίνεται τον τελευταίο καιρό με την τέχνη στη χώρα μας, από το έργο της Γεωργίας Λαλέ μέχρι τα έργα του Χριστόφορου Κατσαδιώτη, που ακόμα περιμένουν να επιστρέψουν στην Εθνική Πινακοθήκη μετά τον βανδαλισμό τους από τον βουλευτή της «Νίκης» Παπαδόπουλο. Όταν οι επίσημοι θεσμοί δίνουν χώρο στον σκοταδισμό, φαινόμενα όπως αυτό στο μαθητικό φεστιβάλ μοιραία θα επαναλαμβάνονται.
Δεν είναι όμως μόνο η Τέχνη που μπαίνει στο σημάδι: Είναι και η Επιστήμη. Και αυτό φαίνεται με τον πιο έντονο και τραγικό τρόπο στο έγκλημα των Τεμπών, όταν, προκειμένου να σωθεί η κυβέρνηση, πολιτικά και ποινικά, απέναντι στα επιστημονικά δεδομένα επιστρατεύονται οι πιο εξωφρενικές θεωρίες.
Η Τέχνη και η Επιστήμη όμως είναι οι βασικές εκφάνσεις του Πολιτισμού μας ως ανθρώπινο είδος. Η μάχη για την υπεράσπισή τους είναι ένας αγώνας για την ανθρώπινη υπόσταση. Πηγή και των δύο είναι η αμφισβήτηση της καθεστηκυίας τάξης. (Και για αυτό η καθεστηκυία τάξη τις πολεμά). Όμως ας αφήσουμε τουλάχιστον τα παιδιά έξω από αυτό.
Και ας τους δώσουμε συγχαρητήρια, σε εκείνα και τους εκπαιδευτικούς, και μόνο που ανέβηκαν στο σανίδι και στάθηκαν μπροστά σε κοινό – τούτο θέλει πολλή δουλειά και θάρρος. Συγχαρητήρια και στους γονείς των παιδιών, που τα ενθάρρυναν να συμμετέχουν σε ένα πόνημα τέχνης.
Τα παιδιά είναι η ελπίδα μας πως ο πολιτισμός θα νικήσει.
Χρήστος Σουρουλής
Φιλόλογος 4ου ΓΕΛ, πρόεδρος Δ.Σ. ΕΛΜΕ Ρεθύμνου»
Η ανακοίνωση των καθηγητριών που οργάνωσαν την παράσταση
Σε γράμμα τους προς τους γονείς της θεατρικής ομάδας οι τρεις εκπαιδευτικοί που οργάνωσαν την παράσταση αναφέρουν για το συγκεκριμένο έργο πως «αν και γράφτηκε για ένα παρακμιακό σχολείο του Λονδίνου στα τέλη της δεκαετίας του ’70, εμείς νιώσαμε πως μιλάει για τα δικά μας σχολεία σήμερα».
Αναλυτικά το γράμμα προς τους γονείς:
«Αγαπητοί γονείς,
Ακούτε αυτές τις μέρες τον θόρυβο που γίνεται με αφορμή την παράσταση “Ο εχθρός της τάξης”, στην οποία συμμετέχουν τα παιδια σας. Έχουν ακουστεί πολλά, κάποια υπερβολικά και αρκετά από ανθρώπους που δεν είδαν καν την παράσταση. Τα ακριβή γεγονότα μπορείτε να τα πληροφορηθείτε από το πρώτο άρθρο που κυκλοφόρησε από τον τοπικό σταθμό Ράδιο Λασίθι. Εμείς νιώθουμε την ανάγκη να σας πούμε δυο λόγια για το “ταξίδι” που μας οδήγησε ως εδώ. Γιατί επιλέξαμε αυτό το έργο; Πώς το δουλέψαμε; Πώς το βίωσαν και το συν-διαμόρφωσαν τα παιδιά σας; Γιατί το θεωρούμε εμείς σπουδαίο; Γιατί ενόχλησε κάποιους;
Τα τελευταία 9 χρόνια έχουμε βάλει ως προτεραιότητα στο σχολείο μας να προσφέρουμε την εμπειρία του θεάτρου στα παιδιά του 1ου ΕΠΑΛ, ως ελάχιστο αντιστάθμισμα στην υποβάθμιση της παιδείας, στην έλλειψη δημιουργικών διεξόδων και στο αίσθημα αποτυχίας που συχνά βιώνουν τα παιδιά μας. Με το πέρασμα των χρόνων και μέσα από συνεργασία με αξιόλογους συναδέλφους και φορείς καταλήξαμε ότι θέατρο δεν θα πρέπει να είναι απλώς μία διαδικασία που υπαγορεύεται-διδάσκεται στα παιδιά και καταλήγει στο ανέβασμα μιας σχολικής παράστασης.
Σημαντικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση έπαιξε και η συμμετοχή του σχολείου μας πριν λίγα χρόνια στο Πρόγραμμα του Εθνικού Θεάτρου “Το Θέατρο στο Νέο Σχολείο” που μας ενδυνάμωσε και μας μύησε στο “κίνημα” του εφηβικού θεάτρου και του ρόλου του θεάτρου στην εκπαιδευτική διαδικασία, όπου οι έφηβοι ως συν-δημιουργοί και μέλη μιας ομάδας, δοκιμάζουν την φωνή τους και βρίσκουν το θάρρος να μιλήσουν για τον δικό τους κόσμο, μακριά από εύκολους διδακτισμούς, χωρίς να φοβηθούν δύσκολα ζητήματα.
Με αυτή την φιλοσοφία επιλέξαμε και το έργο του Νάιτζελ Ουίλιαμς, “Ο εχθρός της τάξης”, που αν και γράφτηκε για ένα παρακμιακό σχολείο του Λονδίνου στα τέλη της δεκαετίας του ’70, εμείς νιώσαμε πως μιλάει για τα δικά μας σχολεία σήμερα. Οδηγός μας σε αυτό το ταξίδι ήταν η μετάφραση του Αλέξη Καλοφωλιά και η σύγχρονη ανάγνωση της Γεωργίας Μαυραγάνη για την εφηβική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου το 2021. Το κείμενο της παράστασης του Εθνικού το γνωρίσαμε χάρη στην Διαδικτυακή λέσχη ανάγνωσης του Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση και το προσαρμόσαμε στην δική μας πραγματικότητα.
Μελετήσαμε σε βάθος το κείμενο, ψάξαμε στοιχεία που μας αφορούν, φτιάξαμε ρόλους βγαλμένους από την δική μας τάξη, διαμορφώσαμε τα “μαθήματα” στην δική μας πραγματικότητα, φτιάξαμε συνεντεύξεις για τους ρόλους μας που βοηθούν το κοινό να δει πίσω απ΄ τις λέξεις. Με την πολύτιμη βοήθεια της Κωνσταντίνας Γιασεμίδου δώσαμε ζωή και κίνηση σε αυτούς τους ρόλους. Τα παιδιά “έγιναν” οι ρόλοι τους, δεν έμαθαν απλά τα λόγια. Και αυτό το κατάφεραν επειδή οι ρόλοι ήταν πραγματικοί, βγαλμένοι από τις τάξεις του δικού μας σχολείου, όχι ιδανικοί και τα ζητήματα που έθεταν είναι δικά τους.
Ταυτόχρονα για να πραγματοποιηθεί αυτή η παράσταση έγινε μία εκπαίδευση όπου ανέπτυξαν τα αντανακλαστικά τους, τη σκέψη τους και την ικανότητα έκφρασης των σκέψεων και συναισθημάτων τους.
Δούλεψαν πάνω στη συνεργασία, τη συγκέντρωση, τη μνήμη, όπου η διάσπαση προσοχής είναι χαρακτηριστική της γενιάς τους. Καλλιέργησαν το σεβασμό, την αποδοχή, το θάρρος να είναι ειλικρινείς, να εκτίθενται, να έρχονται αντιμέτωποι με τις δυσκολίες τους, να αναζητούν λύσεις και να επιλύουν προβλήματα με αυτοπεποίθηση. Τα παιδιά σας είναι το καθένα ξεχωριστά και όλα μαζί μία υπέροχη ομάδα, που δημιούργησαν και δούλεψαν με ευθύνη, αγάπη και αυθεντικότητα.
Για τον λόγο αυτό δεν μας πέρασε στιγμή από το μυαλό να “λογοκρίνουμε” το κείμενο, να κόψουμε τις βρισιές και τις σκληρές εκφράσεις, οι οποίες σημειωτέον είχαν ήδη περιοριστεί σε σχέση με το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο από την διασκευή της κ. Μαυραγάνη. Θεωρήσαμε ότι κάτι τέτοιο εκτός του ότι θα ήταν υποκριτικό, το έργο θα έχανε σε αυθεντικότητα και δύναμη. Κάθε λέξη του κειμένου εξηγείται απόλυτα από το χαρακτήρα και τα βιώματα του κάθε ρόλου.
Η μοναξιά, η απογοήτευση, η απόρριψη, ο θυμός αλλά και η έλλειψη ουσιαστικής παιδείας βρίσκονται πίσω από κάθε σκληρή έκφραση που μπορεί να μας ενοχλεί. Κάθε “μάθημα” που επιχειρούν να κάνουν μόνοι τους φτάνει σε αδιέξοδο γιατί τους έχουν στερήσει την γνώση και τα εργαλεία να πάνε παρακάτω. Δεν θέλουν να μείνουν κολλημένοι σε αυτή την χωματερή, αλλά δεν ξέρουν πώς να ξεφύγουν μόνοι τους. Χρειάζονται έναν δάσκαλο που δεν θα είναι εχθρός, που δεν θα τους βλέπει απλώς σαν μαύρα πρόβατα, αλλά θα τους κάνει να ψηθούν να μάθουν. “Θα έχει γνώση να τους δώσει”. Και ελπίδα.
Όσοι ενοχλήθηκαν από την γλώσσα, το μάθημα του σεξ, το ντύσιμο των παιδιών, την γιρλάντα με τα ελληνικά σημαιάκια που κατεβάζει αγανακτισμένη η μαθήτρια γιατί “τα σημαιάκια δεν κρύβουν την μπόχα”, δεν κατάφεραν να δουν τους φόβους, την αγωνία και την δίψα αυτών των παιδιών για αλήθεια.
Αυτό είναι το δικό μας θέατρο. Δεν προβάλλει απλώς ιδανικά από την κλασική αρχαιότητα, αλλά μερικές φορές γκρεμίζει, στην προσπάθεια να βρουν τα παιδιά κάτι δικό τους. Τα δικά σας παιδιά σίγουρα κάτι βρήκαν. Τυχερές εμείς που ταξιδέψαμε μαζί τους και όσοι είδαν λίγη από την αλήθεια της παράστασής τους.
Ευχαριστούμε για την εμπιστοσύνη.
Με εκτίμηση,
Οι δασκάλες τους
Βασιλειάδου Αναστασία
Σκαμνάκη Μαρία
Γιασεμίδου Κωνσταντίνα»
Διαβάστε επίσης:
Hellenic Train: Βίντεο δείχνει τη στιγμή της τοποθέτησης της βόμβας
Λαύριο: Φορτία με εκρηκτικά περνάνε μέσα από την πόλη (Video)
Θεσσαλονίκη: Έρευνα της Αστυνομίας σε γραφεία της Χρυσής Αυγής και μια περίεργη αντίφαση
