Γράφει ο
Αθανάσιος Σιούλας
Γαστρεντερολόγος
Αναπλ. Διευθυντής Γ’ Γαστρεντερολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ
- Τι είναι οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου;
Υπό τον όρο αυτό περιλαμβάνονται χρόνιες φλεγμονές του πεπτικού σωλήνα, με βασικούς εκπροσώπους την ελκώδη κολίτιδα και τη νόσο του Crohn.
- Πως προκαλούνται τα συγκεκριμένα νοσήματα;
Η ακριβής αιτιολογία τους παραμένει άγνωστη. Στην πρόκλησή τους φαίνεται πως συμβάλλουν η γενετική προδιάθεση σε συνδυασμό με διάφορους παράγοντες του περιβάλλοντος. Σε αυτούς ανήκουν, μεταξύ άλλων, συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες (π.χ. υψηλή κατανάλωση ζωικού λίπους, μειωμένη πρόσληψη φυτικών ινών), ορισμένες λοιμώξεις του πεπτικού συστήματος, φάρμακα (π.χ. μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, αντιβιοτικά) και το στρες.
- Ποια είναι τα κυριότερα συμπτώματα των παθήσεων αυτών;
Κυρίαρχο σύμπτωμα και των δύο νοσημάτων είναι η διαταραχή των κενώσεων. Αυτή χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση διαρροιών που επιμένουν για χρονικό διάστημα αρκετών εβδομάδων. Συχνά, ιδίως στην ελκώδη κολίτιδα, οι διάρροιες έχουν πρόσμιξη αίματος και βλέννης και αναγκάζουν τους ασθενείς να επισκέπτονται επειγόντως την τουαλέτα. Η νόσος του Crohn συνήθως προκαλεί και κοιλιακό πόνο, ενώ και οι δύο ασθένειες ενδέχεται να σχετίζονται με γενικά συμπτώματα, όπως είναι η αδυναμία, η εύκολη κόπωση, ο πυρετός και η απώλεια σωματικού βάρους. Μάλιστα, ένα ποσοστό ασθενών είναι πιθανό να παρουσιάσουν και συμπτώματα εκτός του εντερικού συστήματος, όπως δερματικά εξανθήματα, πόνους στις αρθρώσεις, εκδηλώσεις από τους οφθαλμούς, το ήπαρ, το ουροποιητικό σύστημα κ.ά.
- Τι πρέπει να κάνει όποιος παρατηρήσει κάτι από τα παραπάνω συμπτώματα;
Η παρουσία ενός ή περισσοτέρων από τα προαναφερθέντα συμπτώματα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 3-4 εβδομάδων, είναι απαραίτητο να εκτιμηθεί από ειδικό Γαστρεντερολόγο. Εκείνος, αφού αξιολογήσει κλινικά τον ασθενή, θα ζητήσει περαιτέρω έλεγχο με συγκεκριμένες εξετάσεις, ώστε να επιβεβαιώσει ή να αποκλείσει το ενδεχόμενο χρόνιας φλεγμονής του εντέρου.
- Με ποιες εξετάσεις διαγιγνώσκονται οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου;
Για τη διάγνωση αυτών των παθήσεων απαιτείται συνδυασμός εξετάσεων αίματος, κοπράνων, απεικονιστικών τεστ και, ασφαλώς, ενδοσκοπήσεων. Κεντρικής σημασίας είναι η κολονοσκόπηση που επιτρέπει την άμεση διάγνωση φλεγμονής στο παχύ έντερο ή/και τον τελικό ειλεό (που αποτελεί το τελευταίο τμήμα του λεπτού εντέρου) και τη λήψη των απαιτούμενων βιοψιών. Στην κρίση του θεράποντος Γαστρεντερολόγου μένει ο περαιτέρω έλεγχος του ανώτερου πεπτικού (με γαστροσκόπηση) και η διενέργεια ειδικών απεικονιστικών εξετάσεων, όπως είναι η μαγνητική εντερογραφία (σε περιπτώσεις νόσου του Crohn) και το υπερηχογράφημα του εντέρου. Είναι σημαντικό να τονιστεί, πως η διάγνωση των ιδιοπαθών φλεγμονωδών νόσων του εντέρου δεν γίνεται με μόνο μία εξέταση αλλά αποτελεί τη συνισταμένη όλων των παραπάνω εκτιμήσεων.
- Υπάρχουν νεότερα στη θεραπεία της ελκώδους κολίτιδας και της νόσου του Crohn;
Τα τελευταία χρόνια η χρήση βιολογικών παραγόντων, φαρμάκων, δηλαδή, που στοχεύουν σε συγκεκριμένους μεσολαβητές της φλεγμονής, έχει αλλάξει θεαματικά την αντιμετώπιση αυτών των παθήσεων. Είμαστε στην ευχάριστη θέση να αναφέρουμε, πως πλέον, και στην Ελλάδα, αρκετά από αυτά τα φάρμακα κυκλοφορούν για υποδόρια ή και από του στόματος χορήγηση. Με τον τρόπο αυτό, οι ασθενείς δεν χρειάζεται να προσέρχονται επανειλημμένα για χρονοβόρες ενδοφλέβιες εγχύσεις στο νοσοκομείο και να ταλαιπωρούνται ή να χάνουν ώρες από την εργασία τους. Μάλιστα, οι συγκεκριμένες μορφές των φαρμάκων έχει δειχθεί σε μελέτες πως είναι το ίδιο ασφαλείς και αποτελεσματικές με τις αντίστοιχες ενδοφλεβίως χορηγούμενες.
- Ποιος είναι ο στόχος της συνεργασίας των ασθενών με τον θεράποντα Γαστρεντερολόγο;
Σε κάθε περίπτωση, στόχος όλων των θεραπευτικών μας παρεμβάσεων είναι να θέσουμε τα νοσήματα σε ύφεση και να τη διατηρήσουμε μακροχρόνια. Έτσι, οι πάσχοντες διατηρούν την ποιότητα ζωής τους και αποφεύγουν τις μακροχρόνιες επιπλοκές αυτών των ασθενειών.