Τη Δευτέρα 23 Ιανουαρίου, στην εναρκτήρια ομιλία του για τη νέα κοινοβουλευτική χρονιά, ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Φούμιο Κισίντα ξετύλιξε το πρόγραμμά του για περισσότερη ασφάλεια στην περιοχή του Ειρηνικού απέναντι στην αυξανόμενη κινητικότητα της Κίνας. Οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού δεν είναι τυχαίες, αφού η αλλαγή στρατηγικής των ΗΠΑ και η εστίασή τους στην περιοχή του Ινδικού – Ειρηνικού αναβαθμίζουν την Ιαπωνία σε προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης, ενώ μαζί με τη Νότια Κορέα και την Αυστραλία αναμένεται να λειτουργούν σαν αντίβαρα στις αυξανόμενες διεκδικήσεις του Πεκίνου στην περιοχή.
Περισσότερα όπλα το νέο πρόταγμα
Ο Κισίντα προέταξε στην ομιλία του την ενεργή διπλωματία για να επιλυθούν τα διεθνή ζητήματα που αναμένεται να προκύψουν επιτακτικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ωστόσο για να υποστηριχθεί η διπλωματία στο νέο σύνθετο περιβάλλον θα πρέπει να ενισχυθούν οι υλικοί όροι της άμυνας της χώρας. Τον περασμένο Δεκέμβριο η κυβέρνηση αποφάσισε να αποκλίνει από το δόγμα της αυτοάμυνας, κατάλοιπο της ήττας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ετσι ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι η ανάπτυξη πυραύλων αναχαίτισης δεν μπορεί να προστατεύσει τη χώρα από την ταχεία εξέλιξη των όπλων στην Κίνα και τη Βόρεια Κορέα.
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε την αύξηση των αμυντικών δαπανών τα επόμενα πέντε χρόνια: η Ιαπωνία θα αποκτήσει την ικανότητα να χτυπά εχθρικές βάσεις και θα αυξήσει την παρουσία στρατιωτών στις νήσους Νάνσεϊ, μια σειρά από νησάκια στην Ανατολική Κινεζική Θάλασσα που ενώνουν τη νοτιοδυτική ακτή της Ιαπωνίας με τη βορειοανατολική άκρη της Ταϊβάν και μπορούν να παίξουν τον ρόλο του… φράχτη απέναντι στην Κίνα, ώστε να την εμποδίσει να ανοιχτεί στον Ειρηνικό. Ολες αυτές οι δαπάνες θα χρηματοδοτηθούν εν μέρει από αυξήσεις στους φόρους. Δημοσκόπηση σε τοπικό Μέσο έδειξε ότι πάνω από το 50% των ερωτηθέντων ήταν κατά της αύξησης της φορολογίας για την ενίσχυση της άμυνας και μόνο το 24,7% τάχτηκε υπέρ.
«Η απόφαση αυτή αποτελεί τομή στην πολιτική ασφαλείας της Ιαπωνίας. Ομως η αλλαγή αυτή θα γίνει μέσα στο συνταγματικό πλαίσιο και το διεθνές δίκαιο» διαβεβαίωσε ο Κισίντα, προσθέτοντας ότι η στάση της χώρας σχετικά με τη χρήση στρατιωτικής δύναμης μόνο για άμυνα δεν θα αλλάξει, όπως και ότι η Ιαπωνία δεν θα κατασκευάσει ούτε θα αγοράσει πυρηνικά όπλα. Παρ’ όλα αυτά, η αλλαγή πλεύσης της Ιαπωνίας δεν έρχεται σαν κεραυνός εν αιθρία, αφού προηγήθηκε η ιστορική απόφαση της Γερμανίας να ενισχύσει σημαντικά τον στρατό της για πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οπως και στην περίπτωση της Γερμανίας, η στρατιωτική ενίσχυση της Ιαπωνίας αναμένεται να κάνει πολλούς από τους γείτονές της στην ασιατική ήπειρο να νιώσουν άβολα, με πρώτη την Κίνα, αφού στο παρελθόν – πριν και κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου– έχουν υποφέρει από τις ιμπεριαλιστικές βλέψεις της για επέκταση στην ηπειρωτική Ασία.
Σχετικά με την οικονομική πολιτική ο Κισίντα φάνηκε να είναι υπέρ μιας πιο κεϊνσιανής προσέγγισης, αφού εμφανίστηκε μάλλον θετικός στην προοπτική της ενεργητικότερης εμπλοκής του κράτους στην οικονομία, ώστε «να επιβιώσει στον ανταγωνισμό σε ένα πεδίο όπου υπάρχουν προκλήσεις από αυταρχικά κράτη». Επικρίνει κατ’ αυτό τον τρόπο το κρατικομονοπωλιακό μοντέλο ανάπτυξης της γειτονικής Κίνας, που έχει επικριθεί πολλάκις ότι ενώ επωφελήθηκε από το άνοιγμά της στην παγκόσμια οικονομία, δεν προσφέρει τις ίδιες ευκαιρίες στις ξένες εταιρείες να διεισδύσουν στην κινεζική αγορά.
Υποσχέθηκε ενίσχυση στους νέους γονείς
Ο Κισίντα υποσχέθηκε, πέρα από τα όπλα, ότι θα ενθαρρύνει τις γεννήσεις στην Ιαπωνία μέσω της γενναίας οικονομικής ενίσχυσης στους νέους γονείς, χωρίς ωστόσο να θέτει σαφές πλαίσιο για το πώς θα γίνει αυτό. Η ενίσχυση αυτή δεν είναι άσχετη με την αλλαγή στην πολιτική ασφάλειας, ενώ υποσχέθηκε ότι θα ήθελε να πραγματοποιήσει ένα πρωτοφανές επίπεδο μέτρων για την αναχαίτιση της υπογεννητικότητας.
Το 2022 ο πληθυσμός της Ιαπωνίας συνέχισε να μειώνεται. Να σημειωθεί ότι το ρεκόρ γεννήσεων είναι 2,09 εκατ. το 1973, στην κορύφωση του baby boom της Ιαπωνίας, η οποία πλέον έχει 125 εκατ. κατοίκους. Μέχρι τον Ιούνιο η κυβέρνηση υποσχέθηκε να έχει ένα περίγραμμα σχεδίου για την πολιτική περισσότερων παιδιών.
Οι αλλαγές συνέπεια της στροφής των ΗΠΑ
Οι αλλαγές στην Ιαπωνία έρχονται ως συνέπεια της στροφής του βλέμματος των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή στον Ινδικό και Ειρηνικό ωκεανό, με σκοπό την αναχαίτιση της αυξανόμενης στρατιωτικής και οικονομικής ισχύος της Κίνας. Η «μετατόπιση στην Ασία» (pivot to Asia) στην εξωτερική πολιτική της Ουάσινγκτον άρχισε το 2021 με την ανάρρηση του Τζο Μπάιντεν στο προεδρικό αξίωμα και η απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν ήταν το πιο χαρακτηριστικό σημάδι της αλλαγής. Οι δαπάνες της Κίνας στο πολεμικό ναυτικό της και τα πυραυλικά συστήματα καθώς και η επέκταση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της με τεχνητές πλωτές βάσεις στα ανοιχτά της Ανατολικής και Νότιας Κινεζικής Θάλασσας έκαναν τους Αμερικανούς αξιωματούχους να ιδρώσουν. Ετσι, τόσο το ΝΑΤΟ (που θέλει μεγαλύτερη συνεργασία με την Ιαπωνία) όσο και οι ΗΠΑ με τους συμμάχους τους στην περιοχή και τις ναυτικές τους βάσεις προσπαθούν να αναχαιτίσουν την κινητικότητα της Κίνας, προκαλώντας ανησυχία στην παγκόσμια οικονομία, αφού από τον Ειρηνικό περνά το μεγαλύτερο μέρος του διαμετακομιστικού εμπορίου.
