Οπως και ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ (σ.σ.: ιδρυτής του Facebook), έτσι κι εγώ είμαι υπερασπιστής της ελευθερίας της έκφρασης.
Πριν από μερικές ημέρες έγραφα στο μπλογκ μου σχετικά με την αξία της πολυφωνίας και τα μαθήματα της Ιστορίας σε ό,τι αφορά την προστασία της ελεύθερης έκφρασης. Ωστόσο η αχαλιναγώγητη χρήση του Facebook από τον Ντόναλντ Τραμπ προκειμένου να διχάσει τον αμερικανικό λαό και να ενθαρρύνει τη βία δεν αφορά την ελευθερίας της έκφρασης. Το Facebook δεν υποχρεούται να διασπείρει τον διχαστικό του λόγο. Ετσι εγείρονται τα ερωτήματα ποιος είναι ο ρόλος του Facebook και ποιος ο ρόλος του Μαρκ Ζούκερμπεργκ. Οπως έχω ρωτήσει και στο παρελθόν, πού προσανατολίζεται το Facebook; Γιατί υπάρχει;
Τώρα είναι η στιγμή για το Facebook να συγκαλέσει το νέο του εποπτικό συμβούλιο – να συσκεφθεί και να μελετήσει τα ζητήματα που ανέκυψαν και τις προδιαγραφές που απαιτούνται για να αντιμετωπίσει αυτή την πρόκληση. Δεν με νοιάζει αν η γραφειοκρατία της επιχείρησης δεν είναι όπως πρέπει. Το ζήτημα είναι επείγον. Κάντε τηλεδιάσκεψη. Εάν αυτό το ανεξάρτητο συμβούλιο δεν συνεδριάζει γι’ αυτό το ζήτημα των ζητημάτων, τότε γιατί υπάρχει;
Το διοικητικό συμβούλιο αποτελείται από 20 έξυπνα και έμπειρα μέλη: ηγέτες στην ελευθερία της έκφρασης και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, ένας πρώην πρωθυπουργός, ένας πρώην συντάκτης του «Guardian», ένας κάτοχος βραβείου Νόμπελ. Αν μου είχε ζητηθεί να συμμετάσχω, δεν θα έκανα σωστά τη δουλειά, καθώς θα έκανα ακριβώς αυτό που κάνω εδώ: θα επιχειρηματολογούσα δημόσια για μια δημόσια συζήτηση σ’ αυτή την κρίσιμη στιγμή για τη δημόσια ευθύνη του Facebook.
Το συμβούλιο ωστόσο δεν είναι απαραίτητο να το πράξει. Οι υπάλληλοι του Facebook έχουν αρχίσει να ξεσηκώνονται για να ακουστούν οι διαφωνίες τους. Ο Ζούκερμπεργκ μπορεί να αποφασίσει μόνος του ή με τη βοήθεια του εποπτικού συμβουλίου, των υπαλλήλων του, των χρηστών και του κοινού. Αλλά δεν μπορεί πλέον να μην αποφασίσει.
Ποια είναι αυτή η απόφαση; Προκειμένου να ρίξουμε φως στην επιλογή ίσως είναι πιο εύκολο να τη βγάλουμε από το «υψηλό» πλαίσιο της ελευθερίας της έκφρασης και της δημοκρατίας, γιατί εκεί είναι που η εταιρεία σκοντάφτει.
Εάν το Facebook δεν υπήρχε αύριο, θα βρίσκαμε άλλους τρόπους να εκφραστούμε.
Δοκιμάστε να σκεφτείτε το Facebook σαν ένα δείπνο στο σπίτι του Μαρκ Ζούκερμπεργκ. Ας πούμε ότι εμφανίζεται ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο Ντόναλντ αρχίζει να προσβάλλει τους καλεσμένους φωνάζοντας ότι θα ασκήσει βία σε αυτούς που τον επικρίνουν· κατηγορώντας τους Κινέζους για τα προβλήματα των ΗΠΑ· προσβάλλοντας τους Αφροαμερικανούς, επιμένοντας να συνεργάζεται με ρατσιστές όπως αυτός· επιτιθέμενος στους δημοσιογράφους στο δείπνο φωνάζοντας ότι είναι όλοι ψεύτες και εχθροί του λαού. Τι πρέπει λοιπόν να κάνει ο οικοδεσπότης – και ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ είναι αναμφίβολα ο οικοδεσπότης. Θα περίμενα από τον οικοδεσπότη να ζητήσει από τον αγενή Ντόναλντ να φύγει. Τι πρέπει να κάνουν οι καλεσμένοι; Εγώ θα έφευγα και δεν θα επέστρεφα ποτέ.
Επαναλαμβάνω: γιατί υπάρχει το Facebook; Δεν οραματίζεται μια καλύτερη γειτονιά, έναν συνδεδεμένο κόσμο; Πώς θα φτάσει εκεί εάν όχι μέσω ενός παραδείγματος; Δεν έχει κανόνες σεβασμού; Δεν εννοώ το καταστατικό του και τα community standards. Εννοώ μια ηθική, μια ηθική βάση.
Πρέπει να σας πω ότι το Facebook έχει δώσει χρήματα στο πανεπιστήμιο όπου διδάσκω και έχει αναλάβει διάφορα πρότζεκτ, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της παραπληροφόρησης (προσωπικά δεν λαμβάνω τίποτε από το Facebook). Υποστηρίζω ότι η βιομηχανία των ειδήσεων πρέπει να συνεργάζεται με το Facebook, την Google, το Twitter και άλλες εταιρείες τεχνολογίας επειδή δεν πιστεύω ότι ως δημοσιογράφοι μπορούμε πλέον να πορευόμαστε όπως παλιά: αυτό θα μας οδηγούσε στην ανυποληψία. Υπερασπίζομαι τις πλατφόρμες ενάντια στους κακοσχεδιασμένους κανονισμούς επειδή ανησυχώ για τον αντίκτυπό τους στο δίκτυο και στις ελευθερίες που έχουμε κατακτήσει ως κοινωνία. Θεωρώ τον εαυτό μου υπερασπιστή του λόγου και ως εκ τούτου φίλο του διαδικτύου. Αλλοι με αποκαλούν φίλο των πλατφορμών. Εντάξει τότε. Οι σωστοί φίλοι λένε στους φίλους τους πότε τα έχουν κάνει χάλια. Το έχω ξανακάνει και θα το κάνω και τώρα.
Facebook, ήρθε η ώρα να ακούσεις φίλους και εχθρούς και να επανεξετάσεις τι έχεις έρθει να κάνεις. Είναι καιρός να σταματήσεις να κρύβεσαι πίσω από την ελευθερία της έκφρασης, ειδικά εφόσον ο Ντόναλντ Τραμπ πια απειλεί αυτή την ελευθερία. Είναι καιρός να βρεις το θάρρος να υπερασπιστείς κάτι. Τι αντιπροσωπεύεις; Χαίρομαι που το Medium κατέβασε ένα ανεπαρκώς ενημερωμένο άρθρο για την Covid από έναν επιδημιολόγο «της πολυθρόνας». Υποστηρίζω την απόφαση του Twitter να αρχίσει να προσθέτει προειδοποιήσεις και έλεγχο γεγονότων στα tweets του Τραμπ αντί να τα προωθεί. Αυτά είναι απλώς η αρχή, αλλά όπως και να το κάνουμε είναι κάτι. Δεν θα αφήσω την Google απέξω, γιατί το YouTube έχει πολλά να κάνει επίσης.
Το Facebook πρέπει να λάβει θέση ενάντια στον ρατσισμό, στην υποκίνηση βίας και στα ψέματα του Ντόναλντ Τραμπ. Δεν μπορεί να μην πάρει θέση πλέον. Το έθνος μας καίγεται. Ναι, ομολογώ ότι είναι το έθνος μας αυτό που φλέγεται. Θα έπρεπε να έχω υψώσει τη φωνή μου νωρίτερα και πιο δυνατά όταν καίγονταν άλλα έθνη: η Μιανμάρ ή οι Φιλιππίνες; Ναι.
Τι θέλω να κάνει το Facebook; Στην πραγματικότητα όχι πολλά. Δεν νομίζω ότι το Facebook πρέπει απαραίτητα να διαγράψει τον λογαριασμό του Τραμπ, επειδή ο Ζούκερμπεργκ έχει δίκιο όταν λέει ότι οι πολίτες πρέπει να βλέπουν τι λέει ο αρχηγός του κράτους τους. Δεν πιστεύω ότι το διαδίκτυο είναι μέσο μαζικής ενημέρωσης ούτε ότι το Facebook είναι κάτι σαν εκδότης ή συντάκτης που πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνος για τα λόγια του. Λέω ότι δεν έχει νόημα να ελέγξουμε τον Τραμπ. Αυτό που θέλω είναι το Facebook να διαχωρίσει τη θέση του από την άθλια συμπεριφορά του. Το Facebook πρέπει να πει: Δεν συμφωνούμε. Δεν εγκρίνουμε. Λέμε ότι αυτό είναι λάθος.
Αν δεν το κάνει, με τη σιωπή του και τη δύναμή του υποστηρίζει αυτό που λέει ο Τραμπ και γίνεται πρόθυμος πράκτοράς του – ακριβώς όπως όταν μια μεγάλη εφημερίδα αναπαράγει τις δημοσιεύσεις και τα tweets του Τραμπ χωρίς να λέει στους αναγνώστες της ότι λέει ψέματα και απευθύνεται στους ρατσιστές συμμάχους του και ακριβώς όπως το επιτρέπουν ενίοτε οι Ρεπουμπλικάνοι για τους ιδιοτελείς σκοπούς τους.
Ο Τραμπ επιτέθηκε σε γυναίκες και δεν διαμαρτυρήθηκες. Ο Τραμπ κυνήγησε τους μετανάστες και δεν τον σταμάτησες. Ο Τραμπ ήρθε για τους Αφροαμερικανούς και δεν αντέδρασες. Τώρα ο Τραμπ έρχεται για εσάς, εταιρείες τεχνολογίας. Επιτίθεται στο Section 230, την καλύτερη προστασία που έχουμε για την ελευθερία της έκφρασης, την οποία όλοι σας λέτε ότι εκτιμάτε. Θα το υποστηρίξετε – και μαζί και τους χρήστες σας; Αυτό θα είναι εύκολο. Στη συνέχεια θα υποστηρίξετε τους χρήστες σας που είναι γυναίκες και μετανάστες και Αφροαμερικανοί; Τι θα υπερασπιστείτε;
Ο Τζεφ Τζάρβις είναι καθηγητής στο Craig Newmark School of Journalist του CUNY των ΗΠΑ και συγγραφέας των βιβλίων «Public parts» «What would Google do», «Gutenberg the geek». Το άρθρο δημοσιεύτηκε στπ Medium (medium.com) και ο συγγραφέας μας έδωσε την άδεια να το αναδημοσιεύσουμε στα ελληνικά