Η άμβλωση έγινε νόμιμη σε όλες τις ΗΠΑ μετά από μια νομική απόφαση-ορόσημο το 1973, που συχνά αναφέρεται ως υπόθεση Roe v Wade. Τώρα το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ έχει ανατρέψει αυτό το δικαίωμα. Η άμβλωση μπορεί να γίνει αμέσως παράνομη σε 22 πολιτείες των ΗΠΑ.
Τι ήταν το Roe v Wade;
Το 1969, μια 25χρονη ανύπαντρη γυναίκα, η Νόρμα Μακόρβεϊ χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο «Jane Roe», αμφισβήτησε τους νόμους περί παράνομων αμβλώσεων στο Τέξας. Το κράτος απαγόρευε τις αμβλώσεις ως αντισυνταγματικές, εκτός από τις περιπτώσεις που κινδύνευε η ζωή της μητέρας. Υπερασπιστής του νόμου κατά των αμβλώσεων ήταν ο Χένρι Γουέιντ, ο εισαγγελέας της κομητείας του Ντάλας – εξ ου και το όνομα Roe v Wade.
Η Μακόρβεϊ ήταν έγκυος στο τρίτο της παιδί όταν κίνησε την υπόθεση και ισχυρίστηκε ότι είχε βιαστεί. Όμως η υπόθεση απορρίφθηκε και αναγκάστηκε να γεννήσει.
Το 1973 η έφεσή της έφτασε στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, όπου η υπόθεσή της εκδικάστηκε μαζί με εκείνη μιας 20χρονης γυναίκας από την Τζόρτζια, της Σάντρα Μπένσινγκ. Υποστήριξαν ότι οι νόμοι για τις αμβλώσεις στο Τέξας και τη Τζόρτζια ήταν αντίθετοι με το Σύνταγμα των ΗΠΑ επειδή παραβίαζαν το δικαίωμα της γυναίκας στην ιδιωτική ζωή. Με ψήφους επτά κατά δύο, οι δικαστές αποφάνθηκαν ότι η κυβέρνηση δεν είχε την εξουσία να απαγορεύσει τις αμβλώσεις.
Έκριναν ότι το δικαίωμα μιας γυναίκας να διακόψει την εγκυμοσύνη της προστατεύεται από το σύνταγμα των ΗΠΑ.
Πώς άλλαξε η υπόθεση τα δικαιώματα των γυναικών;
Η υπόθεση δημιούργησε το σύστημα “τριμήνου” που επιτρέπει το απόλυτο δικαίωμα σε άμβλωση τους πρώτους τρεις μήνες (τρίμηνο) της εγκυμοσύνης, κάποια κυβερνητική ρύθμιση στο δεύτερο τρίμηνο, ενώ δηλώνει να περιορίσει ή να απαγορεύσει τις αμβλώσεις κατά το τελευταίο τρίμηνο καθώς το έμβρυο πλησιάζει στο σημείο όπου θα μπορούσε να ζήσει εκτός της μήτρας
Ο Roe v Wade διαπίστωσε επίσης ότι στο τελευταίο τρίμηνο, μια γυναίκα μπορεί να κάνει έκτρωση παρά τη νομική απαγόρευση μόνο εάν οι γιατροί πιστοποιήσουν ότι είναι απαραίτητο για να σωθεί η ζωή ή η υγεία της μητέρας.
Πώς ανατράπηκε το Roe v Wade;
Το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε υπέρ της απαγόρευσης του Μισισιπή για τις αμβλώσεις μετά από 15 εβδομάδες. Με αυτόν τον τρόπο, τερμάτισε ουσιαστικά το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση για εκατομμύρια γυναίκες στις ΗΠΑ. Οι μεμονωμένες πολιτείες είναι πλέον σε θέση να απαγορεύσουν ξανά τη διαδικασία. Οι μισές πολιτείες στις ΗΠΑ αναμένεται να επιβάλουν νέους περιορισμούς ή απαγορεύσεις.
Δεκατρείς έχουν ήδη ψηφίσει τους λεγόμενους νόμους ενεργοποίησης που θα θέσουν αυτόματα εκτός νόμου την άμβλωση μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ενώ ορισμένες άλλες είναι πιθανό να περάσουν γρήγορα νέους περιορισμούς.
Ποιοι περιορισμοί στις αμβλώσεις είχαν ήδη εισαχθεί;
Ακόμη και πριν από την τελευταία απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, οι αγωνιστές κατά των αμβλώσεων είχαν κατακτήσει κάποιο έδαφος. Το 1980, το δικαστήριο επικύρωσε έναν νόμο που απαγόρευε τη χρήση ομοσπονδιακών κονδυλίων για τις αμβλώσεις, εκτός εάν ήταν απαραίτητο για να σωθεί η ζωή μιας γυναίκας.
Στη συνέχεια, το 1989, επέτρεψε στις πολιτείες να απαγορεύσουν τις αμβλώσεις σε κρατικές κλινικές ή από κρατικούς υπαλλήλους. Ο μεγαλύτερος αντίκτυπος προήλθε από την απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου στην υπόθεση Planned Parenthood κατά Casey το 1992.
Ως αποτέλεσμα, πολλές πολιτείες έχουν ήδη θεσπίσει περιορισμούς, όπως απαιτήσεις οι νεαρές έγκυες γυναίκες να εμπλέκουν τους γονείς τους ή έναν δικαστή στην απόφασή τους για άμβλωση. Άλλες πολιτείες έχουν ήδη περιόδους αναμονής μεταξύ της πρώτης επίσκεψης μιας γυναίκας σε μια κλινική αμβλώσεων και της πραγματικής διαδικασίας.
Ως αποτέλεσμα, πολλές γυναίκες πρέπει να ταξιδέψουν περισσότερο για να κάνουν αμβλώσεις, συχνά πέρα από τα πολιτειακά σύνορα, και πρέπει να πληρώσουν περισσότερα για αυτές.
