Η συμφωνία Αυστραλίας, Βρετανίας και ΗΠΑ που ανακοινώθηκε αυτή την εβδομάδα τάραξε τα νερά του Ινδικού και του Ειρηνικού ωκεανού και για πολλούς επιβεβαίωσε όσους εδώ και καιρό ισχυρίζονταν ότι πλέον το ενδιαφέρον της Δύσης μετατοπίζεται από τη Μέση Ανατολή στη νοτιοανατολική Ασία για την αντιμετώπιση του κινεζικού δράκου, σαλπίζοντας ταυτόχρονα την έναρξη μιας νέας κούρσας ανταγωνισμών τόσο στη στρατιωτική όσο και την εμπορική τεχνολογία.
Για τους τύπους, οι τρεις χώρες συμφώνησαν να συνεργαστούν στρατιωτικά για να «εξασφαλίσουν την ειρήνη και την ασφάλεια», όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Μπόρις Τζόνσον στο κοινοβούλιο.
Ξυπνώντας ψυχροπολεμικές μνήμες
Το ακρωνύμιο της συμφωνίας, AUKUS, αποτελούμενο από τα αρχικά των χωρών θυμίζει μια άλλη συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και της Βρετανίας, 75 χρόνια πριν. Η UKUSA όπως λεγόταν ήταν ένα επτασέλιδο κείμενο για την συνεργασία στον τομέα συλλογής πληροφοριών που γράφτηκε το 1946 και όταν αποκαλύφθηκε το 2010, το περιοδικό Time το χαρακτήρισε ως ένα από τα σημαντικότερα έγγραφα του Ψυχρού πολέμου.
Η τωρινή συμφωνία έχει να κάνει περισσότερο με την τεχνολογία και την ασφάλεια. Έρχεται σε ένα σημείο που πολλές δυτικές χώρες επαναπροσδιορίζουν τη στάση τους απέναντι στην Κίνα. Η μετατόπιση του ενδιαφέροντος στην Ασία φαίνεται και από το γεγονός ότι βρίσκεται στα σκαριά η αναβίωση της τετραμερούς συμμαχίας μεταξύ των ΗΠΑ, Ινδίας, Ιαπωνίας και Αυστραλίας.
Το Πεκίνο αντέδρασε με ανακοινώσεις που καταδίκαζαν το ψυχροπολεμικό πνεύμα της συμφωνίας, ενώ σύμφωνα με τη «Wall Street Journal» αποφάσισε να γίνει μέλος της περιφερειακής εμπορικής συμφωνίας CPTPP για να αυξήσει την οικονομική επιρροή του στην περιοχή του Ινδικού – Ειρηνικού ωκεανού. Την αιτίαση αυτή διέψευσε το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας την Παρασκευή.
Αλλαγή ισορροπιών στην περιοχή
Οι τρεις αγγλόφωνες χώρες φαίνεται ότι αποκτούν στενότερη σχέση, δείχνοντας ότι αποσπώνται από το υπόλοιπο δυτικό μέτωπο, το οποίο εμφανίζεται να έχει ρήγματα.
Χαρακτηριστική είναι η… δυσανεξία της Γαλλίας, η οποία είδε τη συμφωνία που είχε με την Αυστραλία για πώληση συμβατικών υποβρυχίων, ύψους 90 δισ. δολαρίων, να πετιέται στον κάλαθο των αχρήστων. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να επιδεινώσει τις σχέσεις της Γαλλίας με τη Βρετανία –παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις του Μπόρις Τζόνσον–, που δεν είναι στο καλύτερο σημείο τους μετά το Brexit.
Από την άλλη όχθη της Μάγχης, όμως, η συμφωνία αυτή μπορεί να «διαφημίσει» την ικανότητα της Βρετανίας να πετυχαίνει συμφωνίες υψηλού επιπέδου τώρα που είναι εκτός ΕΕ. Από την πλευρά της η ΕΕ, που έχει στρατηγικές βλέψεις για την περιοχή του Ινδικού – Ειρηνικού, φαίνεται να μην υπολογίζεται ούτε από τις ΗΠΑ ούτε από την Κίνα.
Οι βλέψεις και αξιώσεις της Κίνας στην ανατολική και νότια Σινική θάλασσα είναι γνωστές. Στα ανατολικά της είναι σε μόνιμη διαμάχη με την Ιαπωνία, ενώ στα νότια η απειλή να προσαρτήσει βίαια την Ταϊβάν προκαλεί το δυτικό ενδιαφέρον.
Επίσης διεκδικεί ως υφαλοκρηπίδα της ολόκληρη την ΑΟΖ για να εκμεταλλευτεί τα πλούσια σε αλιεία και υδρογονάνθρακες νερά της αλλά και να ελέγξει το στενό ανάμεσα στην Ταϊβάν με σκοπό τον έλεγχο των ροών προσφοράς, αφού από εκεί περνά σχεδόν το ένα τρίτο του παγκόσμιου διαμετακομιστικού εμπορίου. Εύκολα κατανοεί κάποιος τι θα συνέβαινε αν ξεκινούσε μια ένοπλη σύγκρουση στην περιοχή. Γι’ αυτό τον λόγο αναμένεται και μια αναβάθμιση των σχέσεων Κίνας – Ρωσίας.
