Το νέο εξωτερικό δόγμα των ΗΠΑ βρίσκει συμμάχους, αλλά συνασπίζει Κίνα – Ρωσία.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ενωση, η Βρετανία και ο Καναδάς επέβαλαν κυρώσεις σε Κινέζους αξιωματούχους τη Δευτέρα για παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων στη Σιντζιάνγκ. Ήταν η πρώτη συντονισμένη δυτική δράση κατά του Πεκίνου υπό τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.
Τροχιοδεικτική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η ψυχρή συνάντηση ΗΠΑ – Κίνας στο Ανκορατζ της Αλάσκας, όπου ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν έκανε αμέσως σαφές ότι θα θέσει τα καυτά ζητήματα όχι μόνο της Σιντζιάνγκ αλλά και της αυτονομίας του Χονγκ Κονγκ, της παραβίασης του διεθνούς δικαίου στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, καθώς και της στρατιωτικής απειλής προς την Ταϊβάν. Ο Κινέζος ομόλογός του απάντησε αμφισβητώντας τη δημοκρατία στις ΗΠΑ και κατηγορώντας τες για παρεμβατισμό σε ξένες χώρες.
Ο λόγος των κυρώσεων
Οι δυτικές κυβερνήσεις επιδιώκουν να αναγκάσουν το Πεκίνο να λογοδοτήσει για τις μαζικές κρατήσεις των μουσουλμάνων Ουιγούρων στη βορειοδυτική Κίνα, όπου οι ΗΠΑ λένε ότι διαπράττεται γενοκτονία. Η Κίνα αρνείται όλες τις κατηγορίες για κακοποίηση. «Εν μέσω αυξανόμενης διεθνούς καταδίκης (η Κίνα) συνεχίζει να διαπράττει γενοκτονία και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη Σιντζιάνγκ» δήλωσε ο Μπλίνκεν επισκεπτόμενος τις Βρυξέλλες. Ακτιβιστές και εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα λένε ότι τουλάχιστον ένα εκατομμύριο μουσουλμάνοι κρατούνται σε στρατόπεδα και υφίστανται βασανιστήρια, καταναγκαστική εργασία και αναγκαστική στείρωση. Η Κίνα από την πλευρά της λέει ότι τα στρατόπεδά της παρέχουν επαγγελματική κατάρτιση και χρειάζονται για την καταπολέμηση του εξτρεμισμού.
Η ΕΕ ήταν η πρώτη που επέβαλε κυρώσεις τη Δευτέρα σε τέσσερις Κινέζους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου ενός ανώτατου διευθυντή ασφαλείας και μιας επιχείρησης. Η ΕΕ απηύθυνε κατηγορίες για «αυθαίρετες κρατήσεις και εξευτελιστική μεταχείριση που υπέστησαν οι Ουιγούροι και οι άνθρωποι από άλλες μουσουλμανικές μειονότητες, καθώς και συστηματικές παραβιάσεις της ελευθερίας της θρησκείας ή της πίστης τους». Είναι οι πρώτες κυρώσεις που επιβάλλει η Ευρώπη στην Κίνα εδώ και 30 χρόνια, από την καταστολή της εξέγερσης στην πλατεία Τιεν Αν Μεν. Οι κυρώσεις αυτές μπορούν να αναχαιτίσουν την ψήφιση της εμπορικής συμφωνίας με την Κίνα που χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό από τις αυτοκινητοβιομηχανίες της Γαλλίας και της Γερμανίας.
Το Πεκίνο απάντησε
Τα αντίποινα από πλευράς Κίνας ήρθαν αμέσως και περιλάμβαναν κυρώσεις σε ευρωβουλευτές, στο κύριο όργανο λήψης αποφάσεων εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, γνωστό ως Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας και δύο ινστιτούτα. Επιπλέον κάλεσε τον πρεσβευτή της ΕΕ και την πρέσβειρα του Ηνωμένου Βασιλείου να τους υποβάλουν «επίσημες διαμαρτυρίες».
«Η Κίνα απορρίπτει μονομερείς κυρώσεις καθώς δεν βασίζονται στο διεθνές δίκαιο» δήλωσε ο Γουάνγκ Γι, υπουργός Εξωτερικών σε κοινή συνέντευξη Τύπου την περασμένη Τρίτη με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ. Υπερασπίστηκε την πολύπλευρη διεθνή σκηνή, ενώ κάλεσε τις δυτικές χώρες να ξεπεράσουν τη νοοτροπία «μηδενικού αθροίσματος», κατά την οποία δεν μπορεί κανείς να κερδίσει παρά εις βάρος κάποιου άλλου.
Ο Λαβρόφ από την πλευρά του δήλωσε ότι η Ρωσία θα είναι στο πλευρό της Κίνας για να αντιμετωπίσει τις κινήσεις της Δύσης. Έκανε σαφές, δε, ότι για να αποφευχθεί ο αντίκτυπος από τις κυρώσεις χρειάζεται η δημιουργία ενός μηχανισμού που θα διευθετεί τις εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών στο νόμισμά τους.