Με την παρακίνηση των δικαστών που διόρισε ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ έχει κάνει μια στροφή προς τα δεξιά οι επιπτώσεις της οποίας θα είναι αισθητές επί δεκαετίες.
Στη διάρκεια των δέκα τελευταίων ημερών το Ανώτατο Δικαστήριο ακύρωσε το δικαίωμα των Αμερικανίδων στην άμβλωση, επέτρεψε στους πολίτες να φέρουν κρυμμένα όπλα σε δημόσιους χώρους, ενίσχυσε τη θέση της θρησκείας στη δημόσια σφαίρα και περιόρισε δραστικά τα ομοσπονδιακά μέσα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Οι αποφάσεις αυτές, τις οποίες υιοθέτησαν οι έξι συντηρητικοί δικαστές είναι η πρώτη ένδειξη της μεγάλης στροφής που έχει κάνει το Δικαστήριο έπειτα από χρόνια πιο μετριοπαθών αποφάσεων και συχνά προοδευτικών, όπως η νομιμοποίηση του γάμου μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου το 2015.
Έχοντας την απόλυτη πλειοψηφία, που ενισχύθηκε επί Τραμπ, οι συντηρητικοί δικαστές προσφέρουν μια ευκαιρία αντεπίθεσης στους Ρεπουμπλικάνους, οι οποίοι από τη δεκαετία του 1970 επιζητούσαν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας, προκειμένου να ανατρέψουν κάποιες αποφάσεις τις οποίες θεωρούσαν υπερβολικές.
Στη διάρκεια της περιόδου 2021- 2022 που ολοκληρώθηκε την Πέμπτη το Ανώτατο Δικαστήριο “έκανε μια εντυπωσιακή και αιφνιδιαστική στροφή προς μια πολύ πιο συντηρητική κατεύθυνση”, σχολιάζει ο ο Στίβεν Βερμίλ καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο American University.
Πρόκειται για “μια από τις σπάνιες περιπτώσεις που το Ανώτατο Δικαστήριο αφαίρεσε θεμελιώδη συνταγματικά δικαιώματα”, υπογραμμίζει.
Πόλωση
Η τελευταία φορά που το Ανώτατο Δικαστήριο ήταν σχετικά ομοιογενές σε ιδεολογικό επίπεδο ήταν τη δεκαετία του 1960,όταν υιοθέτησε μερικές από τις πιο προοδευτικές μεταρρυθμίσεις, θυμίζει ο Νιλ Ντέβιντς ειδικός στο Δίκαιο στο πανεπιστήμιο William & Mary.
Υπό την προεδρία του Ερλ Γουόρεν (1953-1969) το Ανώτατο Δικαστήριο άλλαξε την καθημερινότητα εκατομμυρίων Αμερικανών βάζοντας τέλος στον φυλετικό διαχωρισμό, ενισχύοντας τις εξουσίες του ομοσπονδιακού κράτους και θέτοντας τις βάσεις για την απόφαση του 1973 που νομιμοποίησε την άμβλωση.
Το δικαστήριο του Γουόρεν επέκριναν έντονα οι συντηρητικοί, όπως η αριστερά επικρίνει τώρα το έργο του δικαστηρίου υπό τον συντηρητικό Τζον Ρόμπερτς.
Όμως αντίθετα με σήμερα οι δικαστές δεν λάμβαναν αποφάσεις βασιζόμενοι αυστηρά στις πολιτικές τους πεποιθήσεις.
Πέντε από τους επτά δικαστές που στήριξαν το 1973 την απόφαση για την επέκταση του δικαιώματος στην άμβλωση είχαν διοριστεί από Ρεπουμπλικάνους. Σήμερα στο Ανώτατο Δικαστήριο είναι πολύ πιο σπάνιες οι φορές που οι δύο πλευρές συμφωνούν.
“Δεν θα χάσουν την ευκαιρία”
Το συντηρητικό μπλοκ του οποίου προεδρεύει ο Τζον Ρόμπερτς ξεχωρίζει και από την βαθιά πεποίθησή του ότι το Ανώτατο Δικαστήριο στο παρελθόν δέχθηκε να εξετάσει ζητήματα για τα οποία δεν θα έπρεπε να έχει αποφανθεί.
Αυτό το επιχείρημα χρησιμοποίησαν οι δικαστές για να δικαιολογήσουν την απόφασή τους να ακυρώσουν το δικαίωμα στην άμβλωση, εκτιμώντας ότι εναπόκειται στους ψηφοφόρους σε κάθε πολιτεία να αποφαίνονται για αυτό το κοινωνικό ζήτημα.
Το Δικαστήριο εκτίμησε επίσης ότι το Κογκρέσο και όχι μια ανεξάρτητη κυβερνητική υπηρεσία υπηρεσία πρέπει να ορίζει τους κανόνες για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Οι επικριτές του το κατηγορούν ότι αγνοεί σκοπίμως την πραγματικότητα, ότι δηλαδή οι αμερικανικές πολιτείες είναι βαθιά διχασμένες, από την προοδευτική Καλιφόρνια ως το συντηρητικό Γουαϊόμινγκ.
Το Ανώτατο Δικαστήριο γνωρίζει επίσης ότι το Κογκρέσο, το οποίο δυσκολεύεται να υιοθετήσει ευρείες μεταρρυθμίσεις για κοινωνικά ζητήματα, “δεν λειτουργεί”, εκτιμά ο Ρίτσαρντ Λάζαρους καθηγητής νομικής στο Χάρβαρτ.
Και παρ’ όλα αυτά “απειλεί την ικανότητα του κράτους να εγγυάται την υγεία και την ευημερία στους πολίτες του, την ώρα μάλιστα οι ΗΠΑ και όλες οι χώρες του κόσμου είναι αντιμέτωπες με τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική πρόκληση στην Ιστορία”, προσθέτει.
Δεν φαίνεται πιθανό οι συντηρητικοί δικαστές να σταματήσουν εδώ. Το Ανώτατο Δικαστήριο έχει δεχθεί να εξετάσει μια σειρά κρίσιμων θεμάτων την επόμενη δικαστική περίοδο. Έπειτα από 50 χρόνια αναμονής οι συντηρητικοί “έχουν την ευκαιρία να δώσουν μια εντελώς διαφορετική πορεία” στη χώρα, εκτιμά ο Βερμίλ. “Δεν θα χάσουν την ευκαιρία”.
