Η ερώτηση «ποιο τιμολόγιο να διαλέξω;» είχε την τιμητική της ακόμη και στο πρωτοχρονιάτικο τραπέζι. Οι καταναλωτές όμως μπορούν προσωρινά να χαλαρώσουν. Το πείραμα Σκυλακάκη, με τη θέσπιση ενιαίου και υποχρεωτικού ειδικού τιμολογίου για όλες τις εταιρείες και με τιμή που θα γίνεται γνωστή στις αρχές κάθε μήνα πέτυχε και τους δύο στόχους του.
Δείτε επίσης: Ηλεκτρικό ρεύμα: Μας αλλάζουν τα φώτα αλλάζοντας χρώματα
Με την ανάρτηση των τιμών του πράσινου τιμολογίου για όλες τις εταιρείες σε ειδική ιστοσελίδα της ρυθμιστικής αρχής –που ολοκληρώθηκε εντός της Τρίτης 2 Ιανουαρίου– οι καταναλωτές είναι σε θέση να κάνουν συγκρίσεις και να αντιληφθούν ποια εταιρεία δίνει το ρεύμα πιο φτηνά ώστε να υπάρξει ένας κάποιος ανταγωνισμός στη λιανική αγορά του ηλεκτρικού ρεύματος.
Ετσι η μετάβαση στο νέο καθεστώς για το ηλεκτρικό ρεύμα, όπου δεν υπάρχουν πια κρατικές επιδοτήσεις, γίνεται με τιμές 10% χαμηλότερες σε σχέση με αυτές του Δεκεμβρίου χωρίς να προκληθεί σοκ στον κόσμο. Αλλά η εξέλιξη αυτή δεν οφείλεται μόνο στην πτώση της χονδρεμπορικής τιμής του ρεύματος τον Δεκέμβριο, όπως λένε τα κανάλια. Αυτή βοήθησε, τον κύριο ρόλο όμως έπαιξε η παρασκηνιακή συνεργασία μεταξύ υπουργείου Ενέργειας και ΔΕΗ που κατέστησε τη δεύτερη πολιορκητικό κριό ώστε να πέσουν οι τιμές στο ρεύμα – όχι πολύ, αλλά τόσο ώστε να μην προκαλείται κοινωνικό πρόβλημα.
Δείτε επίσης: Ρεύμα: Έχουμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε τέσσερα πολύχρωμα αδιέξοδα!
Η ύπαρξη αυτής της παρασκηνιακής συνεργασίας τεκμαίρεται από το γεγονός ότι η ΔΕΗ ηγήθηκε από τον Δεκέμβριο μιας κούρσας καθόδου των τιμών, ανακοινώνοντας κάθε φορά προτού λήξουν οι σχετικές προθεσμίες –και προκαταλαμβάνοντας τις άλλες εταιρείες– χαμηλότερες χρεώσεις. Στις αρχές Δεκεμβρίου η ΔΕΗ ανακοίνωσε μια βασική τιμή για τα νέα κυμαινόμενα
τιμολόγια αρκετά χαμηλότερη από την τιμή που η ίδια έδινε τον Δεκέμβριο. Στα μέσα Δεκεμβρίου ανακοίνωσε ένα νέο σταθερό τιμολόγιο 40% κάτω από το προηγούμενο και στις 31 Δεκεμβρίου ανακοίνωσε πράσινο και κίτρινο τιμολόγιο με τις χαμηλότερες τιμές της αγοράς. Η δυνατότητα για αυξημένη διαφάνεια στις τιμές έκανε την υπόλοιπη δουλειά, με αποτέλεσμα ακόμη κι οι εταιρείες, που λίγες μέρες πριν έστελναν ηλεκτρονικά μηνύματα στους πελάτες τους αναφέροντας ότι θα δώσουν πράσινο τιμολόγιο πολύ ακριβό που δεν θα τους συμφέρει, να ρίξουν τις τιμές τους.
Σημαίνουν όλα αυτά ότι το ρεύμα γίνεται φτηνό τον Ιανουάριο; Οχι δα. Σε ό,τι αφορά τη χονδρεμπορική τιμή του ρεύματος η Ελλάδα παρέμεινε και το 2023 μια από τις πέντε ακριβότερες χώρες της Ευρώπης, με μέση χονδρεμπορική τιμή 119,16 ευρώ ανά μεγαβατώρα, μετά την Ιταλία (127,27 ευρώ), τη Μάλτα (126,11 ευρώ) και την Ιρλανδία (122,14 ευρώ). Ετσι θα συνεχίσει το 2024 όσο δεν θίγεται η δομή της αγοράς χονδρικής, όπου τις τιμές καθορίζει ένα ολιγοπώλιο τεσσάρων παραγωγών, και όσο η κυβέρνηση δεν τους επιβάλλει να δίνουν το μεγαλύτερο μέρος του ρεύματος που παράγουν με διμερή συμβόλαια (όπως κάνουν οι άλλες χώρες) και τους επιτρέπει να περνούν όλο το ρεύμα τους μέσα από το Χρηματιστήριο Ενέργειας.
Βλέπουμε όμως σήμερα τι ρόλο παίζει η ύπαρξη μιας ενεργειακής εταιρείας με καταστατική πλειοψηφία του δημοσίου, καθώς η ΔΕΗ, η ίδια εταιρεία που μέσω της ένταξης της ρήτρας αναπροσαρμογής στο βασικό της τιμολόγιο τον Αύγουστο του 2021 οδήγησε την ανοδική κούρσα των τιμών στο ρεύμα, ηγήθηκε τον Δεκέμβριο μιας πτωτικής κίνησης – κι είχε κάθε περιθώριο να το κάνει χωρίς να θυσιάζει καν τα κέρδη της.
Δείτε επίσης: Νέα τιμολόγια: Ηλεκτροσόκ σε πράσινο, κίτρινο και μπλε φόντο
Οι τιμές για το πράσινο τιμολόγιο τον Ιανουάριο
Οι τιμές που ανακοίνωσαν οι εταιρείες για το πράσινο τιμολόγιο του Ιανουαρίου έχουν καταγραφεί σε ειδική ιστοσελίδα της ρυθμιστικής αρχής (invoices.rae.gr/oikiako). Κοιτώντας λοιπόν την ιστοσελίδα της ΡΑΕΕΥ διαπιστώνουμε ότι:
Η ΔΕΗ ανακοίνωσε τιμή 13,63 λεπτά την κιλοβατώρα για τις 500 πρώτες κιλοβατώρες, 14,59 λεπτά για τις υπερβάλλουσες κιλοβατώρες και 11,15 λεπτά για το νυχτερινό ρεύμα, συμπεριλαμβάνοντας έκπτωση 20%.
• Η Protergia ανακοίνωσε τιμή 14,26 λεπτά την κιλοβατώρα. • Η Ηρων ανακοίνωσε τιμή 14,05 λεπτά την κιλοβατώρα. • Η Φυσικό Αέριο έδωσε τιμή 14,26 λεπτά την κιλοβατώρα με έκπτωση συνέπειας.
• Η Volterra ανακοίνωσε τιμή 14,39 λεπτά με έκπτωση συνέπειας. • Η Volton ανακοίνωσε τιμή 14,41 λεπτά με δύο εκπτώσεις – αρχική έκπτωση 20% και έκπτωση συνέπειας 20%.
• Η NRG έδωσε τιμή 14,1 λεπτά την κιλοβατώρα με έκπτωση συνέπειας.
• Η Elpedison έδωσε τιμή 17,06 λεπτά την κιλοβατώρα.
• Η Ελίν έδωσε τιμή 14,03 λεπτά την κιλοβατώρα.
• Η Ζενίθ έδωσε τιμή 16,94 λεπτά την κιλοβατώρα.
• Συν τοις άλλοις, όλες οι εταιρείες ανακοίνωσαν αυξημένο πάγιο 5 ευρώ τον μήνα, εκτός από την Protergia που χρεώνει πάγιο 4 ευρώ.
Τι δείχνει αυτή η σύγκριση τιμών; Καταρχάς ότι η ΔΕΗ έχει τη χαμηλότερη χρέωση. Δεύτερον, ότι οι ιδιωτικές εταιρείες, αν και πολέμησαν λυσσαλέα το ενιαίο τιμολόγιο επειδή θεωρούσαν ότι θα δώσει την ευκαιρία στη ΔΕΗ να μειώσει τις τιμές κι αυτό να γίνει ορατό –και πράγματι αυτό έγινε–, τελικά την ακολούθησαν και στη μεγάλη τους πλειονότητα ανακοίνωσαν τιμές που μικρή διαφορά έχουν από τις τιμές της ΔΕΗ, για να μη φανούν ακριβές στους πελάτες τους.
Με τους ιδιώτες ωστόσο υπάρχει μια παγίδα που θέλει προσοχή από τους καταναλωτές. Για ορισμένες εταιρείες οι τιμές 14 λεπτών που εμφάνισαν για να μη φανούν ακριβές προκύπτουν με έκπτωση συνέπειας, που θα πει ότι δίνονται μόνο αν ο καταναλωτής πληρώσει εγκαίρως τον λογαριασμό και ενδεχομένως να μη δίνονται από τον πρώτο μήνα, αλλά όταν εκδίδεται εκκαθαριστικός λογαριασμός. Χωρίς αυτές τις εκπτώσεις όμως ορισμένοι ιδιώτες έχουν πολύ υψηλότερες τιμές στο πράσινο τιμολόγιο. Π.χ.
• Η Protergia έχει 22,26 λεπτά την κιλοβατώρα.
• Η Ηρων έχει 18,07 λεπτά. • Η NRG έχει 21,6 λεπτά την κιλοβατώρα.
• Η Volton έχει 16,9 λεπτά. • Η Φυσικό Αέριο Ελλάδας έχει 17,26 λεπτά.
• Η Volterra έχει 15,39 λεπτά την κιλοβατώρα.
Από όλες τις εταιρείες μόνο η ΔΕΗ δίνει έκπτωση χωρίς όρους τον Ιανουάριο και δεν επιφυλάσσει δυσάρεστες εκπλήξεις στους πελάτες της.
Ακριβότερα κατά 30% τα μπλε τιμολόγια
Τα μπλε τιμολόγια προσφέρουν σταθερή τιμή για το ρεύμα για δώδεκα μήνες, προστατεύοντας υποτίθεται τους καταναλωτές από μεγάλες αυξήσεις στην τιμή του ρεύματος. Είναι όμως ακριβότερα κατά 30% από τα άλλα και έχουν πέναλτι πρόωρης αποχώρησης 100 ευρώ. Τα μπλε τιμολόγια που τίθενται σε ισχύ από τον Ιανουάριο ξεκινούν από 13,9 λεπτά (Ελίν) και φθάνουν έως 17,9 λεπτά την κιλοβατώρα (ΔΕΗ). Υπάρχει περίπτωση να ανέβουν οι τιμές του ρεύματος και τα μπλε τιμολόγια να αποτελέσουν καλή επιλογή; Υπάρχει, ιδίως αν συνεχιστεί για καιρό ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή.
Το πρόβλημα για τους καταναλωτές όμως είναι ότι τα μπλε τιμολόγια δεν τους εξασφαλίζουν όσο θα έπρεπε – ή τουλάχιστον αυτό γίνεται στην Ελλάδα. Οποιος σπεύσει να πάρει μπλε τιμολόγιο σήμερα μπορεί να βγει χαμένος γιατί θα πληρώσει για κάποιους μήνες το ρεύμα 30% ακριβότερα απ’ ό,τι θα το πλήρωνε με τα κυμαινόμενα, αλλά αν ανέβουν πολύ οι τιμές, η εταιρεία που του το δίνει ενδέχεται αντί να τον καλύψει να του το κόψει με έγγραφη προειδοποίηση 60 ημερών, όπως έκαναν κατά κόρον οι εταιρείες το 2021 επικαλούμενες ένα παραθυράκι του κώδικα προμήθειας – με μόνη εξαίρεση τη ΔΕΗ.
Τα κυμαινόμενα κίτρινα τιμολόγια
Και τι γίνεται με τα κίτρινα τιμολόγια, τα κυμαινόμενα δηλαδή τιμολόγια που προτείνουν τα εμπορικά τμήματα της κάθε εταιρείας, τα οποία υποτίθεται ότι υπό τις σημερινές συνθήκες προσφέρουν τις καλύτερες τιμές αλλά θα αυξηθούν περισσότερο από τα άλλα αν πάρει την ανηφόρα η τιμή χονδρικής;
Οι 13 εταιρείες προμήθειας έχουν φτιάξει και προτείνουν 74 εμπορικά προγράμματα, μια περιήγηση όμως στις ιστοσελίδες τους αποκαλύπτει ότι τον τόνο σε αυτά δίνει η παραπλανητική διαφήμιση. Οι εταιρείες δηλαδή προσπαθούν να προσελκύσουν πελάτες επικαλούμενες τη χαμηλή τους «ονομαστική τιμή» (που όμως δεν είναι αυτή που θα πληρώσουν οι καταναλωτές), την «απουσία της ρήτρας αναπροσαρμογής» (που απλώς έχει άλλη μορφή) ή προβάλλουν τον «μηχανισμό διακύμανσης» ως κάτι καλό που δήθεν θα επιτρέψει στον καταναλωτή να παρακολουθεί καθημερινά τις τιμές του βάσει της χονδρεμπορικής αγοράς κ.λπ. την ώρα που χρειάζεται πτυχίο μαθηματικών για να υπολογιστεί η τιμή της κάθε εταιρείας βάσει αυτού. Και σε κάθε περίπτωση οι καταναλωτές που θα επιλέξουν τα κίτρινα τιμολόγια θα ξέρουν σε τι τιμή θα πληρώσουν το ρεύμα μετά τον μήνα κατανάλωσης, όπως γινόταν και με τη ρήτρα αναπροσαρμογής.
Εναλλακτικά η ΔΕΗ και η Protergia έχουν φτιάξει κίτρινα τιμολόγια με ανακοίνωση τιμής στην αρχή του μήνα, τα οποία έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της ΡΑΕ. Ειδικά το My Home 4 All της ΔΕΗ, που δίνει τιμή 12,65 λεπτά την κιλοβατώρα για κατανάλωση ως 500 κιλοβατώρες, έναντι 13,63 του πράσινου και 17,13 για κατανάλωση πάνω από 500 κιλοβατώρες έναντι 14,59 του πράσινου, έχει τη χαμηλότερη χρέωση της αγοράς και συμφέρει όσους έχουν χαμηλές καταναλώσεις.
Τι πρέπει να κάνουν οι καταναλωτές
Καταρχάς τίποτε. Ο πολύς κόσμος –ή το 72,82% των λογαριασμών χαμηλής τάσης που έχει η ΔΕΗ και αντιπροσωπεύουν νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις– είναι ήδη στο πράσινο τιμολόγιο της ΔΕΗ και έχει τις καλύτερες τιμές της αγοράς χωρίς παγίδες, άρα δεν έχει λόγο να κάνει κάτι.
Οι υπόλοιποι καταναλωτές μπορούν να πάρουν τον χρόνο τους, έχοντας υπόψη ότι αλλάζουμε πια τιμολόγιο ή εταιρεία όποτε θέλουμε και όσο συχνά θέλουμε, δωρεάν, με μόνη εξαίρεση όσους πάρουν μπλε τιμολόγιο που έχουν δέσμευση και πέναλτι. Δεν έχουμε λόγο να βιαζόμαστε, γιατί οι εταιρείες μπορούν να αλλάζουν τις εκπτώσεις τους κάθε μήνα και μια εταιρεία που έδωσε φτηνά το ρεύμα τον Ιανουάριο να το ακριβύνει τον Φεβρουάριο. Και πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί και δύσπιστοι απέναντι στις τηλεφωνικές προσφορές των εταιρειών, καθώς από τις ιστοσελίδες τους ήδη φάνηκε ότι για τα εμπορικά τους τμήματα η επιστροφή στην κανονικότητα σημαίνει δυστυχώς επιστροφή και στην παραπλανητική διαφήμιση.
Διαβάστε επίσης: «Πανάκεια» για τον Παύλο Μαρινάκη τα χρωματιστά τιμολόγια ρεύματος (Video)