Το ανέκδοτο αρχείο του Νικόλα Ασιμου εκτίθεται για πρώτη φορά στο κοινό
«Ελάτε μαζί μας μια βόλτα» σε μια ιδιαίτερη έκθεση στο Ρομάντσο (όχι σε ένα ακόμη αφιέρωμα) που φέρνει στο φως ντοκουμέντα από το αρχείο του Νικόλα Ασιμου, ενώ παράλληλα παρουσιάζει έργα 15 εικαστικών και συναυλίες. Το ίδιο το χειρόγραφο υλικό θα μιλήσει γι’ αυτόν χωρίς φήμες, αναλύσεις και διαμεσολαβητές.
Μία λευκή σελίδα με δύο καθαρογραμμένες λέξεις στο πάνω μέρος: «Περπατάμε Σιωπηλά». Μια άλλη σελίδα γεμάτη στίχους, σημειώσεις, σβησίματα και διορθώσεις. Η ένταση της γραφής μαρτυρά το συναίσθημα και το πάθος του δημιουργού. Το τραγούδι που σχηματίζουν οι λέξεις είναι ο «Μπαγάσας». Το ανέκδοτο αρχείο του Νικόλα Ασιμου, το οποίο έχει διαφυλάξει ο αδερφός του Δημήτρης Ασημόπουλος, ανοίγει για πρώτη φορά για το κοινό στην έκθεση που θα πραγματοποιηθεί στο Ρομάντσο με την επιμέλεια του εικαστικού Φώτη Καραγεωργίου (3-15 Μαΐου). Το σπάνιο υλικό διατρέχει διαφορετικές φάσεις της ζωής του Νικόλα Ασιμου: το αποφυλακιστήριό του από τις φυλακές της Αίγινας το 1977, τα αυτοσχέδια αφισάκια για τις συναυλίες του, οι σημειώσεις και τα στιχάκια του, οι πολιτικές καταγγελίες, τα τραγούδια που γνωρίζουμε, τα τραγούδια που δεν μελοποιήθηκαν ποτέ και έμειναν στο σκοτάδι.
«Πάρτε τα γενναία σας ποδάρια»
Τα τετράδια με τις σημειώσεις του βρέθηκαν στο «μαγαζόσπιτό» του στην οδό Καλλιδρομίου 55 και παραδόθηκαν στην οικογένειά του από την αστυνομία μετά την αυτοκτονία του. Τα αρχεία αυτά κρύβουν μέσα τους τόση ζωντάνια και δυναμική που είναι σαν να μας μεταφέρουν μέσα στο εργαστήριο του Νικόλα Ασιμου, σαν να μας προσκαλούν σε μια «άβολη» και «ανάποδη» βόλτα στους δρόμους της πόλης. «Βόλτα», όπως και «ΚΡΟΚ», είναι ένας από τους όρους που επινόησε ο Ασιμος για να χαρακτηρίσει τη δημόσια δράση του, όσο ακόμη είχε οπαδούς, προτού μείνει στο τέλος ολομόναχος και επιλέξει την αυτοχειρία. «Κόντρα στις συνήθειες σας και κόντρα στην εσωτερική σας βαρεμάρα που σας βάζει να κάθεστε εκεί που είστε και να παπαγαλάτε διαρκώς τα ίδια, πάρτε τα γενναία σας ποδάρια και ελάτε να δείτε και να ακούσετε το κάτι άλλο» έγραφε σε μια από τις αφίσες του.
Ο εικαστικός Φώτης Καραγεωργίου που επιμελείται την έκθεση σταχυολογεί σημαντικές στιγμές και ιστορίες από το πολύτιμο αρχείο του. «Μέσα στα τετράδια διαβάζει κανείς τις σημειώσεις του πάνω σε γνωστά τραγούδια την ώρα που τα φτιάχνει με την ένταση και τις διορθώσεις του δημιουργού: χαρτιά, χαρτάκια, σβησίματα, λάθη, εναλλακτικοί στίχοι. Σε ένα έτοιμο τραγούδι υπάρχει στο τέλος η σημείωση “Για Λογαρίδη”, ωστόσο όπως μάθαμε στην πορεία το τραγούδι αυτό δεν έφτασε ποτέ στον Σταύρο. Οι στιχουργικές του αναζητήσεις έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, όπως και οι αφίσες της εποχής, στις οποίες παρουσιάζει τη δουλειά του και προσπαθεί να ταρακουνήσει το κοινό. Σε κάποιες από αυτές γράφει “πάρτε τα γενναία σας ποδάρια κι ελάτε” ή “πάρτε μαζί σας τη γάτα σας και τη μαμά σας”. Το αρχείο περιλαμβάνει ντοκουμέντα από πολλές φάσεις της ζωής του: το αποφυλακιστήριο από τις φυλακές της Αίγινας, οι αναβολές από τον στρατό, τα έγγραφα από το ψυχιατρείο, το επίσημο αίτημα για την αλλαγή του επωνύμου του», όταν ζήτησε και έβγαλε ταυτότητα με το επίθετο Ασιμος, που σημαίνει αυτός που δεν μπορείς να τον σιμώσεις, που δεν πλησιάζεται εύκολα.
Επιστολή στον Μαστοράκη
Τον χειμώνα του 1966 σε ηλικία 17 ετών ο Νικόλας Ασιμος έστειλε για δημοσίευση στην εφημερίδα «Ελεύθερος Κόσμος» στίχους του στα ελληνικά γραμμένους πάνω στη μελωδία του γαλλικού τραγουδιού «Monsieur Cannibal» σε μια στήλη για νέους δημιουργούς που επιμελούνταν ο Νίκος Μαστοράκης. «Ηταν δύσκολος χαρακτήρας και στις συνεργασίες του σπάνια έκανε συμβιβασμούς. Οταν αισθανόταν ριγμένος ή αδικημένος προσπαθούσε να αναδείξει τις σκέψεις του μέσα από τις καταγγελίες του. Συχνά στο διαδίκτυο κυκλοφορούν και αναπαράγονται άρθρα που έχουν λάθη και ανακρίβειες. Για παράδειγμα, έχει γραφτεί ότι υπέγραψε για πρώτη φορά κείμενο με το όνομα Νικόλας Ασιμος όταν ήταν φοιτητής στη Θεσσαλονίκη. Υπάρχει όμως στο ανέκδοτο αρχείο του ένα γραπτό από το 1966 (την εποχή που ήταν ακόμη μαθητής) στο οποίο υπογράφει ως Νίκος Ασιμος. Είναι μια δισέλιδη επιστολή-καταγγελία που είχε στείλει ως απάντηση στον Νίκο Μαστοράκη, καθώς θεώρησε ότι ειρωνεύτηκε την προσπάθειά του να διασκευάσει το τραγούδι “Monsieur Cannibal”».
Ο Εβρέν που έγινε… Ποπάι
Στο αρχείο του Νικόλα Ασιμου υπάρχουν τραγούδια με διαφορετικό τίτλο, ακόμη και με διαφορετικούς στίχους από αυτούς που γνωρίσαμε στην πορεία. «Στο τραγούδι “Καταρρέω” ο Ασιμος έγραφε “θα ερωτευτώ τον Παπανδρέου, τον Εβρέν και τον Ζορό”. Εκείνη την εποχή πρόεδρος της Τουρκίας ήταν ο Κενάν Εβρέν. Οι περισσότεροι όμως άκουσαν αυτό το τραγούδι με τους στίχους “θα ερωτευτώ τον Παπανδρέου, τον Ποπάι, τον Ζορό”. Το πολιτικό μήνυμα αλλοιώθηκε με αυτό τον τρόπο, προσπαθώντας ενδεχομένως να αμβλύνει την πολιτική ένταση της εποχής και να χωρέσει σε πιο συμβατικά πλαίσια».
Καταληψίας και δημιουργός «ανατρεπτικών» τραγουδιών
Στο ανέκδοτο αρχείο του Νικόλα Ασιμου υπάρχει και το αποφυλακιστήριό του από τις φυλακές της Αίγινας. Η ιστορία που συνοδεύει αυτήν τη σύλληψη έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Τη νύχτα της 17ης Οκτωβρίου 1977 μέσα στις φυλακές υψίστης ασφαλείας του Σταμχάιμ βρέθηκαν νεκροί τρεις ηγέτες της RAF. Ο Αντρέας Μπάαντερ, ο Γιαν Καρλ Ράσπε και η Γκούντρουν Ενσλιν. «Τα γεγονότα αυτά πυροδότησαν διαδηλώσεις σε όλη την Ευρώπη. Στην Αθήνα πραγματοποιήθηκε απόπειρα βομβιστικής επίθεσης στις εγκαταστάσεις της γερμανικής πολυεθνικής εταιρείας AEG και ο 34χρονος Χρήστος Κασίμης έπεσε νεκρός ύστερα από ανταλλαγή πυροβολισμών με δυνάμεις της αστυνομίας. Το επόμενο διάστημα υπήρξαν ένταση και ταραχές στο κέντρο της Αθήνας. Κατά τη διάρκειά τους συνελήφθησαν εκδότες αριστερών και αναρχικών εντύπων, αλλά και ο Νικόλας Ασιμος ως συνθέτης και δημιουργός “ανατρεπτικών” τραγουδιών. Παρέμεινε περίπου δύο μήνες στις φυλακές της Αίγινας».
Μερικά χρόνια αργότερα υπήρξε ένας από τους πρωτοστάτες της κατάληψης ενός ερειπωμένου σπιτιού στην οδό Βαλτετσίου 42. «Το 1981 ο Νικόλας Ασιμος και δυο τρεις άλλοι έσπασαν την πόρτα του εγκαταλειμμένου κτιρίου και προσπάθησαν να το μετατρέψουν σε χώρο ελεύθερης κοινωνικής έκφρασης. Οταν τελικά απέτυχε αυτό το εγχείρημα, ο Ασιμος έκανε κατάληψη στο ίδιο του το σπίτι, στη θρυλική υπόγα της οδού Αραχώβης. Εκείνο το διάστημα είχε έντονη καλλιτεχνική δραστηριότητα. Η φιλοσοφία του ήταν συνολική. Δεν έκανε την τέχνη του και μετά ζούσε. Στο μυαλό του αυτά τα δύο ήταν ένα. Μόλις σηκωνόταν το πρωί έβαζε μια μάσκα και έπαιρνε τους δρόμους. Το τετράγωνο στο οποίο κινούνταν ήταν ο λόφος του Στρέφη, η Ακαδημίας, η Πατησίων και η Σόλωνος».
Αφορμή για να πραγματοποιηθεί αυτή η έκθεση ήταν το εικαστικό ενδιαφέρον του Φώτη Καραγεωργίου για τον τρόπο που ο Νικόλας Ασιμος κυκλοφορούσε στον πόλη, για τα αυτοσχέδια συμβάντα που ταρακουνούσαν τον καθωσπρεπισμό και έκαναν την τέχνη του κομμάτι της ζωής. «Το θέατρο δρόμου τη δεκαετία του ’80 δεν ήταν κάτι συνηθισμένο. Ηταν όντως μια φλούξους κατάσταση, ένα πρωτόγνωρο χάπενινγκ όπως αυτά που έκαναν οι καλλιτέχνες τη δεκαετία του ’70 στην Ευρώπη. Ενα κίνημα το οποίο έφτασε στην Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση. Υπάρχει μια καταπληκτική φωτογραφία στην οποία ο Ασιμος φοράει δύο γραβάτες (οι μαρτυρίες λένε ότι πολλές φορές φορούσε τρεις), σταματούσε τους περαστικούς και τους έλεγε “εγώ φορώ δύο γραβάτες ενώ εσείς μία, επομένως εγώ είμαι δύο φορές κύριος”. Εκείνη την εποχή κάποιοι τον περνούσαν για τρελό. Σήμερα όμως όλα αυτά τα αντιμετωπίζουμε ως τέχνη και περφόρμανς».
Από τον Ασιμο στο σήμερα
Στην έκθεση «Ελάτε μαζί μας μια βόλτα» 15 εικαστικοί θα συνομιλήσουν με το ανέκδοτο αρχείο του καλλιτέχνη και θα μεταφέρουν το δικό τους βίωμα σε σχέση με το σήμερα. «Δεν πρόκειται για αφιέρωμα (εξάλλου έχουν γίνει πάρα πολλά), αλλά για εικαστική προσέγγιση που αφορά τον άνθρωπο της εποχής μας. Σε συνεργασία με τη Σχολή Καλών Τεχνών θα παρουσιαστούν επιτοίχια έργα, περφόρμανς, βίντεο και καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις. Για τρεις μέρες θα πραγματοποιηθούν και συναυλίες με καλλιτέχνες όπως ο Δημήτρης Πουλικάκος και ο Φοίβος Δεληβοριάς. Η έκθεση ονομάζεται “Ελάτε μαζί μας μια βόλτα” με έμπνευση από τα πλακάτ με τα οποία κυκλοφορούσε ο Ασιμος στο κέντρο της Αθήνας και προσπαθούσε να παρακινήσει τον κόσμο. “Θα σας ανοίξουμε τα μάτια” έλεγε χαρακτηριστικά. Το νόημα αυτής της προσπάθειας δεν είναι να θυμηθούμε και να νοσταλγήσουμε τα παλιά, αλλά να δημιουργήσουμε μια πραγματική διάδραση με τη σημερινή εποχή. Για παράδειγμα, μια κοπέλα θα κάνει τη δική της βόλτα στους δρόμους των Εξαρχείων σήμερα».
Ο Φώτης Καραγεωργίου κατάγεται από τη Σιάτιστα Κοζάνης και όταν στα μέσα της δεκαετίας του ’90 διάβασε το βιβλίο «Αναζητώντας Κροκανθρώπους» άρχισε να επηρεάζεται από τις εικόνες και τις ιδέες που γεννήθηκαν στο μυαλό του με αφορμή αυτό το χαοτικό –όπως το χαρακτήρισε– έργο. «Οταν μπήκα στη Σχολή Καλών Τεχνών άρχισε να ωριμάζει και να αλλάζει ο τρόπος που αντιμετώπιζα την τέχνη μου, αλλά το 2012 (στην καρδιά της οικονομικής κρίσης) επέστρεψα στον Νικόλα Ασιμο, ήρθα σε επαφή με το αρχείο του με τη βοήθεια του αδερφού του και τελικά αποφάσισα να πραγματοποιήσω μια έκθεση με δικά μου έργα στην Κοζάνη σε ένα παλιό κτίριο του ΟΣΕ. Και φέτος παρουσιάζουμε αυτή την ιδιαίτερη έκθεση στο Ρομάντσο».
Συμμετέχουν οι εικαστικοί: Μαρία Ανδρέου, Σοφία Κοσμίδου, Αλεξάνδρα Δαμιράλη, Αλέξανδρος Βούτσας, Αιμιλία Παπαφιλίππου, Φώτης Καραγεωργίου, Νίκος Σταθόπουλος, Φίλιππος Βασιλείου, Σβετλάνα Κουσμίτσεβα, Εριόν Καπάη, Θωμάς Γαλάτος, Αλέκος Βέργης, Ελευθερία Ρίζου, ο Δημήτρης Πουλικάκος με μία εγκατάσταση και η μικρή Χριστίνα.
Τραγουδούν: Δημήτρης Πουλικάκος, Δημήτρης Αποστολάκης, Φοίβος Δεληβοριάς, Αγγελική Τουμπανάκη, Mode Plagal, Μανώλης Κουτσουνάνος και πολλοί άλλοι.
INF0
Bios- Ρομάντσο
Αναξαγόρα 3, Αθήνα | τηλ. 216 7003325
Παρασκευή 3 Μαΐου – Τετάρτη 15 Μαΐου
Παρασκευή 3 Μαΐου: Εγκαίνια Έκθεσης – στις 18:00 (Είσοδος Δωρεάν)
Σελίδα Facebook: www.facebook.com/Nikolas.Asimos.Archive
