Σε μια κρίσιμη περίοδο για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με νωπή την υπογραφή της παράνομης από πλευράς Διεθνούς Δικαίου συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης, η χώρα μας δεν προσκλήθηκε καν στη διάσκεψη του Βερολίνου για τη Λιβύη και γι’ αυτό είναι αποκλειστικά υπεύθυνη η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Δεν πρόκειται για διπλωματική αποτυχία αλλά για παρεπόμενο της αλλαγής της εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας. Στη θέση μιας ενεργητικής, πολυδιάστατης, φιλειρηνικής εξωτερικής πολιτικής κι ενός συνολικού και συγκροτημένου σχεδίου άσκησης διπλωματίας από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, φαίνεται, τόσο από την επίσκεψη του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ όσο κι από την απουσία μας από τη διάσκεψη για τη Λιβύη, ότι επιστρέφουμε στο παρελθόν. Σε εποχές αδράνειας και μετακύλισης των ζητημάτων στους επόμενους, σε εποχές που η εξωτερική μας πολιτική ήταν προσκολλημένη μονομερώς σε αυτήν των ΗΠΑ, χωρίς συνυπολογισμό των δικών μας στοχεύσεων και συμφερόντων.
Στην περιοχή μας, όμως, βρισκόμαστε σε μια περίοδο που δεν συγχωρείται η αδράνεια. Σήμερα η Τουρκία διεκδικεί ρόλο περιφερειακής δύναμης στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της ανατολικής Μεσογείου. Αυτό διαφαίνεται από την επέμβασή της στη Συρία, την εμπλοκή της στη Λιβύη, τις κινήσεις της στην περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ.
Στις ελληνοτουρκικές σχέσεις η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε και κατάφερε να διατηρήσει συνεχώς
ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας στο πιο υψηλό επίπεδο. Οι συνομιλίες για το κυπριακό διατηρήθηκαν ζωντανές, ενώ κατάφερε και να επανεκκινήσει τον διάλογο για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και ασφάλειας (ΜΟΕΑ). Οταν κορυφώθηκαν οι τουρκικές κινήσεις ο Αλέξης Τσίπρας πήγε στη σύνοδο κορυφής τον Μάρτιο 2018 και πέτυχε τα πρώτα καταδικαστικά συμπεράσματα Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις ενέργειες της Τουρκίας στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο και τον Ιούνιο του 2019 τις πρώτες ευρωπαϊκές κυρώσεις για τις ενέργειές της έξω από την Κύπρο.
Αντίθετα, τι έκαναν ο κ. Μητσοτάκης και η κυβέρνηση της ΝΔ; Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Πέτσας προέβη σε έναν απαράδεκτο συμψηφισμό των παραβιάσεων στο Αιγαίο με το προσφυγικό. Ο αναπληρωτής ΥΠΕΞ αποκάλυψε ότι «είναι στρατηγική απόφαση» να μη ζητηθούν κυρώσεις τώρα. Με αυτό τον τρόπο μια μεγάλη διπλωματική επιτυχία κι ένα μέσο αποτροπής παράνομων τουρκικών ενεργειών δεν αξιοποιήθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ, τη στιγμή μάλιστα που όφειλε να ζητήσει και την επέκταση των κυρώσεων μετά την παράνομη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης.
Πρόσφατα, και παρά τις παραινέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, προτού καν αναχωρήσει για τις ΗΠΑ, ο κ. Μητσοτάκης κατέθεσε στη Βουλή το νομοσχέδιο για την αναβάθμιση της διμερούς αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας και ΗΠΑ σε τέσσερις εγκαταστάσεις. Ενώπιον του προέδρου των ΗΠΑ δήλωσε εξαρχής ότι είμαστε προβλέψιμοι, άρα δεδομένοι. Ομως κανένας δεν σε λαμβάνει υπόψη όταν σε θεωρεί δεδομένο. Και,
πράγματι, τι κατάφερε ακριβώς ο κ. Μητσοτάκης από αυτήν τη συνάντηση; Δεν απέσπασε ούτε μία λέξη, πόσο μάλλον μια υποστηρικτική δήλωση, ούτε για τη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης ούτε για τις τουρκικές κινήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ ούτε για τον αγωγό φυσικού αερίου.
Αντίθετα, μάλιστα, κατά την επίσκεψή του ο κ. Μητσοτάκης, μόνος από τους Ευρωπαίους ηγέτες, δήλωσε κατηγορηματικά ότι υποστηρίζει τις ενέργειες των ΗΠΑ σε σχέση με την εκτέλεση του Ιρανού στρατηγού στο Ιράκ, βάζοντας ενδεχομένως τη χώρα μας στο στόχαστρο, χωρίς κανένα λόγο, όπως άλλωστε μαρτυρεί και η επίσημη αντίδραση του Ιράν.
Και σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, αυτές τις μέρες γράφτηκε –χωρίς να διαψευστεί– ότι η κυβέρνηση σκέφτεται την αποστολή ελληνικών πυραύλων Patriot στη Σαουδική Αραβία. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, πρόκειται για πολύ επικίνδυνη εμπλοκή της χώρας μας στις διενέξεις της Μέσης Ανατολής. Δεν πρέπει επ’ ουδενί να γίνουμε μέρος του προβλήματος, από μέρος της λύσης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, είτε ως κυβέρνηση είτε τώρα ως αντιπολίτευση, εργάζεται για την ειρήνη, τη συνύπαρξη και τις σχέσεις καλής γειτονίας. Ταυτόχρονα, όμως, απαιτεί την τήρηση και την εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου και όλων των διεθνών συμφωνιών και συμβάσεων. Στηρίζει κάθε προσπάθεια για να παραμείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Τουρκία, τον διάλογο για ΜΟΕΑ, κάθε προσπάθεια για επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών και, αν αυτές αποτύχουν, την προσφυγή στη Χάγη. Ταυτόχρονα, όμως, καταγγέλλει την παράνομη συμφωνία Λιβύης – Τουρκίας, όπως και κάθε παράνομη και προκλητική ενέργεια. Διότι, αντίθετα με τη ΝΔ και πολλές ακροδεξιές φωνές στο εσωτερικό της, εμείς θεωρούμε ότι η ειρήνη και η συνεργασία είναι η μόνη σωστή επιλογή, γιατί έτσι υπηρετούνται πραγματικά τα συμφέροντα του ελληνικού λαού.
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, με υπουργούς Εξωτερικών τον Ν. Κοτζιά και τον Γ. Κατρούγκαλο, ουδέποτε θεώρησε τις διεθνείς σχέσεις απλώς και μόνο πεδίο προβολής του συσχετισμού δυνάμεων. Κινήθηκε σε συνάρτηση με τις αξίες της Αριστεράς αλλά και με τον αναγκαίο ρεαλισμό, από τη στιγμή που τους γείτονες και τους συμμάχους δεν τους επιλέγεις. Ούτε τις κυβερνήσεις τους. Στάθμισε όλες τις κινήσεις της στην εξωτερική πολιτική με γνώμονα τα συμφέροντα της κοινωνίας και της χώρας, συντασσόμενη με την ειρήνη και τη δικαιοσύνη, με ειλικρίνεια και με πνεύμα συνεργασίας προς όλους. Με αυτό το πνεύμα σχεδίασε και ανέπτυξε ένα συνεκτικό και συνολικό σχέδιο, με το οποίο η χώρα μας ξαναβρέθηκε στο επίκεντρο κάθε διεθνούς πρωτοβουλίας στην ευρύτερη περιοχή, αναβαθμίζοντας τη θέση της Ελλάδας ως παράγοντα σταθερότητας, συνεργασίας και ειρήνης.
Ολα τα παραπάνω ανατράπηκαν άρδην. Η αδράνεια και η πρόσδεση στον ισχυρό δεν αποτελούν λύση για κανένα ζήτημα. Ιδιαίτερα αυτή την περίοδο η χώρα μας χρειάζεται άμεσα άλλη κατεύθυνση στην εξωτερική πολιτική.
Τι κατάφερε ακριβώς ο κ. Μητσοτάκης από τη συνάντηση με τον Τραμπ; Δεν απέσπασε ούτε μία λέξη, πόσο μάλλον μια υποστηρικτική δήλωση, ούτε για τη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης ούτε για τις τουρκικές κινήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ ούτε για τον αγωγό φυσικού αερίου