Φρ. Νίτσε: «Δεν υπάρχουν γεγονότα, παρά μόνο οι ερμηνείες τους!»
Ας πούμε ότι μετά από μακρά απομόνωση επανακάμπτει στη χώρα άνθρωπος μέσης ευφυΐας και μαθαίνει τι έγινε προ 19 ημερών. Αφού είδε διαδηλώσεις, είδε τηλεόραση, διάβασε δημοσκοπήσεις αρχίζει να κοιτάει τους συμπατριώτες του με καχυποψία.
Βρίσκει αντιφατική την εικόνα τους, αλλά αυτή έχει προκύψει από την αρμονική διάδραση του τριγώνου: Πολιτική /ΜΜΕ /δημοσκοπήσεις. Είναι άραγε κι οι δημοσκοπήσεις μέρος της εξουσίας; Το βασικό εξουσιαστικό ερώτημα δεν είναι ποιός απαντά (ο «κυρίαρχος» λαός υποτίθεται) αλλά ποιός θέτει την ερώτηση ή αλλιώς ποιός επιβάλλει την ατζέντα.
Κι εξηγούμαι:
Στάδιο Ι: Πληθωρισμός
Ο επανακάμψας ακούγοντας τηλεόραση πείθεται ότι η βασική εκκρεμότητα που απομένει στην “κακιά τη χώρα” είναι μία: ενώ υπήρξαν υπεύθυνοι πολιτικοί που ανέλαβαν την ευθύνη τους με συντριβή, πιθανότατα υπάρχουν «άλλοι» που προσχηματικά ακόμη την αρνούνται!
Εξοργισμένοι σχολιαστές αφήνουν συνεχώς το υπονοούμενο ότι ενώ τους δεξιούς πολιτικούς τους ανέκριναν ήδη σκληρά και τώρα πια σέρνονται στα πατώματα εκλιπαρώντας συγγνώμη, κάποιοι συριζαίοι διαφεύγουν και κρύβονται ακόμη πίσω από προσχήματα!
Των πρώτων βεβαίως αγνοείται ακόμη και το όνομα. Πόσοι γνωρίζουν πως ονομάζονται οι εκ του νόμου αρμόδιοι υφυπουργοί; Αντιθέτως, ενώ δεν θυμόταν κανείς ποιος ήταν ο υπουργός μεταφορών προ τετραετίας, αίφνης άρχισε το κοινό να βλέπει τον Σπίρτζη ακόμη και στον ύπνο του…
Στάδιο ΙΙ: Αξιολογικός λόγος
Μετά την ποσότητα έρχεται και η ποιότητα! Ο ανυποψίαστος αρχίζει να αναρωτιέται γιατί ο επί ΣΥΡΙΖΑ κρύβεται, αν συνελήφθη, μήπως διέφυγε με πλαστό διαβατήριο; Ο θεατής έχει ήδη δεχθεί έναν λόγο έμφορτο με λέξεις γιγαντιαίας ηθικής και συναισθηματικής φόρτισης, τόσο ώστε το αξιολογικό τους βάρος να λειτουργήσει από μόνο του καταστροφικά στο νόημα της είδησης. Το ψευδορεπορτάζ αναζήτησης του “κρυπτομένου” δεν έχει καμία αξιολογική ουδετερότητα. Είναι ένας λόγος ευθέως ενοχοποιητικός.
Στάδιο ΙΙΙ: Αχταρμάς εννοιών
Ο επανακάμψας προ της TV θα αναρωτηθεί επίσης πως τα κατάφερε κι έκανε ο Φιλέας Φόγκ, τον γύρο του κόσμου σε 80 ημέρες με τραίνο αλλά χωρίς μετωπική σύγκρουση; Μήπως είχε «βρει» ο Ιούλιος Βερν την τηλεματική;
Δεν μπερδεύονται τυχαία οι σημερινοί άνθρωποι σε αυτή την “τεχνική” συζήτηση περί τηλεδιοίκησης, φωτοσήμανσης, σύμβασης 717, συστήματος GSMR, συστήματος ETCS, πύργου ελέγχου, τοπικού κέντρου Λάρισας κλπ. Όσοι χειραγωγούν το πράττουν πάντα με τη χρήση αθέμιτων νοηματικών μιγμάτων. Προσπαθούν με αυτά ενσυνείδητα να παρεμποδίσουν την κατανόηση και κυρίως την κριτική αντιμετώπιση του μηνύματος γιατί το επίδικο στην προκείμενη περίπτωση είναι ότι δεν λειτουργούσαν ούτε καν οι παραδοσιακές δικλείδες ασφαλείας, κάθε μια εκ των οποίων ξεχωριστά ήταν από μόνη της ικανή να αποτρέψει το δυστύχημα. Αυτό συμβολίζουν εξάλλου κι οι ολοφυρόμενοι δημοσιογράφοι που ανά τακτά διαστήματα διαμαρτύρονται πως όλα είναι εξαιρετικά πολύπλοκα κι αδυνατούν να τα καταλάβουν.
Στάδιο IV: Ευφημιστικός λόγος κι η νύχτα – μέρα!
Μια ευφημιστική διατύπωση επιδιώκει να “εξορθολογίσει” ένα παράλογο μήνυμα. Γιατί δεν μπορεί φυσικά να πει κανείς εύγε που συγκαλύπτετε και δεν αναλαμβάνετε τις ευθύνες! Ό,τι όμως δεν μπορεί να επαινεθεί ευθέως παρουσιάζεται ως το αντίθετο του (κατ’ ευφημισμό).
Η λεγομένη αντικειμενική ευθύνη δεν είναι παρά το κέλυφος της πολιτικής ανευθυνότητας και χρησιμοποιείται με την ίδια έννοια που ανέλαβε ο Παπαφλέσσας την ήττα στο Μανιάκι. Τέτοιο ευφημισμό θα τον ζήλευε κι ο δικτάτορας Παπαδόπουλος που αυτοπροβαλλόταν εξάλλου ως … μετριοπαθής, αφανάτιστος και προσωρινός!
Λαθραία μετατίθεται κατά το δοκούν και το υποκείμενο της ομιλίας. Ο ρητορεύων (παπαγάλος ή επίσημος εκπρόσωπος της ΝΔ) πενθεί και θρηνεί πίσω από το «εμείς» σε αντίστιξη με τους “άλλους”, που άκαρδα κερδοσκοπούν και τυμβωρυχούν. Δεν χρειάζεται να αποδειχτεί το γιατί δεν έχουμε όλοι τις ιδιότητες που ορίζει το «εμείς». Για τους “άλλους” διατίθεται η άσχημη εξαδέλφη της ευφημιστικής γλώσσας, η δυσφημιστική!
Ποιοί υποδύονται ότι εκπροσωπούν τον αμερόληπτο «λαό» αντλώντας από την υποκατάσταση δικαιώματα; Ποιοί λένε με έμφαση «ο λαός απαιτεί!» ή «η ομαλότητα επιβάλλει»; Σου λέει, ποιός τολμά να αντιμιλήσει στην ομαλότητα, στην πρόοδο, στο έθνος, στην ανθρωπότητα που μεταμορφωμένη σε νοικιασμένο “παπαγάλο” εκφέρει βαρύγδουπα τα προτάγματά της;
Στάδιο V: Ο διχοτομικός εξουσιαστικός λόγος της δημοσκόπησης
Το βήμα αυτό είναι κρίσιμο και επιτελείται στις δημοσκοπήσεις όπου κάθε εταιρεία επιλέγει “ελεύθερα κι επιστημονικά” την ερώτηση (θα μας μάθετε τώρα και την δουλειά μας;).
Μέχρι και στο τελευταίο τροχαίο ο υπόλογος προσπαθεί να αποδείξει κάποια συνυπαιτιότητα, όσο κραυγαλέα κι αν υπήρξε η ενοχή του (ναι μεν πέρασα με κόκκινο κύριε Πρόεδρε, αλλά κι αυτός δεν φορούσε ζώνη, ως όφειλε). Κι ίσως αναγνωρίσει ένα ποσοστό συνευθύνης το δικαστήριο. Τι θα συνέβαινε άραγε αν ο δικαστής υποχρεούτο να απαντήσει με ένα Ναι ή Όχι; Φταίνε όλοι (έστω κι από λίγο) ή μόνο ένας; Θα απαντούσε ότι στις πλείστες των περιπτώσεων φταίνε όλοι (έστω κι από λίγο)!
Υπό αυτούς τους παραπλανητικούς όρους, του «Ναι ή Όχι;», τίθεται το ερώτημα στον δημοσκοπούμενο κι επί μακρόν βομβαρδισθέντα περί «κρυπτομένων». Εμμέσως δηλαδή εκλαμβάνει την απάντηση που θα δώσει ως μια έμμεση άρνηση πολιτικού φανατισμού.
Ουσιαστικά ερωτάται είσαι τόσο βλάκας που πιστεύεις ότι οι “άλλοι” τα κάνανε όλα τέλεια; Οι μη συριζαίοι θα απαντήσουν συντριπτικά «όχι δεν είμαι!», αλλά κι οι συριζαίοι θα μοιραστούν. Τι περίεργο …
Στάδιο VI: Παραινέσεις
Κάθε μανιχαϊστικό δίπολο υποκρύπτει τη λογική της πολιτικής προπαγάνδας, γι’ αυτό δεν προσκομίζει ποτέ στοιχεία αποδεικτικά του καλού που προτείνει και του κακού που καταγγέλλει. Ωστόσο το «επιστημονικά» παραχθέν αποτέλεσμα «Όλοι φταίνε!» περιφέρεται πλέον ως κάτι αυταπόδεικτο λόγω … μέτρησης.
Η μπάλα γυρνάει πάλι πίσω στην πολιτική. Ασκούνται δημοσίως παραινέσεις προς «μη σύγχρονους» πολιτικούς που δεν σέβονται την επιστήμη! Μα το είπε ο ίδιος ο λαός, πως τολμάς να το αγνοείς; Η δημοσκόπηση ως οιονεί δημοψήφισμα κι η απάτη ως πηγή δικαίου. Έτσι, μπορεί να παραξενεύεται πλέον όσο θέλει ο επανακάμψας.
Σχόλιο: Το μόνο πρόβλημα είναι ότι οι Έλληνες δεν έλειπαν από τη χώρα!
(*)/: Η Θεοδώρα Τζάκρη είναι βουλευτής Πέλλας και μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ.
