Πύρινη ασφυξία, χαμένες πράσινες ανάσες και «γαλάζια» αλληλοσυγχαρητήρια
Η προστασία του δάσους δεν είναι πολυτέλεια. Είναι προϋπόθεση ζωής. Οι πυρκαγιές που κατακαίουν επί ημέρες δασικές εκτάσεις αφήνουν πίσω τους αποκαΐδια και απώλειες. Η πύρινη πραγματικότητα έκανε στάχτη και την κυβερνητική οίηση, τον αρχικό πήχη της «γαλάζιας» ικανοποίησης και τα αλληλοσυγχαρητήρια των επιτελών. Αλλωστε η αλαζονεία δεν έχει χώρο. Η φύση απαντά ξανά και ξανά, χρόνια τώρα, και πολύ περισσότερο σήμερα, στο κερδώο κοινωνικό μοντέλο που υμνεί το τσιμέντο, που φυτεύει ουρανοξύστες επενδυτών στην Αττική, που αφήνει απροστάτευτες τις πράσινες ανάσες και κάνει αναπτυξιακά deals στα καμένα ανά την Ελλάδα.
Τεράστια οικολογική καταστροφή που έχει επιπτώσεις άμεσα ή έμμεσα και στην υγεία χιλιάδων ανθρώπων. Λαμπαδιάζουν ζωές, περιουσίες πύρινες ανάσες οι πυρκαγιές σε δασικές εκτάσεις στο λεκανοπέδιο, λίγα χιλιόμετρα από το κέντρο της ελληνικής πρωτεύουσας, σε δάση, αγροτικές καλλιέργειες και περιουσίες κατοίκων στην Εύβοια, την Πελοπόννησο και αλλού.
Κοκτέιλ καύσωνα – πυρκαγιάς
Ερευνες ειδικών έχουν δείξει ότι τις ημέρες που εκδηλώνονται μεγάλες φωτιές με πολλά στρέμματα καμένης γης επιβαρύνεται η υγεία των κατοίκων της περιοχής. Μάλιστα οι πυρκαγιές κοντά σε αστικές περιοχές έχουν επιπτώσεις σημαντικές ιδίως σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, κυρίως με καρδιοαναπνευστικά προβλήματα, λόγω των εκπεμπόμενων μικροσωματιδίων, επισημαίνει στο Documento o καθηγητής, διευθυντής Τομέα Τεχνολογιών, διευθυντής Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο τμήμα Χημικών Μηχανικών στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ Δημοσθένης Σαρηγιάννης. Εξηγεί ότι η θνησιμότητα σε περιόδους καύσωνα σχετίζεται με τις τιμές του όζοντος που αυξάνονται. Οταν έρχεται και η πυρκαγιά η κατάσταση επιδεινώνεται. Καύσωνας και ρύπανση από τη φωτιά λειτουργούν συνεργατικά και η επιβάρυνση για την ανθρώπινη υγεία πολλαπλασιάζεται, εξηγεί ο καθηγητής.
Μάλιστα, μελέτη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών προ ετών που έθεσε στο μικροσκόπιο πυρκαγιές στην Αττική (1998-2004) κατέγραψε ότι σε μεγάλης έκτασης πυρκαγιές (άνω των 30.000 στρεμμάτων) αυξάνεται πολύ η θνησιμότητα από αναπνευστικές αιτίες (π.χ. κατά περίπου 60% στην περίπτωση της πυρκαγιάς της Πεντέλης το 1998).
Μέσω τροφικής αλυσίδας στον άνθρωπο οι διοξίνες
Πάντως ο καθηγητής Δημ. Σαρηγιάννης επισημαίνει ότι υπάρχουν και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία από ρυπαντές που εκλύονται από τα πύρινα μέτωπα. Υπάρχουν ρύποι, όπως οι διοξίνες, που παραμένουν στο περιβάλλον και μεταφέρονται μέσω της τροφικής αλυσίδας στον άνθρωπο.
Επιμένει ότι στις πρόσφατες πυρκαγιές, ιδίως στην Αττική, αποτυπώνεται πολύμορφα αυτό που λέμε κλιματική κρίση, η οποία βρίσκει την Ελλάδα ανοχύρωτη, υπό την έννοια ότι η κοινωνία και η πολιτεία δεν έχουν μάθει να αντιδρούν με όρους πρόληψης. Είναι ώρα να το κάνει, όπως σημειώνει, εν πρώτοις η πολιτεία με συντονισμό και σχεδιασμό και κυρίως εφαρμόζοντας τις επιστημονικές μελέτες για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών όπως οι πυρκαγιές.
Περιβαλλοντικές οργανώσεις συντονίζονται στην απαίτησή τους για λύσεις με επίκεντρο την πρόληψη ώστε να μην κάνουμε συνεχώς απολογισμούς στα αποκαΐδια. Ηδη συλλέγουν υπογραφές. Το WWF καλεί σε δράση στη σκιά των πυρκαγιών με δεδομένο, όπως σημειώνει, ότι σε μια περίοδο που η αντιπυρική περίοδος δεν έχει δείξει ακόμη τα δόντια της, ήδη μετράμε τις πληγές. Καλούν σε δράση για να μειωθούν οι επιπτώσεις από τις πυρκαγιές που κάθε καλοκαίρι καταστρέφουν «τους πολύτιμους δασικούς μας πνεύμονες και τις περιουσίες μας, ενώ ανθρώπινες ζωές κινδυνεύουν συνεχώς».
Θυμίζουν ότι πριν από τέσσερις μήνες, μαζί με 6.500 ενεργούς πολίτες, περιβαλλοντικές οργανώσεις ζήτησαν από την πολιτεία να λάβει μέτρα για τη διάσωση των δασών μας από τις πυρκαγιές. Οπως σημειώνει το WWF, οι χαμένες περιουσίες και τα νεκρά ζώα στην Αττική, οι δραματικές εικόνες από την Εύβοια, η απειλή στο μοναδικό πράσινο και την πολιτισμική μας κληρονομιά στην Πελοπόννησο αποδεικνύουν απλώς ότι η καταστολή δεν αρκεί. Τα δάση, όπως σημειώνει η περιβαλλοντική οργάνωση, «αποτελούν το καταφύγιο για χιλιάδες είδη φυτών και ζώων. Εχουν τους δικούς τους κανόνες και λειτουργίες, συχνά αόρατες στο ανθρώπινο μάτι. Αποτελούν τη φυσική μας ασπίδα έναντι των πλημμυρών, της διάβρωσης του εδάφους και της κλιματικής κρίσης, ενώ είναι οι πνεύμονες Γης και ανθρώπου».
Η «ανάσα» που σώζει ζωές, το δάσος
Με έμφαση στη μεγάλη σημασία των δασών μιλά στο Documento o ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός, καθηγητής Φυσικής της Ατμόσφαιρας και εκπρόσωπος της Ελλάδας για την Κλιματική Αλλαγή. Οπως τονίζει, το δάσος καθορίζει και το μικροκλίμα της περιοχής και την υγεία των «γειτόνων» του, των κατοίκων. «Κάθε δασική έκταση που χάνεται είναι σημαντική απώλεια, με επιπτώσεις στον ίδιο τον άνθρωπο που γειτνιάζει με αυτές και εν γένει στη βιοποικιλότητα. Παράλληλα, μακροπρόθεσμα έχει συνέπειες στην εξέλιξη όλου του πλανήτη, καθώς τα δάση είναι άρρηκτα δεμένα με την “ανάσα” του» σημειώνει.
Ο Χρ. Ζερεφός εξηγεί ότι κάθε δέντρο εκτός από τη δροσιά που προσφέρει λειτουργεί ως σφουγγάρι άνθρακα, μειώνοντας έτσι τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης από την υπερθέρμανση του πλανήτη και αφαιρώντας διοξείδιο του άνθρακα. Και καταλήγει: «Αποτελεί μέσο ανάσχεσης κατολισθήσεων, προστατεύοντας το τοπογραφικό ανάγλυφο της χώρας μας, ενώ υπό προϋποθέσεις σώζει ζωές από πλημμυρικά φαινόμενα λόγω της συγκράτησης της ροής».
«Οι πυρκαγιές κοντά σε αστικές περιοχές έχουν επιπτώσεις σημαντικές, ιδίως σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού κυρίως με καρδιο-αναπνευστικά προβλήματα, λόγω των εκπεμπόμενων μικροσωματιδίων»
Δημοσθένης Σαρηγιάννης
Καθηγητής, διευθυντής Τομέα Τεχνολογιών, διευθυντής Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο τμήμα Χημικών Μηχανικών στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ
«Κάθε δασική έκταση που χάνεται είναι σημαντική απώλεια, με επιπτώσεις στον ίδιο τον άνθρωπο που γειτνιάζει με αυτές και εν γένει στη βιοποικιλότητα»
Χρήστος Ζερεφός
Καθηγητής Φυσικής της Ατμόσφαιρας και εκπρόσωπος της Ελλάδας για την Κλιματική Αλλαγή