Η 25η Νοεμβρίου 2019, θα μείνει με μελανά χρώματα στην ιστορία της χώρας μας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς καταψηφίστηκε η συνταγματική καθιέρωση της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου.
Το αποτέλεσμα που ανακοινώθηκε μετά την πολύωρη καταμέτρηση των ψηφοδελτίων στη Βουλή, ήταν «υπέρ» της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ για την απαγόρευση των διακρίσεων 120 ψήφοι, «κατά» 170 και «παρών» 7. Όμως χθεσινά δημοσιεύματα, αναφέρουν ότι ο Πρόεδρος της βουλής, έκανε λάθος κατά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, καθώς τελικά δεν προκύπτουν «διαρροές» στην «γραμμή» των κομμάτων και έτσι υπέρ της πρότασης τάχθηκαν όλοι οι παρόντες βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ (84, απόντες Νίκος Φίλης και Μανώλης Θραψανιώτης) του Κινήματος Αλλαγής (22) και του ΚΚΕ (14, απών ο Παφίλης), κατά της επέκτασης όλοι οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας (158) και εκείνοι της Ελληνικής Λύσης (10), άρα 168 αντί για 170, ενώ 9 αντί για 7 ήταν τα «παρών», τα οποία προέρχονται όλα από τους βουλευτές του ΜεΡΑ25, έχοντας καταθέσει δική τους πρόταση.
Υπενθυμίζεται ότι κατά την ομιλία του την Τρίτη 19 Νοεμβρίου 2019, ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΜέΡΑ25 κ. Γρηγοριάδης, ανέφερε μεταξύ άλλων «Στην παράγραφο 2 του άρθρου 5, δεχόμαστε τη θέση του ΣΥΡΙΖΑ για την απαγόρευση διακρίσεων βάσει φύλου, ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού. Είναι, όντως, σημαντικότατη αυτή η κατοχύρωση, κατά τη γνώμη μας, ιδίως σε μια εποχή που οι σεξιστικές και οι ετεροσεξιστικές φωνές ολοένα και πληθαίνουν. Ωστόσο, ερχόμαστε να την εμπλουτίσουμε με προσθήκη τελευταίου εδαφίου ως εξής: «Οι μετανάστες και οι πρόσφυγες απολαμβάνουν τα δικαιώματα που τους αναγνωρίζονται από το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο».
Σε κάθε περίπτωση αξίζει να σημειωθεί ότι ο μόνος πρόεδρος κόμματος που υποστήριξει ανοιχτά την αλλαγή του άρθρου 5, παράγραφος 2, ήταν ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος στην ομιλία του την Δευτέρα 25 Νοεμβρίου 2019, άσκησε δριμεία κριτική απέναντι στην ΝΔ, λέγοντας μεταξύ άλλων «Προτείνουμε, κι εσείς αρνείστε, ότι εντός της ελληνικής επικράτειας κανείς δεν πρέπει να υποστεί ποτέ ξανά δυσμενή μεταχείριση και διακρίσεις λόγω του φύλου του, ή λόγω της ταυτότητας φύλου, ή λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού για να δώσουμε επιτέλους το μήνυμα ότι η ελληνική κοινωνία είναι ανοιχτή, είναι ανεκτική, είναι φωτεινή, είναι πολύχρωμη και δεν την εκφράζουν το μαύρο και ο σκοταδισμός». Είχε προηγηθεί επίθεση του προς τους “φιλελεύθερους” και “προοδευτικούς” βουλευτές της ΝΔ οι οποίοι απορρίπτουν μετ’ επαίνων την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, διότι φοβούνται τις ισορροπίες που υπάρχουν και που θέλουν να διατηρήσουν, στο εσωτερικό του κόμματός τους.
Το σίγουρο είναι ότι με την καταψήφιση του άρθρου 5 παρ. 2 και με τη μη συμπόρευση των πολιτικών κομμάτων απέναντι στη γραμμή της ΝΔ και της Ελληνικής Λύσης του Κυριάκου Βελόπουλου, χάθηκε μια μεγάλη ευκαιρία προκειμένου να υπάρξει Συνταγματική κατοχύρωση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων η οποία θα έκανε την προστασία των δικαιωμάτων αυτών των ανθρώπων καθολική και πιο ισχυρή, και θα διευκόλυνε σε μεγάλο βαθμό τις διεκδικήσεις για άλλες νομοθεσίες στο μέλλον, καθώς νόμοι που σήμερα επιβάλλουν ή που εμπεριέχουν διακρίσεις, θα κρίνονταν αυτομάτως αντισυνταγματικοί.
Τι είχε προηγηθεί προ της τελικής ψηφοφορίας του άρθρου 5 παράγραφού 2
Στις 29 Νοεμβρίου 2018, είχε ξεκινήσει η διαδικασία συνταγματικής αναθεώρησης στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής. Διαδικασία η οποία έπειτα από 18 συνεδριάσεις της Επιτροπής Αναθεώρησης του Συντάγματος, ολοκληρώθηκε το βράδυ της 30ης Ιανουαρίου 2019, όπου πραγματοποιήθηκε η ψηφοφορία επί όλων των προτάσεων, τόσο των κομμάτων όσο και μεμονωμένων βουλευτών, οι οποίες έχουν πάνω από 50 υπογραφές, δίνοντας τη σκυτάλη της διαδικασίας για την αναθεώρηση του Συντάγματος, στην Ολομέλεια της Βουλής, για να γίνει η τελική ψηφοφορία και να ληφθεί η απόφαση αναθεώρησης από την τότε Βουλή. Ανάμεσα στις προτάσεις που είχαν περάσει κατά τη ψηφοφορία της 30ης Ιανουαρίου, ήταν και αυτή του ΣΥΡΙΖΑ για την τροποποίηση του άρθρου 5 παρ. 2 κατοχύρωση της απόλυτης προστασίας, ζωής, τιμής και ελευθερίας χωρίς διάκριση φύλου, ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού, με ψήφους βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και του Γιώργου Μαυρωτά, βουλευτή τότε του κόμματος Ποτάμι. Το άρθρο αυτό δηλαδή, είχε καταψηφιστεί από τη ΝΔ και το ΚΙΝΑΛ.
Στις 01 Φεβρουαρίου 2019, το Κίνημα Αλλαγής, προσπαθώντας να δικαιολογήσει τη δικαιολογημένη αγανάκτηση της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας για το γεγονός ότι καταψήφισε την πρόταση αυτή, ανέφερε μεταξύ άλλων στη σελίδα του ότι η προτεινόμενη αυτή αλλαγή «Κρίθηκε ότι όχι μόνο δεν συμβάλλει στην ενίσχυση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων αλλά πιθανόν δημιουργεί ερμηνευτικά προβλήματα για την εφαρμογή του σχετικού άρθρου στο μέλλον». Σημειώνεται δε ότι η ανακοίνωση αυτή, παραμένει μέχρι και αυτή την ώρα στην ιστοσελίδα του!
Ο “μαγικός” αριθμός των 180+ βουλευτών, που ορίζει το παρόν Σύνταγμα και η σημασία του
Σύμφωνα με το άρθρο 110 του Συντάγματος, υπάρχουν δύο διαφορετικές διαδικασίες για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Και οι δύο προϋποθέτουν τη συμμετοχή δύο διαδοχικών συνθέσεων της Βουλής (άρα και την ολοκλήρωση της διαδικασίας μετά από εκλογές). Οι διαδικασίες είναι οι εξής:
1. Η απόφαση λαμβάνεται από την παρούσα Βουλή με πλειοψηφία 3/5 και η Βουλή που προκύπτει μετά τις εκλογές κάνει τις αναθεωρήσεις των άρθρων με απλή πλειοψηφία (άρθρο 110, παρ. 2-3).
2. Η απόφαση λαμβάνεται από την παρούσα Βουλή με απλή πλειοψηφία, οπότε η επόμενη «κατά την πρώτη σύνοδό της μπορεί να αποφασίσει σχετικά με τις αναθεωρητέες διατάξεις με την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των μελών της» (άρθρο 110, παρ. 4).
Άρα προκειμένου να υπάρξει αλλαγή σε κάποιο άρθρο του Συντάγματος, βασική προϋπόθεση είναι η αυξημένη πλειοψηφία των 180+ βουλευτών, είτε στην πρώτη, είτε στη δεύτερη βουλή. Αυτό σημαίνει ότι άρθρα που φανερά χρήζουν αναθεώρησης, ενδεχομένως απορρίπτονται στη δεύτερη Βουλή αν δεν συγκεντρώσουν την απαραίτητη πλειοψηφία των 180+ βουλευτών.
Στις 12 Φεβρουαρίου 2019, είχε ξεκινήσει στην Ολομέλεια της Βουλής, η συζήτηση για την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης για την αναθεώρηση του Συντάγματος, η οποία ολοκληρώθηκε με τη ψηφοφορία της 14ης Φεβρουαρίου. Συνολικά ψήφισαν 274 βουλευτές. Από την ψηφοφορία απείχαν μεταξύ άλλων οι βουλευτές της ΔΗ.ΣΥ., σύμφωνα με την εκπεφρασμένη στάση τους, και μετείχε μόνο ο εισηγητής Ανδρέας Λοβέρδος, ο οποίος κατά την ομιλία του στην ολομέλεια της βουλής στις 13 Φεβρουαρίου 2019, είχε αναφέρει ότι «Καμία διάταξη –αυτή είναι η θέση μας- δεν πρέπει να συμπεριληφθεί στις προτάσεις αναθεώρησης εξοπλισμένη με εκατόν ογδόντα (180) ψήφους. Καμία διάταξη δεν πρέπει να αναθεωρείται με αυτήν την ισχύ στην προτείνουσα Βουλή και στην επόμενη Αναθεωρητική να είναι αρκετή η πλειοψηφία των εκατόν πενήντα ενός (151) ψήφων».
Το αποτέλεσμα ήταν ότι το άρθρο 5 παρ. 2 δεν συμπεριλαμβάνονταν στις διατάξεις που συγκέντρωσαν πάνω από 180 ψήφους, αλλά σε εκείνες που συγκέντρωσαν 151 έως 179 ψήφους, καθώς έλαβε 170 ψήφους υπέρ έναντι 99 όχι, επί του συνόλου 269 βουλευτών που ψήφισαν την προτεινόμενη αλλαγή. Σημειώνεται ότι κατά τη ψηφοφορία απείχε και η Κ.Ο. της Ένωσης Κεντρώων, που επίσης είχε προαναγγείλει ότι δεν θα πάρει μέρος στην ψηφοφορία, με εξαίρεση τον Ιωάννη Σαρίδη που ψήφισε.
Κατά τη δεύτερη ψηφοφορία η οποία πραγματοποιήθηκε στις 14 Μαρτίου 2019 (επί των διατάξεων που συγκέντρωσαν την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των βουλευτών στη ψηφοφορία Φεβρουαρίου 2019), ο Ευάγγελος Βενιζέλος είχε αναφέρει επί του βήματος της βουλής, ότι «Άλλα πολλά σημεία των προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ρητορικά έως δημαγωγικά, χωρίς πραγματικό κανονιστικό περιεχόμενο. Ήταν ωμή έκφραση συνταγματικού λαϊκισμού. Τίποτα δεν χρειάζεται το Σύνταγμα στα κοινωνικά δικαιώματα. Όλα υπάρχουν, όλα έχουν ερμηνευτεί, είναι πλήρες το κανονιστικό περιεχόμενο των άρθρων 21 και 22. Το ίδιο, όμως, συμβαίνει και με πολλές άλλες διατάξεις, όπου οι παρεμβάσεις είναι αμιγώς συνθηματικές, ρητορικές, δεν προσφέρουν τίποτα. Αναφέρομαι στο άρθρο 5 παράγραφος 2 άρθρο, στα άρθρα 101 και 102 για το αποκεντρωτικό σύστημα διοίκησης, για τις ορεινές και νησιωτικές περιοχές κοκ. Το ίδιο, όμως συμβαίνει και με το άρθρο 3, για το ουδετερόθρησκο κράτος, κάτι που δεν υπάρχει ούτε στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου». Παράλληλα, η Πρόεδρος της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Φωτεινή Γεννηματά, σημείωνε ότι «Εμείς αρνούμαστε να γίνουμε κομμάτι ενός αντιθεσμικού και αντικοινοβουλευτικού σκηνικού. Ακόμη και σε αυτές τις συνθήκες εμείς δεν μένουμε παθητικοί θεατές. Δεν θα επιτρέψουμε, λοιπόν, να γίνει η αναθεώρηση παιχνίδι για λίγους ούτε σε αυτή τη Βουλή, που έχει απωλέσει σημαντικό βαθμό της νομιμοποίησής της στον δρόμο προς τις εκλογές ούτε όμως και στην επόμενη. Δεν θα επιτρέψουμε με τη δική μας ψήφο η συνταγματική αναθεώρηση να γίνει υπόθεση μίας μόνο πολιτικής δύναμης. Δεν μπορεί να υπάρχει εν λευκώ εντολή για την Αναθεώρηση του Συντάγματος. Και θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατό και ό,τι αναλογεί στην πραγματική πολιτική μας ισχύ, για να μην αφήσουμε επίδοξους της εξουσίας να κόψουν και να ράψουν την αναθεώρηση στα μέτρα τους. Καμμία διάταξη προς αναθεώρηση με εκατόν ογδόντα (180) ψήφους! Το ξαναλέω, το επαναλαμβάνω, το λέμε όλη την ημέρα, το είπαμε και στην πρώτη συζήτηση για την αναθεώρηση. Είναι πάρα πολύ σημαντικό για τα επόμενα βήματα και τη σωστή ολοκλήρωση της αναθεωρητικής διαδικασίας από την επόμενη Βουλή».
Σημειώνεται δε ότι ο Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, αναφορικά με τη ψηφοφορία Φεβρουαρίου 2019 ανέφερε από το βήμα της βουλής ότι «το ΚΚΕ ψήφισε και Υπέρ στις συμπληρωματικές προτάσεις για κατοχύρωση της απόλυτης προστασίας της ζωής, της τιμής, της ελευθερίας, χωρίς διάκριση φύλου, ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού, άρθρο 5 παράγραφος 2».
Τελικά στη ψηφοφορία της 14ης Μαρτίου 2019, κατά την οποία πέραν της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, απείχε και η Ένωση Κεντρώων, το άρθρο 5 παράγραφος 2, είχε συγκεντρώσει 174 ΝΑΙ και 98 ΟΧΙ, επί του συνόλου 272 βουλευτών που είχαν ψηφίσει την προτεινόμενη αυτή αλλαγή και έτσι δεν περιλαμβάνονταν στις 16 αναθεωρητέες διατάξεις που χρειάζονταν 151 ψήφους στη νέα Βουλή, αλλά σε εκείνες που χρειάζονταν 181 ψήφους.
O Βαγγέλης Σκούφας είναι Λογιστής – Μέλος της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας
